Doğum Sonrası Depresyon Nedir?
Hamilelikten sonra depresyon; endişe, stres, kayıtsızlık ve üzüntü duygularını yaşatarak kişinin enerjisini bitiren tedavi edilebilir bir rahatsızlıktır. Hem anne hem de çocuk için riskli olabilen depresyon birçok annede görülebilmektedir. Tahminen her 7 kadından 1’inde görülen doğum sonrası depresyon, önemsenmelidir.
Kendiliğinden düzeleceği düşüncesiyle tedavi edilmeyen depresyonun boyutu ileri dereceye ulaşabilir, anne ve çocuğu kötü etkileyebilir. Annenin sağlığı kadar çocuğun sağlığı içinde tedavi edilmesi gereken depresyon uzun vadede kalıcı etkiler bırakabiliyor. Duygusal olarak, sözel eksikliklere ve gelişimsel eksikliklere neden olabilen depresyonlar sosyal becerilerin bozulmasına da neden oluyor.
Tüm annelerin yüzde 70 oranında doğum sonrası bebek hüznü yaşarlar. Birkaç hafta süren bu durum genellikle kendiliğinden çözülebilmektedir. Fiziksel ve duygusal olarak zayıflatıcı olan bu dönemde annelerin tedavi alması ve yaşanan durumun farkında olması oldukça önemlidir.
Doğum Sonrası Depresyon Belirtileri Nelerdir?
Doğumdan sonra aşağıdaki belirtilerin gözükmesi durumunda doğum sonrası depresyon yaşıyor olabilirsiniz. Erken tanı ve tedavinin sağlanması adına bu belirtilere dikkat etmeniz önemlidir.
- Çoğunlukla üzgün hissetmek ve depresif olmak
- Eskiden keyif alınan aktivitelerden artık keyif almama, heyecanlanmama
- İştah değişimleri, aşırı yeme veya iştahsızlık
- Fazla uyku
- Enerji kaybı
- Uzun süre hareketsiz kalma
- Değersiz ve suçlu gibi hissetmek
- Sebepsizce aniden ağlamak
- Bebeğe karşı ilgi eksikliği olması
- Bebeğinize bağlı hissetmemek ve endişelenmek
- Ölüm ve intihar düşünceleri
- Konuşmada yavaşlama, yavaş hareket etme
- Konsantre olma zorluğu
- Bebeğe ve kendine zarar verme
- Kötü anne olmaktan korkma
Doğum sonrası depresyon belirtileri, bunlarla sınırlı olmayıp herkeste farklı belirtiler gösterebilir. Bunların tümünü veya daha azını yaşayabilirsiniz ancak belirtilerin uzun süre devam etmesi sağlığınızı ciddi tehdit edebilir. Kendini suçlu hissetmek, kötü bir anne olacağını hissetmek ve bebeğe karşı bağ kuramamak yeni annelerin en sık karşılaştığı durumlar arasındadır.
Bu hisler bazen anksiyete belirtileriyle de karıştırılabilir. Yeni annelerde depresyona anksiyete bozukluğu da etki ediyor olabilir. Bu nedenle belirtilerin tam aktarılması ve doğru teşhisin konulması uygulanacak tedavi yönteminin doğruluğu açısından önemlidir.
Doğum Sonrası Depresyon Tanısı Nasıl Konulur?
Hamilelik sonrası depresyon belirtileri yaşadığını düşünüyorsanız, bir psikolog veya psikiyatri uzmanı ile görüşerek semptomlarından bahsetmelisin. Hamilelikte depresyon belirtileri yaşayan anneler, akıl sağlığı uzmanlarına başvurarak öncelikle muayene edilmelidir.
Depresyon ve diğer sorunlar için özel bir tanı testi bulunmamakla beraber muayeneniz esnasında sorulan sorulara doğru ve net cevaplar vererek doğru tanı konulmasına yardımcı olabilirsiniz. Muayene esnasında belirtileriniz ve fiziksel sorunlarınız kontrol edilerek depresyon veya diğer akıl sağlığı problemlerinden birini yaşayıp yaşamadığınız belirlenebilir.
Akıl Sağlığı Uzmanıyla Ne Zaman Görüşmeliyim?
Hamilelikte depresyon veya hamilelik sonrası depresyon belirtileri olduğunu düşünüyorsanız;
- Belirtilerin 2 haftadan uzun süredir devam etmesi
- İntihar düşüncesi
- Çocuğunuza zarar verme veya zarar verme isteği
- Günlük işleri yaparken zorlanma, isteksizlik
- Duygusal durumun kötüye gitmesi
- Her şeyin kötüye gideceği hissi
durumlarının iki haftadan daha fazla devam etmesi durumunda bir psikolog veya psikiyatri uzmanından yardım alabilirsiniz.
Babalarda Doğum Depresyonu
Doğum sonrası depresyon durumu anneler üzerine odaklanmaktadır ancak bu durumdan etkilenen babalar da bulunmaktadır. Yeni babalar da anneler gibi depresyon belirtileri yaşayabilirler. Babalarda depresyon semptomları anneler kadar ağır olmamakla beraber görülebilecek semptomlar;
- Uyku bozuklukları
- Bebeğe ve anneye zarar geleceği korkusu
- Uyum sorunu
- Yorgunluk
- Endişe
- Kaygı
baba veya baba adaylarında yaşanabilecek belirtiler arasındadır. Çocuğun doğumundan sonraki ilk yıl boyunca devam edebilen babalarda depresyon durumu, eş ve çocuğa zarar gelmesi korkusu ve maddi sıkıntılar gibi konular üzerinde gelişebilir. Babalarda hamilelik sonrası depresyon oranı %4 oranında görülmektedir.
Doğum Sonrası Depresyon Tedavisi
Hamilelik döneminde veya sonrasında birçok kadın kimsenin fark edemediği korkulara sahip olabilir. Düşünceleri nedeniyle acı çeken anneler bu durumun normal olduğunu fark edip, duygularını kimseyle paylaşmak istemeyebilirler. Farkındalığın oluşması durumunda anneler hem kendi hem de çocuklarının sağlığı için tedavi olmayı düşünebilirler.
Psikoterapi
Depresyonun diğer türlerinde olduğu gibi hamilelik sonrası depresyonda da psikoterapi yöntemi tercih edilebilir. Diğer destekleyici tedavilerle beraber uygulanan psikoterapi yöntemi genellikle depresyon ve anksiyetenin hafif olduğu kişilerde tercih edilmektedir. Orta veya şiddetli depresyona sahip kişilerde psikoterapi yöntemi yerine ilaçlı tedavi yöntemi tercih edilebilmektedir.
İlaçlı Tedavi
Hamilelik döneminde depresyon tedavisi için ilaç seçenekleri kısıtlıdır. Anne karnındaki bebeğe zarar vermeyen ilaçlar tercih edilerek uygulanan depresyon tedavisi ilerlemiş seviyelerde tercih edilmektedir. İlaç tedavisinin yanı sıra uygulanan ek tedaviler, yaşam tarzında değişiklikler ve terapi grupları hamile anneler veya yeni anne adayları için yüksek oranda başarı sağlayabilir. Tedavisi olan bu durumda önemli olan farkındalığın oluşması ve tedavinin kabul edilmesidir.
Hamilelik döneminde gereksiz korkular annelerin endişe ve stres artırabiliyor. Bazen doğmuş bazen henüz anne karnında olan bebekleriyle ilgili sağlıksız düşünceler içerisine giren annelere yardımcı olabilmek ve tedavi almasına yardımcı olmak oldukça önemlidir. İlaçsız psikoterapi veya antidepresan tedavisi ile annenin zihin sağlığı korunabilir. Anne sağlığında meydana gelen iyileşme ve pozitiflik bebeği de etkileyecektir. Uygun tedavi gören depresyondaki ebeveynler, semptomlardan kurtularak sağlıklı hissetmeye başlarlar. Tedavisi tamamlanan kişiler hayatlarına geri dönerek kendilerini daha iyi hissedebilirler.
Hamilelik Sonrası Depresyon Yaşayan Bireye Yardım
Doğum sonrası depresyon yaşayan anne veya babalarda, çevrenin durumun farkında olması ve sessiz kalmaması önemlidir. Bu durumu yaşayan ebeveynler kötü anne – baba gibi görünme korkusu ile içlerine kapanıp, sessizce acı çekebilirler. Bu dönemde destek oldukça önemlidir. Partnerler, aileler ve arkadaşlar depresyon belirtilerini fark ettikleri anda bu durumla başa çıkmaları için ebeveynlere yardımcı olmalıdır. Yardımcı olabilecek öneriler arasında;
- İşaretlere Dikkat Edin: ebeveynlerin hareketlerini gözlemleyerek depresyon, majör bozukluk veya anksiyete belirtileri olup olmadığını kontrol edebilirsiniz. Belirtilerin olması veya değişik davranışların bulunması durumunda onları bir sağlık kuruluşuna yönlendirebilirsiniz.
- Problemlerini Dinleyin: Sessiz ve yalnız kalmaları yerine onlara bir sorun olup olmadığını sorabilir ve endişelerini dinleyebilirsiniz. Doğumdan sonra depresyona girenler genellikle içlerine kapanarak kendilerini eksik gördükleri durumları paylaşmak istemezler. ‘’ Doğum sonrasında depresyon nasıl atlatılır? ‘’ diye merak ettikleri bir dönemde, çevresindekilerin her şeyin düzeleceğini söylemesi kişiye kendini iyi hissettirecektir.
- Yardım Almalarına Yardımcı Olun: Eksiklik olarak görülen doğum sonrası semptomlar kişilerin destek almasını zorlaştırabilir. Kendilerini birine anlatmak istemeyen kişiler sağlık hizmeti almaya çekilebilirler. Bu durumu kolaylaştırmak adına onlara destek verin ve biriyle konuşmaları için onlar adına randevu alın.
Depresyon yaşanan dönemde aile ve arkadaşların destekleri oldukça önemlidir. Bu dönemde kişiyi tedavi almaya , destek gruplarına katılmaya yönlendirmek bir kişinin hayatını kurtarmaya yönelik yapılacak adımlardan biridir.
SONUÇ
Doğum sonrası depresyon, son derece ciddi rahatsızlıklardan biridir. Anne, baba ve bebek arasında bağ kurmayı zorlaştıran, zor geçen dönemi daha da zora sokan önemli bir hastalıktır. Semptomları bebeğe bakmayı ve kişinin kendiyle ilgilenmesini zorlaştıracak kadar kuvvetlidir.
Yorgunluk, bitkinlik ve endişe hali anne sütünün zayıflamasına ve bebeği besleyememesine dahi neden olabilmektedir. Benzer durumda bulunabilen baba adayları içinde sıklıkla maddi sıkıntılar , eşi kaybetme korkusu ve bebeğin sağlığı açısından endişeler yaşanmaktadır. Kendiniz veya çevrenizde doğum sonrası depresyon yaşayan kişiler için Avicenna Hastanesi Akıl Sağlığı uzman doktorlarımızdan randevu alabilirsiniz.
Sıkça Sorulan Sorular
Doğum sonrası depresyon babalarda görülür mü?
Evet. Doğumdan sonra depresyon hali hem anneyi hem de babayı etkileyen bir hastalıktır. Babalarda bebekle bağ kurmada zorluk, bebeğin sağlığı hakkında endişe ve maddi sıkıntılar babalarda depresyon oluşmasına neden olabilmektedir.
Hamilelik sonrası depresyon yaygın mıdır?
Hamilelik sonrası depresyon her 7 kadından 1’inde görülmektedir. Ancak genele bakıldığında bu hastalık çok yaygın görülmemektedir.
Hamilelik sonrası üzüntü sütü etkiler mi?
Yaşanan stres, travma ve üzüntü durumu anne sütünün miktarını etkilemektedir. Bu dönemde lohusalık döneminde annelerin bebekleri beslenebilmesi adına ruhsal durumlarının stabil olması önemlidir.
Doğumdan 1 yıl sonra depresyon devam eder mi?
Evet. Doğumdan sonraki 1 yıllık sürede depresyon belirtileri devam edebilir. Alışma ve adaptasyon süreci olarak sayılan ilk yıl içerisinde yardım almayı düşünebilirsiniz.
