E Vitamini Nedir
E vitamini insan bedeninin ihtiyaçları arasında yer alan en temel vitaminler arasında yer almaktadır. Vücuda giriş yapan E vitaminleri, sindirim sistemi tarafından emilmektedir ve daha sonra karaciğer tarafından da depolanmaktadır. Yağın çözebildiği bu vitamin, sadece karaciğerde saklanmaz. Aynı zamanda, dokularda, kalpte, böbrekte, böbreküstü bezlerde ve diğer tüm kaslarda saklanabilmektedir. E vitaminin temel amacı, hücrelere zarar verecek olan serbest radikaller ile mücadele etmektir. Bu bağlamda hücreler tarafından kullanılmaktadır.
Antioksidanlar
Antioksidanlar hücreleri, serbest ve zararlı radikallerin zararlı etkilerinden korumaktadır. Serbest radikaller, insanların hücrelerine zarar verirler, kardiyovasküler hastalıkların ve kanser gelişiminin önünü açarlar. E vitamini, antioksidan üreterek insan sağlığına katkıda bulunur.
E Vitamini Alım Seviyeleri
E vitamini alım seviyeleri için tüm dünyada kabul edilen ortak değerler bulunmaktadır. Bu ortak değerler yaşa ve cinsiyete göre değişiklik gösterebiliyor olsa da, ortalama değerler şu şekildedir:
- Önerilen Vitamin Alımı: Sağlıklı bir insanın bu vitamine yönelik günlük ihtiyacını karşılayacak şekilde gıda tüketmesi durumudur. Sağlık problemi olmayan insanların diyet planlarında önerilen vitamin alımı seviyesi kullanılır.
- Yeterli Alım Seviyesi: E vitamini seviyesini önerilen vitamin alımı seviyesinin altında tutmak gereken durumlarda yeterli alım seviyesi diyete eklenmektedir.
- Ortalama Gereksinim Seviyesi: Sağlıklı bireylerden oluşan bir topluluğunun sadece yarısının ihtiyacını karşılayabilen, diğer bir yarısının ise ihtiyacına cevap veremeyen seviyedeki alım seviyesidir.
- Tolere Edilebilir Üst Alım Seviyesi: Ciddi bir ihtiyaç sonucu ortaya çıkan ve belli bir ihtiyacı karşılarken, başka zararlar verebilecek olan günlük maksimum alım seviyesidir.
Doğal E Vitamini olarak kabul edilen alfa tokoferol ile günlük ihtiyacını karşılayarak sağlıklı yaşam için bir adım daha atmış olursunuz.
Günlük E Vitamini İhtiyacı
Günlük E vitamini ihtiyacı 0 – 6 aylık bebeklerde 4 miligram, 7 – 12 aylık bebeklerde 5 miligram, 1 – 3 yıl yaş aralığındaki çocuklarda 6 miligram, 4 – 8 yaş arasındaki çocuklarda 7 miligram, 9 – 13 yaş arasındaki çocuklarda günlük 11 miligram ve 14 yaşından büyük insanlarda ise 15 miligram günlük vitamin ihtiyacı bulunmaktadır. Öte yandan, emziren annelerin E vitamini ihtiyacı ise 19 miligrama yükselmektedir.
E Vitamini Hangi Yiyeceklerde Var?
Birçok gıdanın içerisinde E vitamini bulunmaktadır. Tohumlar, bitkisel yağlar ve fındık, oldukça iyi seviyelerde alfa tokoferol içermektedir. Yine, yeşil yaprakları bulunan sebzeler ve tahıllarda da önemli miktarlarda bu vitamin mevcuttur. Bu vitamin açısından zengin besinler şunlardır:
- Buğday Tohumu
- Kavrulmuş Ayçekirdeği
- Kavrulmuş Badem
- Ayçiçek Yağı
- Aspir Yağı
- Kavrulmuş Fındık
- Fıstık Ezmesi
- Kavrulmuş Fıstık
- Mısır Yağı
- Ispanak
- Brokoli
- Soya Yağı
- Kivi
- Mango
- Domates
E Vitamini Eksikliği
E vitamini eksikliği oldukça nadir görülen bir durumdur. Günlük beslenme sistemine ortalama seviyelerde uyan ve başka bir hastalığı bulunmayan kişilerde bu vitaminin eksikliğinin oluşması oldukça düşük bir ihtimaldir. Ancak 1.5 kilogramdan hafif doğan prematüre bebeklerde bu vitaminin eksikliği görülebilmektedir. Bu bebeklere,vitamin takviyesi yapılmaktadır. Bu takviye bebeğin örneğin retinasına zarar veren komplikasyonların önüne geçebilmektedir. Fakat bu sefer de enfeksiyon riski artabilmektedir. Sindirim sistemi E vitaminini emebilmek için yağa ihtiyaç duyar. Nadir görülen yağ sindirimi hastalıkları yaşayan insanlarda bu vitaminin eksikliği görülebilmektedir. Beslenmeyle yağ emmede oldukça zayıf kalan abetalipoproteinemisi hasatlarının ciddi seviyelerde ek vitamin almaya ihtiyaçları vardır. Abetalipoproteinemisi oldukça nadir görülen bir hastalıktır.
Sağlık Yönü
E vitaminini bir de sağlık yönü açısından incelememiz gerekir. E vitamini, hastalıkları önleme ya da tedavi etme noktasında çok ciddi görevler yürütmektedir. Koruması gereken mekanizmalar arasında bir antioksidan işlevi görür. Bunun yanında, antienflamatuar süreçlerdeki rolleri de önemlidir. Bu vitaminin eksikliğine bağlı görülebilecek 4 ana grup hastalık bulunmaktadır. Bunlar, koroner kalp hastalığı, kanser, göz bozuklukları ve beyin fonksiyonları ile ilgili problemlerdir.
E Vitamininin Faydaları
E vitamini insan bedeninde oldukça önemli bir yere sahiptir. Hemen hemen her organın sağlıklı işleyişini sürdürebilmesi için E vitaminine ihtiyacı vardır. Öte yandan, hormonal sistemin de doğru ve düzgün işlemesi için E vitaminine ihtiyaç duyulur. Cinsiyetlere özgü hormonların üretilmesinde bu vitaminin önemi büyüktür. Yine, ürolojik ve jinekolojik hastalıkların ve problemlerin engellenmesinde ve üreme performansının artmasında bu vitamin büyük rol oynamaktadır. Tabii, burada direkt olarak bu vitamini kullanmak değil, bu vitaminin zengin olduğu besinlere yönelmek faydalı olacaktır.
Güçlü bir antioksidan olan E vitamini, hücreler tarafından kendilerine zararlı olan serbest radikallere karşı kullanılmaktadır. Böylece oksidatif stres azalmış olur ve hücrelerde genetik hasarların önüne geçilir. Öncelikle kanser olmak üzere çok sayıda hastalığın savaş mücadelesinde bu vitamin yardımcı olmaktadır.
Bağışıklık sistemi için de büyük faydaları olan E vitamini, eğer bedene yeterince alınıyor ise, enfeksiyon hastalıklarına karşı etkili olmaktadır. Yine, göz ve cilt sağlığı noktasında da bu vitaminin yeri çok ayrıdır. Çocuklarda sağlıklı göz gelişimi için bu vitamin çok önemlidir. Yetişkinlerde ise, sağlıklı gözlerin korunması açısından büyük önem taşımaktadır. E vitamininin faydaları arasında, cildin esnekliğini sağlaması, ciltteki yaraların iyileşmesini ve cildin genç kalmasını sağlaması, kırışıklıkların önüne geçmesi gibi etkenler de bulunmaktadır.
E Vitamininin İnsan Vücuduna Diğer Faydaları
E vitamininin insan vücuduna diğer faydaları ise şu şekildedir:
- Hücreleri korur: Antioksidan yapısı ile hücreleri korur. Hücrelere saldırılarda bulunan serbest radikaller ile mücadele ederek, kanser ve kardiyovasküler hastalıklarının önüne geçmede önemli bir rol oynar.
- Cildin genç kalmasını sağlar: Ten sağlığı için oldukça kritik bir önemi bulunman E vitamini, tenin nem oranını dengeler, yaraların ve yanık izlerinin hızlıca geçmesi açısından katkıda bulunur. Genellikle kozmetik bakım ürünlerinin içerisinde mutlaka yer alan bu vitamin, cilt kanserine karşı da koruyucu bir özelliğe sahiptir.
- Saç ve tırnak sağlığını güçlendirir: Saçların hızla büyümesini sağlar. Kırılmaların ve dökülmelerin önüne geçer. Tırnak sağlığını sağlar ve tırnakların sararmasına karşı savaşır.
- Cilt hastalıklarıyla savaşır: Bu vitamin egzama ve sedef gibi cilt hastalıklarıyla da mücadele eder. Cildin nem oranını arttırarak, kuruluğa bağlı hastalıkların önüne geçer. Öte yandan sedef hastalığının oluşturduğu problemlerin azalmasını sağlayarak, tedavinin destekleyici bir elemanı olur.
E Vitamini Takviyesi
E vitamini takviyesi kullanmak konusunda çeşitli tartışmalar bulunmaktadır. Takviye E vitamini tabletleri ya da içerisinde bu vitamine de yer veren multivitaminler, hemen hemen her eczanede karşımıza çıkmaktadır. Fakat, sağlıklı bir bireyin buna ihtiyacı var mıdır, yok mudur tartışılır. Zira, sağlıklı bir birey, günlük yaşamı içerisinde düzenli ve dengeli olarak beslenerek, bu vitaminin günlük ihtiyaç seviyesini karşılamaktadır. Dolayısıyla, içerisinde bu vitaminin bulunan gıdaları yemekle ilgili bir engeli bulunmayan insanların bu vitaminin takviyesini almasına gerek yoktur.
Her vitamin için geçerli olan doğallık kuralı, bu vitamin için de geçerlidir. Bu vitamini vücuda doğal yollardan almak, en doğru olandır. Buna bağlı olarak, bağışıklık sistemini güçlendirmek, hastalıklara karşı korunaklı olmak ya da başka sebeplerle, doktorlara danışmadan vitamin ilaçlarını kullanmak, sağlığa zarar verebilmektedir. Unutulmamalıdır ki, gereğinden fazla alınan vitaminler insanlara yarardan çok zarar getirirler.
Bu vitaminin yetersizliğini yaşayan kişiler için ise, E vitamini takviyesi gündeme gelebilmektedir. Öte yandan, farklı bir hastalık sebebiyle diyet yapan insanların, yeteri kadar bu vitamini alamadıkları durumlar yaşanabilmektedir. Böyle durumlarda da takviye gündeme gelebilmektedir. Takviyenin dozu ve süresi hekim tarafından belirlenmelidir. Bu vitaminin yetersizliği sıklıkla, bitkisel yağları olması gerektiği seviyelerde kullanmayan insanların başına gelmektedir. Ayrıca, sindirim sistemi problemi yaşayan insanlarda, bağırsakların vitamini emiliminde problemler doğabilir. Böyle durumlarda da doktor tavsiyesi ile bu vitaminin takviyesi alınabilmektedir. Bu vitaminin vücuttaki seviyesinin düşük olması durumlarında, yorgunluk, cilt çatlakları, kansızlık, kolayca morarmaların yaşanması, kas ağrıları, kemik ağrıları, saç ve tırnak sağlığı problemleri ile karşı karşıya kalınabilmektedir. Bu tarz belirtiler alan kişilerin bir doktor muayenesinden geçmesinde fayda vardır.
Sıkça Sorulan Sorular
E vitamini hangi sebzelerde bulunur?
E vitaminini; ıspanak, tere, marul, kereviz, lahana, brokoli, balkabağı gibi sebzelerde bulunmaktadır. Bu sebzeler tüketilerek doğal e vitamini alınabilir.
Vitamin E eksikliği neden olur?
E vitamini meyve, sebze ve kabuklu yemişlerle alınabilen bir vitamin türüdür. Ancak, Çölyak hastaları veya Crohn gibi sindirimi etkileyen hastalıklara sahip kişiler e vitamini eksikliği yaşayabilirler.
