Baş Ağrısı Neden Olur ve Nasıl Geçer?

Baş ağrısı keskin bir ağrı, zonklama hissi veya donuk bir ağrı şeklinde hissedilebilir. Yavaş yavaş veya aniden gelişebilmekle birlikte, bir saatten az ya da birkaç gün arasında sürebilir.

Baş Ağrısı Nedir?

Baş bölgesinde, boyunda veya ensede ağrı hissi, oluşan rahatsızlıklara bağlı olarak ortaya çıkan bir durumdur. Alın ve kafa derisinde tek ya da iki taraflı bölgede baş ağrıları oluşabilmektedir. Neredeyse herkesin zaman zaman hissettiği bu ağrı, herhangi bir sebebe bağlı olarak gelişmektedir. Bunlar, ciddi bir hastalığın habercisi olabildiği gibi yorgunluk ya da uykusuzluğa bağlı da oluşabilir. Genellikle baş ağrısı bölgeleri; şakaklar ve kulak önü, elmacık kemikleri

Baş Ağrısı Neden Olur?

Baş ağrısı bir hastalık değil semptomdur. Bu sebeple bu tür bir ağrı hissetmek genellikle, altta yatan bir nedene bağlıdır. Örneğin, migren hastası olabilirsiniz veya daha basit bir durum olan uykusuzluk çekiyor olabilirsiniz. Bunlar gibi daha birçok neden bağlı olarak hafif, orta derecede veya şiddetli baş ağrısı çekebilirsiniz.

Baş ağrısı nedenleri bağlı olarak kendini göstermektedir:

Birincil Nedenlere Bağlı Baş Ağrısı

Birincil sebepli ağrılarına, genellikle başınızdaki ağrıya duyarlı yapıların aşırı aktivitesi veya bunlarla ilgili sorunlar neden olur. Bu grupta yer alan ağrılar, altta yatan bir sağlık probleminin belirtisi değildir.

Beyinde gerçekleşen kimyasal aktivite, kafatasınızı çevreleyen sinirler, kan damarları veya baş ve boyun kaslarındaki gerilmeler birincil baş ağrılarında etkili olmaktadır. Bu tür ağrıları yaşama sebebi de bazen genetik olabilmektedir. Yaygın olarak görülen birincil ağrılar şu şekildedir:

• Küme Tipi Baş Ağrısı: Küme baş ağrısı, çok az görülen ancak en şiddetli kabul edilen ağrı türlerinden biridir. Bazen geceleri uykuya daldıktan birkaç saat sonra başlayabilen bu tür ağrılar, alın ya da göz üzerinde oluşur. Ardından yanağa doğru yayılarak çok şiddetli bir şekilde devam eder. Kafanın arkasında ağrı hissi, bu tür ağrılarda sıklıkla yaşanır. Bu sırada gözlerde yaşarma, kızarma ve göz kapaklarında düşme gibi belirtiler sıklıkla yaşanır.
• Migren: Bu tip ağrılar, kişilerin günlük yaşamını etkileyecek düzeyde şiddetli ve dayanılmaz olabilmektedir. Genellikle ense, şakak veya göz çevresinde başlayarak, gittikçe kötüleşir.
• Gerilim Tipi Baş Ağrısı: Bu tür ağrılar, genellikle başınızın etrafında sıkı bir bant varmış gibi hissettiğiniz ağrı türüdür. Kafa bölgesinde yaygın, hafif veya orta şiddetli baş ağrısı şeklinde seyredebilir. Gerilim tipi baş ağrısı, en yaygın görülen ağrı türlerindendir. Ancak nedenleri tam olarak belirlenememiştir.

Birkaç baş ağrısı modeli de genel olarak birincil ağrı türleri arasında kabul edilir, ancak daha az görülür. Bu baş ağrıları, belirli bir aktivite ile ilişkili olarak gelişmektedir. Örneğin; öksürükle gelen veya egzersiz sonrası görülen baş ağrıları bu gruptadır.

Bazı birincil ağrılar, bazı yaşam alışkanlıkları nedeniyle oluşabilir.

• Alkol kullanımı,
• İşlenmiş et gibi zararlı besinlerin fazla tüketimi,
• Uyku problemleri
• Stres,
• Düzensiz beslenme,
• Duruş bozuklukları.

İkincil Nedenlere Bağlı Baş Ağrısı

İkincil baş ağrısı, başın ağrıya duyarlı olan sinirlerini aktive eden bir hastalığın belirtisi olarak gelişmektedir. Hastalığın durumuna göre bu ağrıların şiddeti de değişmektedir. İkincil baş ağrılarının olası nedenleri şunlardır:

• Akut veya kronik sinüzit,
• Diğer solunum yolu hastalıkları,
• Kafa travmaları,
• Gebelik,
• Kanser,
• Kalp damar hastalıkları (özellikle yüksek tansiyon),
• Hormonal hastalıklar,
• Menenjit,
• Kulak enfeksiyonları,
• Ağız ve diş problemleri
• Göz hastalıkları,
• Beyin tümörü,
• Beyin anevrizması,
• Ven trombozu (toplardamarlarda pıhtı oluşumu),
• Enfeksiyon hastalıkları vb. gibi birçok sistemik veya metabolik hastalığa bağlı olarak görülen belirtiler arasında baş ağrısı bulunmaktadır.

İkincil baş ağrılarının tipik özellikleri arasında; şiddetli, yakıcı ve geçmeyen baş ağrısı vardır. Bu ağrılar, düzenli veya kalıcı olabilmekle birlikte bazen ilaçla tedavilerle giderilemeyebilir.

Baş Ağrısı Çeşitleri

Birkaç farklı baş ağrısı tipi mevcuttur. Bunların içinde birincil nedenlere bağlı olarak gelişen migren, gerilim ve küme tipi baş ağrısı türleri vardır. Bunların dışında aşırı ilaç kullanımına bağlı ve nevraljik baş ağrıları vardır.

• Nevraljik Baş Ağrısı: Bu tür ağrılar sıklıkla elektrik çarpması gibi hissedilen kısa süreli ancak çok şiddetli seyreden ağrılardır. En yaygın görüleni yüz bölgesinde hissedilen ağrılardır. Bu durumda kişi, yüzünde kısa süren, ancak çok rahatsız edici bir elektriklenme hisseder. Bu ağrıların tedavisi için kullanılan ilk seçenek epilepsi tedavisinde uygulanan ilaçlardır. Ancak bu tedavinin etkili olmadığı durumlarda ilgili sinir bloke edilebilir.
• Aşırı İlaç Kullanımına Bağlı Ağrı: Ağrıları tedavi etmek amacıyla çok sık ilaç kullanılan durumlarda meydana gelir. Fazla miktarda ilaç kullanımı, boyun ve ense ağrısı, yorgunluk ve burun tıkanıklığı hissi yaratabilmektedir. Bu ağrı tipi genellikle migren hastalarının aşırı ağrı kesici ilaç kullanımına bağlı olarak gelişebilmektedir.

Baş Ağrısı Türlerinin Belirtileri

Her ağrı türüne göre belirtiler farklılık göstermektedir. Buna göre ağrı tiplerine göre hissedilen semptomlar aşağıdaki gibidir:

• Gerilim Tipi Baş Ağrısı: Bu tip ağrılarda kafada doluluk hissi gibi yoğun bir his yaşanır. Özellikle alın bölgesinde ve şakaklarda oluşan basınç hissi, omuz kaslarında ve boyun bölgesinde hassasiyet ve ışığa duyarlılık gibi semptomlar görülür.
• Migren Belirtileri: Migrende progrom, aura ve atak şeklinde üç farklı şekilde ağrılar görülebilir. Bunlarda genel olarak boyun tutulması, duyularda zayıflama, konuşma ve görme bozuklukları, mide bulantısı, kusma ve uyuşma gibi semptomla şeklinde görülmektedir. Migren ataklarının türlerine göre semptomlar birbirinden ayrılır ve değişir.
• Küme Tipi Ağrı Belirtileri: Genel itibari ile göz çevresinde başlar ve başın sol tarafında ağrı hissedilir. Bazı durumlarda da başın sağ tarafında ağrı duyulur, ancak bunu çoğunlukla sol kısım takip eder. Bunlarla birlikte alında veya yüz bölgesinde terleme, göz çevresinde şişlik ve göz kapaklarında düşüklük gibi semptomlar gözlemlenir.
• Nevraljik Ağrı Belirtileri: Bu ağrılar, ani olarak ve şiddetli bir şekilde başlar. Bununla birlikte ağrıyla aynı anda yüksek ateş, ensede sertlik, bulantı, konuşma zorlukları ve şiddetli evrede nöbetler görülür.

Tehlikeli Baş Ağrısının Belirtileri Nelerdir?

Tehlikeli baş ağrıları genellikle ciddi bir hastalık sebebiyle kendini gösterir. Bunlar örneğin; beyin tümörleri veya hasarları, damar tıkanıklıkları vb. gibi hayati risk taşıyan hastalıklarda sıklıkla görülen orta ve yüksek şiddetli ağrılardır. Bunların içinde en tehlikelisi, beyindeki atardamarlarda meydana gelen yırtılmalara bağlı gelişen ağrıdır. Belirtileri arasında; aniden başlayan ve kafanın içinde bomba patlamış gibi bir etki yaratan ağrı, bayılma ve bilinç kaybı vardır. Bununla birlikte tehlikeli baş ağrıları nadir olarak yaşanmaktadır.

Hamilelikte Baş Ağrısı

Hamilelik döneminin ilk semptomları arasında olan baş ağrıları, ilk üç ay devam etmektedir. Vücutta gerçekleşen ani hormonal dengesizlikler ve kan hacmindeki artışlar hamilelik baş ağrısına neden olur. Sık sık gerçekleşen ve geçmeyen baş ağrıları, ilerleyen zamanlarda anne adayların görme sorunlarına de sebebiyet verebilmektedir. Bununla birlikte ilk üç ay genellikle ağrı kesici kullanımı tehlikeli olmaktadır. Bu sebeple özellikle migren hastalarının gebelik öncesinde bir takım önlemler alması gerekebilir. Bunlar, gebelik planına yakın ağrı için uygulanan botoks tedavilerini yaptırmak şeklinde olabilir. Tüm önlemler ve tedaviler için alnında uzman bir hekimden yardım almanız faydalı olur.

Hamilelik döneminde görülen sürekli baş ağrısı, bazı uygulamalarla önlenebilmektedir. Bunlardan bazıları şunlardır:

• Uyku saatlerinin düzenli olması,
• Sağlıklı bir beslenme planı uygulamak ve bol su içmek,
• Bilgisayar veya telefon gibi teknolojik cihazlara uzun süre temas halinde olunmaması,
• Gebelik dönemine uygun egzersizler yapmak,
• Doktorun tavsiye ettiği vitaminleri düzenli bir şekilde kullanmak,
• Kronik günlük baş ağrısı için soğuk uygulama yapmak.

Bunlarla birlikte gebeliğin 3. ayından sonra ağrılar hafiflemektedir. Önemli olan bu süre içinde ve öncesinde gerekli tedbirleri alarak süreci konforlu bir şekilde geçirmektir.

Geçmeyen Baş Ağrısının Sebepleri

Geçmeyen baş ağrıları, günlük yaşamı önemli ölçüde kısıtlar. Bununla birlikte her gün veya haftada iki üç kez başınız ağrıyorsa, bu durum kronikleşmiş olabilir. Kronik baş ağrılarının genel nedenleri şu şekildedir:

• Migren varlığı,
• Menenjit vb. gibi iltihabi hastalıklar,
• Kafa içi basıncının çok yüksek veya düşük olması,
• Beyin tümörleri veya beyin hasarları,
• Aşırı ilaç kullanımı,
• Düzensiz uyku ve beslenme düzeni,
• Teknolojik cihazlarla uzun saatler vakit geçirme.

Baş Ağrısı Tedavisi

Kronik veya sık aralıklarla baş ağrılarına maruz kalan bireyler sıklıkla, ‘Baş ağrısına ne iyi gelir?’ sorusuna cevap ararlar. Bu semptomun giderilmesinde kullanılan bazı tedavi yöntemleri vardır. Özellikle altta yatan nedene odaklanan tedavilerde iyileştirici etki çok fazladır. Bununla birlikte ilaçla tedavi edilemeyen ağrılar için farklı yöntemler uygulanmaktadır. Genel olarak ağrı tedavilerinde kullanılan yöntemler şu şekildedir:

• Botoks: Ağrı tedavisinde botoks işlemi, kas ve sinirlerin birleşme yerlerinde olan sinir iletimlerini geçici olarak etkisiz hale getirir. Bu şekilde kaslarda uzun süreli felç oluşur. Ortaya çıkan bu etkinin, aynı zamanda hissedilen şiddetli ağrıların azaltılmasında da çok etkili olduğu tespit edilmiştir. Botoks enjeksiyonları, tüm baş ağrılarında tedavi edici olarak uygulanmaktadır.
• Terapi: Kronik baş ağrısı olan hastalarda, bu süreci yönetme konusunda daha bilinçli hareket etmeleri için verilen eğitimleri kapsamaktadır. Bu sayede kişiler, ağrı atakları sırasında kendilerini kontrol edebilme kabiliyetlerini geliştirirler.
• Akupunktur: Bu işlem, vücudun belli bölgelerine ince iğneler uygulayarak stresi ve gerginliği azaltmayı hedefleyen alternatif bir terapi yöntemidir. Ağrı tedavilerinde sıklıkla kullanılan tekniklerdendir.
• Soğuk Uygulama: Evde veya iş yerinde başlayan ağrı ataklarınızın etkisini azaltmak için ilk uygulama olarak bu yöntemi tercih edebilirsiniz. 5 veya 10 dakika kadar başınıza buz kompres koyarak ağrının azalmasını bekleyebilirsiniz.

Bu yöntemler medikal tedavi dışında uygulanan tekniklerdir. Baş ağrıları yaşayan bireyler sağlık merkezine başvurduğunda, alanında uzman bir hekim tarafından muayene edilerek, kendileri için en uygun tedavi uygulanır. Ancak, tedavi ile geçmeyen ve kronik ağrıların nedenlerini araştırmak, iyileştirici etkinin güçlü olması bakımından önemlidir. Bu sebeple, ağrılarınızı medikal bir ilaç uygulaması ile geçirdikten sonra muhakkak nedenlerini araştırmaya yönelik bir doktor muayenesinden geçmeniz gerekir. Böylece, hastalık odaklı tedavi ile ağrılarınızdan tamamen kurtulabilirsiniz.

 

Sıkça Sorulan Sorular