Brakiterapi, kanser tedavisinde kullanılan bir radyoterapi türüdür. Bu tedavi yöntemi, radyasyon kaynaklarının doğrudan tümörün içine veya yakınına yerleştirilmesidir. Bu tedavi yönteminin asıl amacı, yüksek dozda radyasyonu doğrudan kanserli bölgeye yönlendirerek tümör hücrelerini yok ederek sağlıklı dokulara verilen zararı en aza indirmektir.
Brakiterapi Nedir?
Brakiterapi, kanser tedavisinde kullanılan ve yüksek dozda radyasyonun tümörlü bölgeye verilmesini içeren bir radyoterapi türüdür. Bu tedavi, radyasyon kaynaklarının doğrudan tümörün içine veya yakınına yerleştirilmesidir. Brakiterapi, özellikle prostat, serviks (rahim ağzı), meme, cilt kanserleri gibi belirli kanserlerin tedavisinde yaygın olarak kullanılmaktadır. Brakiterapi’nin asıl amacı yüksek dozda radyasyonu doğrudan tümörlü bölgeye iletmesidir. Bu sayede, sağlıklı dokulara verilen zarar en aza indirilirken, kanserli hücreler etkili bir şekilde yok edilmektedir. Tedavi süresi de genellikle diğer radyoterapi yöntemlerine göre daha kısadır. Bu tedavi yöntemi, düşük doz hızlı ve yüksek doz hızlı olmak üzere iki şekilde uygulanır.
Bu yöntemin uygulanma şekli, kanserin tipi, ve hastanın genel sağlık durumu gibi faktörlere bağlı olarak değişmektedir. Tedavisi genellikle bir uzman radyasyon onkoloğu tarafından planlanarak uygulanır. Hangi tedavi yönteminin kişiye uygun olduğuna ise gerekli testler ve tetkikler sonucunda belirlenmektedir. Her tedavi yönteminde olduğu gibi bu tedavide de bazı riskler vardır. Radyasyon kaynaklarının yerleştirildiği bölgedeki dokularda geçici veya kalıcı hasar oluşabilmektedir. Bu nedenle, uzman doktor muayenesi oldukça önemlidir.
Brakiterapi Hangi Kanser Hastalıklarında Kullanılır?
- Beyin kanseri,
- Rahim ağzı kanseri,
- Meme kanseri,
- Safra kesesi kanseri,
- Rahim kanseri
- Göz kanseri,
- Baş ve boyun kanserleri,
- Vulva kanseri,
- Vajinal kanser,
- Akciğer kanseri,
- Özofagus kanseri,
- Yumuşak doku kanserleri,
- Prostat kanseri,
- Rektal kanser,
- Cilt kanseri.
Brakiterapi Nasıl Çalışır?
Tedaviye başlamadan önce, hastanın kanser tipi, evresi ve genel sağlık durumu değerlendirilmelidir. Bu değerlendirme, hastanın bu tedaviye uygun olup olmadığını belirlemek için gereklidir. Tedavi bölgesini doğru bir şekilde hedeflemek için CT (Bilgisayarlı Tomografi), MRI (Manyetik Rezonans Görüntüleme) veya ultrason gibi görüntüleme teknikleri kullanılmaktadır. Bu görüntüler, tümörün yerini, boyutunu ve şeklini belirlemek için oldukça önemlidir. Sonrasında uzman doktor, elde edilen görüntüler ve diğer tıbbi bilgiler doğrultusunda bir tedavi planı oluşturmaktadır. Bununla birlikte her tedavi planı kişiye özeldir. Bu oluşturulan plan, radyasyonun dozunu, uygulanacak alanlarını belirler. Bu işlemde hastanın konforlu ve rahat olması için lokal anestezi uygulanır.
Bu yöntem iki ana şekilde uygulanmaktadır. İlk yöntemde, radyoaktif kaynaklar, vücut boşluklarına yerleştirilir. İkinci yöntemde ise, Radyoaktif kaynaklar doğrudan tümörün içine veya yakınına yerleştirilmektedir. Bu iki yöntemde farklı kanser türlerinin tedavilerinde kullanılan oldukça başarılı yöntemlerdir. Bu iki yöntem farklı kanser türleri üzerinde kullanılmak ile beraber farklı şekillerde de uygulanmaktadır. Geçici brachytherapy yönteminde, radyoaktif kaynaklar belirli bir süre tümörün içinde kalır ve ardından çıkarılır. Kalıcı brachytherapy yöntem ise, radyoaktif kaynaklar tümörün içine kalıcı olarak yerleştirilerek duruma göre radyoaktivitesi azaltılmaktadır. İki yöntemde de tedavi süreleri farklıdır. Doktor gerekli değerlendirmeler sonucunda hangi yöntemin kişiye uygun olduğunu belirleyip tedavi planı oluşturmaktadır.
Faydaları Nelerdir?
- Yan etkileri azdır,
- Tek seansta tamamlanır,
- Hedefe odaklı ve oldukça etkili bir tedavi yöntemidir,
- Kanama riski oldukça düşüktür,
- Hormon tedavisi sürecini kısaltır,
- İdrar kaçırma gibi sorunlara yol açma olasılığı yoktur,
- Radyoterapi süresini kısaltmaktadır.
Tedavinin Yan Etkileri Nelerdir?
Brakiterapi tedavisinin en temel avantajlarından biri yan etkilerinin oldukça az olmasıdır. Ancak her tedavi de olduğu gibi bu tedavi de de bazı yan etkiler bulunmaktadır. Bu yan etkiler bazı durumlarda ve insanlarda görülmese de bazı kişiler de görülebilmektedir. Bununla birlikte yan etkiler tedavi sırasında ve tedaviden sonra olmak üzere ikiye ayrılmaktadır.
Tedavisi Sırasında Görülebilecek Yan Etkiler
- Dışkılama sırasında ağrı hissi,
- İdrar yollarında tahrişe bağlı olarak sık idrara çıkma ve yanma hissi,
- Nadiren de olsa idrarda kanama gibi yan etkiler görülebilmektedir.
Tedavisi Sonrasında Görülebilecek Yan Etkiler
- Nadiren kalça ekleminde hasar,
- Vajinada darlık,
- Çok nadir de olsa vajina, mesane ve kalın bağırsak arasında doku çatlakları,
- Dışkılama sırasında ağrı ve kanama,
- Mesane, ince barsak ve kalın bağırsakta hasar gibi sorunlar görülebilmektedir.
Sık Sorulan Sorular
Bu tedavi yöntemi, orta ve yüksek riskli prostat kanseri hastalarında dışarıdan tedaviye (IG- IMRT) ilave olarak yapılan bir uygulamadır.
Geçici brakiterapide, tedaviden hemen sonra vücutta herhangi bir radyasyon kalmamaktadır. Bu nedenle çevreniz için herhangi bir risk yoktur. Kalıcı tedavi de ise, gerekli önlem ve öneriler doktor tarafından kişiye anlatılacaktır.
Bu tedavi de, radyasyon onkolojisi uzmanı, tıbbi fizik uzmanı, radyoterapi hemşiresi olmak üzere bu konuda deneyimli bir tedavi ekibi gerekmektedir.