Çocuk Felci Nedir?
Poliovirüs adındaki bir virüsün sinir sistemine saldırması sonucu ortaya çıkan çocuk felcinin, 5 yaşından küçük çocuklarda görülme sıklığı daha çoktur. Dünya Sağlık Örgütü (WHO) verilerine göre, her 200 çocuk felci virüsünden 1’i kalıcı felce yol açmaktadır. 1988 yılında küresel poliomyelit yok edilme girişiminde bulunulmuş ve bu nedenle Amerika, Avrupa, Batı Pasifik ve Güneydoğu Asya gibi bölgeler bu hastalığı eradike etmişlerdir. Ancak günümüzde hala bu hastalık, Afrika, Pakistan ve Nijerya gibi bazı ülkelerde görülmektedir.
Çocuk Felci Belirtileri
Çocuk felci poliomyelit, sadece felce neden olmayan (nonparalitik) semptomlara sahip olmaz, aynı zamanda sinir sistemine ulaştığı durumlarda felç edici (paralitik) semptomlara da yol açabilir.
Paralitik olmayan poliomyelit semptomları;
- Ateş
- Baş ağrısı
- Kusma
- Boğaz ağrısı
- Menenjit
- Yorgunluk
Paralitik poliomyelit semptomları;
- Refleks kaybı
- Şiddetli spazmlar ve kas ağrısı
- Ani felç
- Deforme olmuş uzuvlar
- Gevşek ve sarkık uzuvlar
Post Polio Sendromu (PPS)
Bu hastalığa sahip bir kişi, bu durumdan kurtulsa bile post polio sendromu (PPS) adındaki bir hastalığı geçirebilir. Poliomyelit sendromunun post polio sendromu ile ortak belirtileri ise aşağıdaki gibidir;
- İlerleyici kas ve eklem zayıflığı
- Gittikçe kötüleşen kas ağrıları
- Yorgunluk
- Kas kaybı
- Nefes alma ve yutkunma zorluğu
- Uyku apnesi ya da uyku ile ilgili sorunlar
- Depresyon
- Konsantrasyon ve hafıza problemi
- Soğuk ve sıcaklara düşük tolerans
Çocuk Felci Nasıl Bulaşır?
Polio virüsü, bu hastalığı kapsayan dışkı ile temas yolu ile bulaşır. Virüsü barındıran dışkılara temas eden veya yaklaşan oyuncaklar, haliyle çocuklar için risk oluşturmaktadır. Nadir olarak hapşırık ya da öksürük yoluyla da bulaşabilir. Akan suya ya da sifonlu tuvaletlere sınırlı erişimi olan yerlerde bulunan bireylerin, bu hastalığa yakalanma oranları daha yüksektir. Çünkü bu tip yerlerde içme suyuna virüslü veya hastalıklı insanın dışkısı karışabilmektedir. HIV virüsü taşıyanlar, hamileler, küçük çocuklar ve bağışıklık sistemi hassas olan kişilerin, bu hastalığa yakalanma riskleri daha yüksektir.
Tanısı
Genellikle belirtilere bakılarak teşhis edilebilir. Fizik muayene esnasında refleksler incelenir ve sırt ve boyun sertliği olup olmadığına bakılır. Kesin bir tanı koyabilmek için laboratuvar testleri istenir. Boğazdan bir sürüntü, dışkı testi ya da beyin omurilik sıvısından küçük bir parça alınır ve laboratuvara gönderilir. Bu şekilde polio virüsünün olup olmadığı test edilir.
Tedavisi
Bu hastalığa direkt olarak etki eden herhangi bir ilaç bulunmamaktadır. Bu yüzden de tedavinin yaşam kalitesini artırmaya yönelik olması gerekmektedir. Aynı zamanda ağrılarla başa çıkılması ve meydana gelebilecek komplikasyonların önlenmesi de şarttır. Bunun için de hastalığa yakalanmadan önce çocuk felci aşısı yaptırılması oldukça önemlidir. Öte yandan aşağıda destekleyici tedavi yöntemleri de bulunmaktadır;
- Ağrı kesici
- Dinlenmek
- Kas gevşetici ilaçlar
- İdrar yolu enfeksiyonları için antibiyotikler
- Taşınabilir solunum cihazları
- Yürümeye yardımcı olmak adına fizik tedavi ya da aletler
- Kas ağrıları ve spazmları hafifletmek adına sıcak su torbaları ya da sıcak havlular
- Etkilenen kaslarda ağrı kontrolünün yapılması için fizik tedavi
- Solunum ve pulmoner sorunlar için fizik tedavi
- Akciğer dayanıklılığının artırılması için pulmoner rehabilitasyon
- Gelişmiş bacak zayıflığı gibi durumlarda tekerlekli sandalye ya da başka bir mobilite cihazı
Çocuk Felci Nasıl Önlenir?
Bu hastalığı önlemenin en etkili yolu aşı olmaktır. Oral Polio Aşısı ve İnaktif Polio Aşısı olmak üzere 2 farklı aşısı bulunmaktadır. Biri ağızdan damla şeklinde verilirken, diğeri de koldan kas içerisine yapılır. Oral Polio Aşısı (OPA), 6. ve 18. ayını doldurmuş bebeklere ikişer damla ağızdan verilerek uygulanır. İnaktif Polio Aşısı (İPA) ise, kas içine enjekte edilen bir aşıdır ve 2. 4. 6. ve 18. ayda 5’li karma aşısının içerisinde yapılır.
Sıkça Sorulan Sorular
Çocuk felci nedenleri nelerdir?
Bu hastalığa neden olan virüstür. Çoğunlukla hijyen koşullarının iyi olmadığı yerlerden bulaşır. Süt, gıda maddeleri ve dışkı temasıyla nadiren de olsa bulaşabilir. Virüs bulaşan sulara temas edilmesi sonucunda da bulaşabilir.
Çocuk felci aşısı nedir?
Bu hastalığı önlemeye yarayan aşıya çocuk felci aşısı denir. Yukarıda da bahsettiğimiz gibi iki farklı türü vardır.
Çocuk felci aşısını kim buldu?
Çocuk felci aşısını geliştiren ilk başarılı kişi Jonas Edward Salk’tır.
Poliomyelit komplikasyonları nelerdir?
Geçici ya da kalıcı kas felçleri, sakatlıklar, kemik deformiteleri ve ölüme neden olabilir.
