Güneş Alerjisi: Nedenleri, Belirtileri ve Tedavisi

Güneş Alerjisi Nedir?

Güneş alerjisi, güneş ışığına maruz kalan ciltte kaşıntılı ve kırmızı döküntülerin meydana geldiği nadir görülen bir alerjidir. En yaygın türü, güneş zehirlenmesi olarak da bilinen polimorfik ışık patlamasıdır. Bağışıklık sisteminin güneş ışınlarına tepki vermesi ile oluşur.

Bazı insanlar genetik olarak bu alerji türüne sahip olabilir. Diğerleri ise daha çok güneş ışınlarına uzun süreli maruziyet sonucu ürtiker sorunu ile karşılaşabilir. Ortaya çıkan semptomlar birkaç saat veya daha kısa bir süre içinde kendiliğinden düzelebildiği gibi şiddetli vakalar için medikal tedavi gerekebilir. Bununla birlikte güneşe alerjisi olanların mutlaka koruyucu önlemler alması ve güneşten koruyan giysiler giymesi gerekmektedir.

Güneş Alerjisi Belirtileri Nedir?

Güneşe karşı alerjide, etkilenen cildin görünümü, sorunun neden olduğuna bağlı olarak büyük ölçüde değişebilir. Güneş ürtikerinin en temel belirtileri genellikle cildinizde kaşınan, acıtan ve yanan kırmızımsı lekelerin oluşmasıdır. Bununla birlikte yaygın görülen belirtiler şu şekildedir:

• Kırmızı lekeler,
• Kaşıntı ve ağrı,
• Kabuklanma ve kanama,
• Kabarcıklar,
• Kurdeşen.

Güneş ürtikerinin cildin tamamını kapladığı daha ağır vakalarda ise görülen belirtiler şunlardır:

• Hipotansiyon
• Baş ağrısı
• Bulantı
• Nefes almada güçlük.

Güneş Alerjisi Türleri

Birkaç çeşit güneş ürtikeri çeşidi vardır. Bunlar şu türleri içermektedir:

• Aktinik Keratoz: Bu tür, güneş alerjisinin kalıtsal bir versiyonu olarak bilinmektedir. Derinin güneşe maruz kalan yerlerinde meydana gelen ve zaman içinde yavaşça gelişip büyüyen bir tür deri hasarlanmasıdır. Genellikle kaşıntı ya da benzeri problemler oluşturmaz.
• Fotoalerjik Reaksiyon: Bu alerji, cilde uygulanan bir kimyasalın güneş ışığı ile reaksiyona girmesiyle oluşmaktadır. Çeşitli ilaç türleri ile birlikte güneş kremleri, diğer kozmetik ürünler ve kokular da reaksiyona neden olabilmektedir.
• Polimorfik Işık Patlaması (PMLE): Bu alerji türü, güneş alerjisinin en yaygın şeklidir. Kadınlarda erkeklere oranla daha fazla görülmektedir ve genellikle onlu yaşlar ile yirmili yaşlarda başladığı bilinmektedir. Aynı zamanda çocuklarda ve bebeklerde güneş alerjisi görülebilir. PMLE çoğunlukla kaşıntıya neden olan bir döküntü olarak görülür. Ciltte güneş alerjisinde PMLE, kabarcıklar veya küçük kızarık alanlar olarak da kendini gösterebilir. Polimorfik ışık patlaması ile ilgili çoğu vaka ilkbaharda ortaya çıkar. Bununla birlikte belirtiler ise genellikle güneşe maruz kaldıktan birkaç saat sonra ortaya çıkmaktadır.
• Güneş Ürtikeri: Bu alerji türü çok nadir görülür ve kurdeşen üretmektedir. Kurdeşen yalnızca birkaç dakika süre için güneşe maruz kalındığında da ortaya çıkabilir. Uzun süreli güneş alerjisi kaşıntısının genellikle temelini bu ürtikerler oluşturmaktadır. Bunun yanında sıklıkla genç kadınları etkilemektedir. Semptomlar, bazı durumlarda anafilaktik şok (hayatı tehdit eden bir alerjik reaksiyon) gelişebilecek kadar şiddetli olabilir.

Güneş Alerjisinin Nedenleri

Bu alerji türünün nedeni tam olarak bilinememekle birlikte, bazı güneş alerjisi formlarının kalıtsal olabileceği kanıtlanmıştır. Kullanılan bazı ilaçların cilt hassasiyeti oluşturduğu için de güneş ürtikerine zemin hazırladığı bilinmektedir. Bu ilaçlar genel itibari ile aşağıdaki gibidir:

• Antibiyotikler,
• Antihistaminikler (alerji ilaçları),
• Kemoterapi ilaçları,
• Kalp ilaçları,
• Diüretikler (idrar söktürücü ilaçlar)
• Diyabetik ilaçlar.

Güneş Alerjisi Tanı Yöntemleri

Bunun için alanında uzman bir dermatolog tarafından muayene edilmeniz yeterlidir. Daha ağır vakalarda ileri testler de yapılabilmektedir. Bunlar; çeşitli kan testleri, fototest veya cilt biyopsilerini içermektedir.

• Kan Testleri: Vücutta alerji düzeyini saptayabilmek için yapılmaktadır.
• Fototest (Ultraviyole (UV) Işın Testi): Bu test, özel bir lambadan yayılan değişik dalga boylarındaki ultraviyole ışınlarına cildin verdiği tepkiyi belirlemek amacıyla yapılmaktadır. Ultraviyole ışınlarının hangisine karşı duyarlılık olduğu tespit edildiği taktirde güneş alerjisi hastalığının tipi de anlaşılabilmektedir.
• Yama Testi: Cildin üzerine alerjiyi tetiklediği düşünülen farklı maddeleri koyarak, bir gün beklenir ve ardından cilt, bir güneş lambasından gelen UV ışınına maruz bırakılır. Eğer ciltte belirli bir maddeye karşı tepki oluşursa, güneş ürtikerini tetikleyen şeyin o madde olduğu kolaylıkla anlaşılır.
• Cilt Biyopsisi: Kurdeşenin lupus veya metabolik bir hastalıktan kaynaklanıp kaynaklanmadığını araştırmak amacıyla bazı durumlarda doktorunuz cilt biyopsisi isteyebilir. Bu işlemin, steril koşullarda ve yine uzman bir dermatolog tarafından yapılması gerekmektedir.

Güneş Alerjisinde Tedavi Şekilleri

Bazı durumlarda güneş ürtikeri, kendiliğinden kaybolmaktadır. Bununla beraber güneş ürtikeri tedavisi, semptomların ciddiyetine bağlı olarak değişmektedir. Genellikle hafif reaksiyonlarda güneşten belli bir süre uzak durmak problemi çözmek için yeterli olmaktadır. Bununla birlikte, dermatoloğunuz kurdeşenleri sakinleştirmek için oral antihistaminikler veya kremler gibi medikal ilaçlar önerir.

Daha şiddetli vakalarda önerilen ilaçlar genellikle şu şekildedir:

• Kortikosteroidler: Bunlar insan vücudunda bulunan adrenal bezler tarafından salgılanan kortizol hormonuna benzeyen steroid ilaçlardır.
• Montelukast: Genellikle astımı tedavi etmek için kullanılan bir ilaçtır. Alerjik reaksiyonların tedavisinde etkilidir.

İlaçların yanı sıra alternatif bir yöntem olarak fitoterapi tedavisi de uygulanabilmektedir. Bu tedavi şeklinde, ilkbahar aylarında belirli bir süre periyodik olarak cilt UV ışınlarına maruz bırakılır ve duyarsızlaşması sağlanır. Bebeklerde ve çocuklarda güneş alerjisi vakalarında da bu tedavi yöntemlerinden en uygun olanı hekim tarafından seçilerek uygulanmaktadır. Ancak etkisi bir süre sonra geçeceği için uzun süreli olmama ihtimali vardır. Hafif ve geçici alerji semptomları geçiren kişilerin dışarı çıktıklarında korunma amaçlı muhakkak yüksek faktörlü güneş kremi kullanması gerekmektedir. Bununla birlikte zorunlu olmadıkça güneşin en yoğun olduğu öğle saatlerinde dışarı çıkılmamalıdır. Uzun süreli ve geçmeyen ürtikerlerde ise hemen uzman bir doktora başvurulması gerekmektedir.

Güneş Alerjisinden Vücudun En Çok Hangi Bölgeleri Etkilenir?

Güneş ışınlarına bağlı alerji, vücudun herhangi bir yerinde ortaya çıkabilmektedir. Ancak sıklıkla elde ve yüzde güneş alerjisi görülmektedir. Bununla birlikte şiddetli alerji vakalarında giysilerle korunan alanlarda bile etkilenir. Yaz aylarında kolda güneş alerjisi görülme olasılığı da kış aylarına göre daha fazladır.

Risk Faktörleri

Güneş ışığına karşı alerjik reaksiyon geliştirme olasılığı yüksek olan risk faktörleri şunlardır:

• Ten Rengi: Herkes güneş ürtikeri geçirebilir, ancak bazı güneş ışınlarına bağlı alerjiler koyu tenlilere oranla açık tenli kişilerde daha yaygın olduğu bilinir.
• Alerjiyi Tetikleyici Maddelere Maruz Kalma: Cildiniz belli bir maddeye ve hemen ardından güneş ışığına maruz kaldığında bazı cilt alerjileri görülebilmektedir. Bu tür reaksiyonlara sebep olan maddeler arasında kokular, dezenfektanlar ve güneş kremlerinde kullanılan bazı kimyasallar bulunmaktadır. Bununla beraber bazı el kremleri de alerjiyi tetikler ve elde güneş alerjisi görülme riskini arttırır.
• Bazı İlaçlar: Çeşitli antibiyotikler ve ağrı kesiciler dahil olmak üzere birçok ilaç cildi güneş ışınlarına karşı hassas olmasını sağlar. Bu da güneş ışınlarına maruz kalındığında hızlı bir şekilde reaksiyon görülmesine sebep olur.
• Diğer Cilt Hastalıkları: Dermatit vb. gibi cilt hastalıklarına sahip olmanız da güneş alerjisi olma riskinizi artırır.
• Genetik Faktörler: Ailenizde güneş alerjisi olan birilerinin olması genetik olarak bu hastalığa yatkın olduğunuzun bir işaretidir.

Günel Alerjisinden Korunma Yolları

Güneşe karşı artan hassasiyetinizin olduğu durumlarda, aşağıdaki adımları uygulayarak reaksiyon gelişme riskini en aza indirebilirsiniz:

• Güneş Işınlarından Korunun: Özellikle gün içinde 10.00-16.00 saatleri arasında güneşten uzak durmaya çalışmanız, güneşin yoğun olduğu bu saatlerde UV ışınlarına maruziyet sürenizi en aza indirecektir.
• Güneş Gözlüğü ve Koruyucu Kıyafetler Giyinin: Uzun kollu gömlekler ve geniş kenarlı şapkalar gibi kıyafetleri tercih etmeniz, cildinizi güneşe maruz kalmaktan korumaya yardımcı olacaktır. İnce veya gevşek dokulu kumaşlardan kaçınmanız önemlidir. Çünkü bu tür kumaşlarda UV ışınları, kolaylıkla içlerinden geçer.
• Güneş Kremi Kullanın: SPF’si minimum 50 olan geniş spektrumlu bir güneş kremi kullanmanız gerekir. Burada güneş kremini bolca ve her iki saatte bir uygulamanız önemlidir. Özellikle yüzüyorsanız veya terliyorsanız daha sık uygulamalısınız.
• Bilinen Tetikleyici Maddelerden Kaçının: Bir ilaç veya yabani otlarla temas gibi belirli bir maddenin sizde cilt reaksiyonuna sebep olduğunu biliyorsanız, bu tetikleyici maddelerden kaçınmanız gerekmektedir.

Sıkça Sorulan Sorular