Bel Ağrısı Nedir?
Tıp literatüründe bel ağrısı, lumbago olarak anılmaktadır. Bel bölgesinde hissedilen kasılma, kramp vb. gibi her türlü ağrıyı ifade etmektedir. Yetişkinlerin büyük bir oranında bu sağlık sorununa rastlanmaktadır. Bununla birlikte bel ağrıları sırta da vurarak yoğun bir sırt ağrısı yaşanmasına da sebep olabilmektedir.
Bel Ağrısı Nedenleri
Bu sağlık sorununun ortaya çıkmasının nedenleri arasında genellikle kas zorlanmaları, omurilikten kaynaklı problemler, eklem ve kemik problemleri gibi faktörler yer almaktadır.
Bel Kaslarında Oluşan Aşırı Yük
Gün içinde belin aşırı zorlanması, o bölgedeki bağların, tendonların veya kasların hasar görmesi sonucunda yara alması ile bel ve sırt ağrısı oluşabilmektedir. Ağır bir yük kaldırma veya fazla eğilip bükülme ile bel bölgesindeki dokuların gerilerek yırtılması (bunlar genellikle mikroskobik yırtılmalardır), bel ağrısının başlıca nedenlerinden birisidir.
Sinirlerin Tahriş Olması
Bel bölgesindeki omurgadan çıkan sinirlerin farklı nedenlere bağlı olarak tahriş olması sebebiyle bel ağrıları gelişebilmektedir. Bununla birlikte eklem iltihapları ve enfeksiyonlar omurga ağrısı, sırt ve bel ağrılarına neden olabilmektedir.
Kemiklerin Baskısı
Beldeki omurların genişlemesi veya yer değiştirmesi sonucunda kemikler bel bölgesine çok fazla baskı yaparlar. Bunun sonucunda şiddetli ağrı şikayetleri görülür.
Eklem ve Kemik Hastalıkları
Yukardaki nedenlerin yanında eklem ve kemik sorunları da bel ağrıları ve sırt ağrısı şikayetlerinin görülmesinde büyük oranda etkilidir. Özellikle travmatik bir yaralanma, doğumsal anomaliler, ağır egzersizler ve eklem iltihapları bu tür ağrı şikayetlerinin olmasına neden olur. Bunun yanında skolyoz adı verilen omurga eğriliği, yaygın olarak sakral bölgeyi ve bel omurlarını etkilemektedir. Aynı zamanda farklı nedenlere bağlı olarak gelişen bel tutulması da kasların gerilmesi sonucu ağrılara neden olabilir.
Bel Fıtığı
Özellikle ağır kaldırma, uzun saatler aynı pozisyonda çalışma, obezite ve ani zorlanmalara bağlı olarak omular arasındaki disklerin yırtılması sonucu fıtık oluşmaktadır. Şiddetli siyatik ağrısına neden olan fıtık sorunu genellikle bacaklara vuran ağrılar veya belden kalçaya vuran ağrı şeklinde de kendini göstermektedir.
Lomber Dar Kanal
Omurilik, omurganın içinde bulunan ve kuyruk sokumuna kadar uzanan merkezi sinir sisteminin bir parçasıdır. Bacakların güçlü olmasını ve duyuların aktif olmasını sağlar. Bununla birlikte dışkı ve idrarın tutulasını da sağlayan yapıdır. Ancak disk yüksekliğinin azalması, eklem ağlarının kalınlaşması ve bel kayması gibi sorunlar omurilikte dar kanala neden olabilmektedir. Bu sağlık sorunu ise lomber dar kanal olarak adlandırılmaktadır. Sonuçta omurilik ağrısı meydana gelir.
Enfeksiyonlar
Omurgada oluşan enfeksiyonel hastalıkların büyük bir çoğunluğu bel bölgesinde görülmektedir. Bu enfeksiyonlara neden olan en büyük faktörler ise sigara kullanımı, obezite, şeker hastalığı ve HIV virüsüdür. Aynı zamanda omurga enfeksiyonları bakteri, virüs ve mantarlar nedeniyle gelişmektedir.
Tümörler
Kanserli hücre oluşumları genellikle kemik, yumuşak doku veya sinirlerde gerçekleşir. Omurga ve omuriliği oluşturan hücrelerin kontrolsüz ve hızlı bir biçimde çoğalmaları sonucu oluşmaktadır. Oluşan tümörler genellikle cerrahi yöntemlerle alınabildiği gibi erken evrelerde radyoterapi ve kemoterapi ile tedavi edilebilmektedir.
Bel Ağrısı Neden Olur?
Lumbal bölgenin genel olarak vücuda sağladığı işlevler hareket etme, destek ve dokuların korunması şeklindedir. Yaşanan şiddetli bel ağrıları omurga kemikleri, omurganın etrafındaki ve içinde yapı ve dokular ile omurlar arasında bulunan disklerde bir sorun oluşması sonucunda meydana gelmektedir. Bununla birlikte belin etrafını saran kaslar ile karın içi organlarda yaşana sağlık problemlerinden kaynaklanabilmektedir.
Hamilelikte Bel Ağrısı
Gebelikte bel ağrısı, genellikle relaksin hormonunun yükselmesine bağlı olarak görülmektedir. BU hormon hamilelik döneminde üretilir. Genellikle kadınlarda adet dönemlerinde artmakta olan bu hormon, uterus duvarını rahatlatmaya yarayan ve vücudu gebeliğe hazırlayan bir hormondur. Relaksin seviyesinin yükselmesi ise eklemlerde gevşemeye neden olduğundan, anne adaylarının sıklıkla bel ağrısı şikayetleri olmaktadır. Bunların yanı sıra gebelik stresi ve diğer psikolojik etkenle de bu belirtinin görülmesinde etkilidir. Ancak gebelik döneminde alınan bazı önlemlerle bu ağrıları azaltabilirsiniz.
Gebelik Döneminde Bel Ağrısını Önleme
Gebelik döneminde bel ağrılarını hafifletecek bazı öneriler:
- Kilonuzu doktorun belirlediği miktarlarda almaya özen gösterin.
- D vitamini ve kalsiyum desteği alın.
- Düzenli olarak yürüyüş yapın.
- Yatarken belde ağrı hissetmemek için geceleri yan yatmaya özen gösterin.
- Vücudunuzun normal postürünü koruyun.
- Uzun saatler aynı pozisyonda kalmayın.
- Sandalye veya koltukta oturduğunuz sırada bel yastığı kullanın.
- Ağır işlerden ve zorlayıcı egzersizlerden uzak durun.
- Solunum egzersizleri yaparak kaslarınızı gevşetmeye çalışın.
- Genellikle topuklu olmayan ayakkabılar giyinmeyi tercih edin.
- Belli aralıklarla gün içinde dinlenin.
- Geçmeyen ve şiddetli ağrılarınızın olması halinde doktor kontrolünde ağrı kesiciler alabilirsiniz.
Belin Sağ Tarafında Ağrı
Genellikle belin sağ tarafında hissedilen ağrılar böbrek hastalıkları ile alakalı olabilmektedir. Bunlar genellikle böbrek taşları, böbrek enfeksiyonları veya apseleri gibi sağlık problemlerini kapsamaktadır. Kadınlarda sağ yumurtalık ve kasık ağrılarının da bazı durumlarda bele vurduğu gözlenir. Bele vuran kasık ağrısı şiddetli olduğu zamanlarda ağrının tam olarak kaynaklandığı bölge ayırt edilemez. Bununla birlikte şikayetinizin uzun sürmesi ve giderek artması halinde mutlaka bir hekime başvuranız önemle tavsiye edilir.
Belin Sol Arka Tarafında Ağrı
Belin sol arka kısmında yaşanan ağrılar genellikle ani hareketler, bazı kadın hastalıkları, böbrek rahatsızlıkları ve el fıtığı gibi nedenlere bağlı olarak gelişmektedir. Bununla birlikte ters hareketlerde bulunma ve yanlış oturma biçimleri belin sol tarafında ve sol bacakta ağrıya neden olabilmektedir. Bu tür sağlık sorunlarının yaşanmaması için günlük yaşam aktivitelerinin sağlıklı bir şekilde sürdürülmesi büyük önem taşımaktadır. Bununla birlikte ilerleyen ve geçmeyen vakalar için mutlaka doktora başvurulması gerekir.
Belde Yanma Şeklinde Ağrı
Genel itibari ile günlük çalışma şekilleri, duruş bozuklukları ve yanlış yatak seçimi gibi faktörlere bağlı olarak belde yanma şeklinde ağrı olabilmektedir. Bununla birlikte bele vuran karın ağrısı da yanma şeklinde hissedilebilir. Yanma hissi önce belli bir bölgede hissedilebilir, ancak daha sonra tüm sırta yayılabilmektedir. Hafif başlayan ve artarak devam eden ağrılar için detaylı bir sağlık muayenesinden geçmeniz önemle tavsiye edilmektedir.
Bel Ağrısı Tanılama
Hastalar bel ağrısı şikayeti ile doktora başvurdukları zaman tanılama süreçleri öncelikle uzman hekim tarafından yapılan detaylı bir fizik muayene ve sağlık öyküsü ile başlamaktadır. Ardından bazı klinik testler ve görüntüleme tetkikleri yapılarak kesin tanı konulur. Doktora başvurulması gereken durumlar ise şu şekildedir:
- Tekrarlayan veya uzun süren bel ağrıları,
- Sürekli ve mekanik olmayan ağrılar,
- Travmatik kazalar,
- Kanser,
- Madde kullanımı veya aşırı alkol tüketimi,
- Öne doğru eğilip kalkarken belde ağrı,
- Geçmeyen ateş ve kilo kaybı,
- Bacaklarda uyuşukluk ve his kaybı,
- Bağırsak ve mesane sorunlarının yaşanması.
Bel Ağrısı Tedavisi
Bel ağrısının tedavisinde genel olarak nedene yönelik tedavi uygulanmaktadır. Mekanik ağrılarda genellikle ilaç tedavisi, istirahat ve fizik tedavi yöntemleri uygulanır. Bununla birlikte hastaların sağlık durumunun uygun olması halinde belirli aralıklarla düzenli olarak egzersiz yapmak gerekmektedir. Aynı zamanda özellikle mekanik ağrılarda acil müdahale gereken vakalar çoğunlukla cerrahi yöntemlerle tedavi edilmektedir.
Bel ağrısına iyi gelen bazı öneriler aşağıda yer almaktadır:
Soğuk veya Sıcak Kompres
Bel ağrısı ve sırt ağrılarından kurtulmanın en etkili yöntemlerinden birisi soğuk veya sıcak kompres uygulamalarıdır. Egzersiz esnasında veya ağır bir yük kaldırırken meydana gelen zorlanmalarda etkilenen bölgeye buz uygulaması yapılabilir. Bu uygulama esnasında akut travmaya bağlı olarak gelişen iltihaplanma büyük ölçüde azalmaktadır. Soğuk uygulama ile yoğun bel ağrıları da kolaylıkla giderilebilmektedir. Ancak soğuk kompres uygulandığı esnada ciltte soğuk yanıklarına neden olmamak için buz, bir havlu ya da beze sarılarak uygulanmalıdır. Buz bölgeye konulduktan sonra 20 dakika boyunca ara verilmeden tutulması gerekir. Ani zorlanmalarda akut uygulama soğuk kompres ile sonraki dönem uygulamaları ise sıcak kompres ile yapılmalıdır.
Egzersiz
Bel ağrıları yaşayan bireylerde eğilip kalkmak veya rutin hareketler biraz zorlaşabilmektedir. Ancak düzenli olarak yapılan pilates, yoga, yürüyüş, yüzme vb. gibi sporlar bu problemi gidermede yardımcı olmaktadır. Fiziksel aktivite esnasında gerilmiş olan kaslar gevşeyerek, endorfin hormonu salgılar. Ağrıları kronikleşmiş kişiler ise germe ve kuvvet egzersizleri yaparak bu şikayeti olabildiğince azaltabilir. Aynı zamanda düzenli egzersiz, gergin ve güçsüz kasların neden olduğu ağrıları da ortadan kaldırmaya yardımcı olur.
Germe ve Çekme Hareketleri
Germe ve çekme hareketleri genel olarak bel ve sırt ağrısına iyi gelen egzersizler arasındadır. Hastanın sırasıyla ayak parmaklarına dokunma, kobra duruşu ve çocuk pozu gibi yoga hareketlerini en az 30 saniye boyunca bu pozisyonlarda kalarak gerçekleştirmesi gerekmektedir.
Bunların yanında çalışma koşullarınızın sağladığı ergonomik şartlar bel ağrılarının oluşumunda çok etkili olan diğer faktörlerdendir. Sıklıkla ofis çalışanlarında uzun süre aynı pozisyonda oturmaya bağlı olarak gelişen ağrılar, ergonomik standartların uygulanması ile önlenebilmektedir. Masada çalışan kişilerin monitöre olan uzaklığının en az 45 cm, sandalyede oturuş pozisyonunun ise dik durmayı sağlayacak biçimde olması gerekmektedir.
Medikal Tedaviler
Bel ağrılarında kullanılan medikal tedaviler genellikle ağrıyı azaltacak lokal anestezi etkili kremler ve ağrı kesici ilaçlardır. Bunların yanında akupunktur, prp ve medikal masaj uygulamalarıyla da bu sorun büyük ölçüde giderilebilmektedir. Aynı zamanda son dönemlerde sık olarak uygulana bel ağrılarında proloterapi enjeksiyonları, vücudun doğal işleyişi aracılığı ile doku iyileşmesini sağlayan bir uygulamadır. Etkisini artırmak için diğer medikal tedavi teknikleri ile birlikte uygulanabilir.
Sıkça Sorulan Sorular
Sırt ağrısı için hangi bölüme gidilir?
Sırt ağrısı yaşayan bireylerin öncelikle bir ortopedi uzmanına başvurmaları gerekmektedir. Ortopedi uzmanı müdahale ettikten sonra problemin fizik tedavi teknikleri ile giderileceği anlaşıldığında hastalar bir fizik tedavi uzmanına yönlendirilmektedir.
Bel ağrısı için hangi doktora gidilir?
Bel ağrıları öncelikli olarak fizik tedavi ve rehabilitasyon hekimlerine başvurmanız gerekmektedir. Bu aşamadan sonra ihtiyaç duyulması halinde hasta bir ortopedi uzmanına yönlendirilerek ortopedik rahatsızlığın kesin teşhisi ve tedavisi sağlanır. Bu iki bölümün bir arada çalışmasıyla birlikte hastaların iyileşme süreçleri hızlanır.
Kamburluk bel ağrısı yapar mı?
Duruş bozuklukları veya genetik nedenlerle kamburluk yaşanabilmektedir. Kamburluk seviyesine bağlı olarak belde zorlanma ve bunun sonucunda ağrılar oluşabilmektedir. Ancak sürekli bel ağrısı ve sırt ağrısı yaşama nedeniniz çoğunlukla duruş bozukluklarıdır. Kamburluk ise bu duruş bozukluğunun ortaya çıkardığı bir sonuçtur.
