[trgebanner]
Kanser Nedir?
Kanser cerrahisi hakkında fikir sahibi olabilmek adına ilk olarak kanser hakkında bilgi sahibi olmak gerekir. Kanser türleri, coğrafi bölgelere göre farklılık gösterebilir. Türkiye’de en çok görülen kanser türleri, meme, kolon ve akciğer kanseridir. Günümüz dünyasında çok daha sık görülmeye başlayan ve ciddi bir sağlık sorunu haline gelmiş olan kanser, gelişen bütün tıp tekniklerine rağmen, hayat kaybıyla sonuçlanabilmektedir. Fakat son yıllarda erken teşhis açısından yaşanan gelişmeler, kansere karşı umut olmuş, kanser ameliyatı geçiren hastaların iyileşme ihtimallerini büyük oranda arttırmıştır. Kanserin ortaya çıkmasında genetik yatkınlık, ailede kanser olması, yaşam tarzı gibi etkenler bulunmaktadır. Bu etkenlere bağlı olarak risk altında olan her insanın mutlaka düzenli olarak kontroller yaptırması gerekir. Kanserin erken teşhis edildiği hastalarda iyileşme oranları yüzde 90’ları bulabilirken, kanserin teşhisinde geç kalınan hastalarda bu oranlar yüzde 50’lere düşüyor.
Kanser Belirtileri
Çok sayıda kanser belirtisi vardır. Bunlar; kanama, ağrı, şişlik, kilo kaybı, yorgunluk, ateş, cilt değişiklikleri, ağız içerisinde değişimler ve öksürük olarak sıralanabilir. Kanser belirtileri, erken teşhis açısından ve dolaylı olarak kanser ameliyatı başarısı açısından çok önemlidir.
Kanama
Kanserin en net belirtisi hiç kuşkusuz kanamadır. Ağızdan tükürükle ya da balgamla kan gelmesi, akciğer kanseri belirtisi olarak karşımıza çıkabileceği gibi, üst solunum yolu kanserinin de belirtisi olabilir. Öte yandan, boğazın tahriş olması, akciğer enfeksiyonu hastalığı veya diş eti problemleri de kanamalara neden olabilmektedir. Bu yüzden ağızdan kan gelmesi problemiyle karşı karşıya kalan hastaların, hem göğüs hastalıkları hem de kulak burun boğaz uzmanlarına görünmeleri gerekmektedir.
Makattan kan gelmesi, hem rektum kanseri hem de kolon kanseri belirtisi olabilir. Böyle durumlarda hiç vakit kaybetmeden bir gastroenteroloji uzmanına başvurmak gerekmektedir. Elbette dışkıda kan ile karşılaşmanın çok sayıda farklı sebebi de olabilir.
İdrardan kan gelmesi, idrar yolları kanserleri, böbrek kanseri ve mesane kanseri gibi kanserlerin belirtilerinden birisi olarak kabul edilir. Kesin tanıda bulunulması için bir üroloji uzmanı tarafından muayene gerekmektedir. Gereken kanser ameliyatı yapıldıktan sonra kanamalar duracaktır.
Rahim kanseri, adet olan kadınlarda, fazla kanamalarla ya da adet dönemleri arasında beklenmedik kanamalarla kendisini gösterir. Menopoza girmiş kadınlarda ise, rahim kanaması yaşanması durumunda bir kadın doğum uzmanı tarafından muayene şarttır. Rahim ağzı kanserleri, genellikle erken belirtiler göstermezler. İlerleyen rahim ağzı kanserlerinde ise, vajinal akıntı, kötü koku, cinsel ilişki esnasında kanama, bel ve bacak ağrıları, idrar yaparken ağrı, yoğun kasık ağrıları görülebilir.
Yetişkin bireylerde ve küçük çocuklarda diş eti kanamaları, burun kanamaları, bir türlü iyileşmeyen noktasal kanamalar genellikle kanda kanser belirtisi olarak kabul edilir. Burun kanaması hemen hemen her insanın başına hayatı boyunca en az bir kez burun kanaması durumu gelir. Burun kanamalarının çok azı kanseri işaret eder. Ergenlik döneminde sürekli burun kanaması, genizdeki damarsal problemleri ve tümörleri işaret edebilir. Yetişkin insanlarda ise, burun ya da sinüs tümörlerinin belirtisi olabilir.
Ağrı
İnsan bedeninde devamlı görülen ağrı probleminin çok sayıda nedeni vardır. Bu nedenlerin sebeplerinden az görüleni kanserdir. Yine de kanser, ağrıyla belirti gösterebilir. Omuzda veya göğüste ağrı hissi, akciğer kanseri belirtisi olabilmektedir.
Kemik kanseri, ilk evrelerde sadece egzersiz esnasında ağrı yaparken, zamanla dinlenirken de ağrı yaparak kendisini gösterir.
Safra yolları, mide ve bağırsak tümörleri, karında ağrı, iştah kaybı, kilo kaybı gibi şikayetlerle ortaya çıkabilirler.
Bağırsak kanseri, yumurtalık kanseri, prostat kanseri ve meme kanseri gibi kanserler, ağrı belirtisi verebilirler. Memede hissedilen ağrılar oldukça nadir olarak kanser belirtisi olsa da, ele gelen bir kitle ile karşılaşmak, adet sonrası ağrılar devam ediyorsa ve ele gelen kitle ve ağrı hep aynı yerdeyse, mutlaka doktor kontrolünden geçmek gerekir.
Prostat kanserleri, ilk evrelerde pek bir belirti göstermezler. İlerleyen zamanlarda ise nadiren belirti gösterirler. Bel ve sırt ağrısı şeklinde belirtiler ortaya çıkarken, kemik ağrıları da kendisini gösterebilir. Yumurtalık kanseri, karın ağrısı ve kasık ağrısı olarak belirti gösterebilir. Kimi zaman kolik şekilde karın ağrıları ve şişkinlik hissi, bağırsak kanserinin belirtisi olabiliyor. Kanser cerrahisi sonrası ağrılar azalır.
Şiddetli baş ağrısı, mide bulantısı ve kusma gibi belirtiler, beyin kanserinin belirtileri olabilmektedir. Beyinde çıkan tümör, kafatasına baskı uyguladığı ve basıncı arttırdığı için bu belirtilere neden olmaktadır.
Erken dönemlerde belirti göstermeyen karaciğer kanserleri kitle boyutu arttıkça karnın sağ bölümünde yoğun bir ağrıya neden olmaktadır. İlerleyen seviyelerde ise büyük karın ağrılarına bir de beklenmedik kilo kaybı ve şişkinlik de eklenmektedir.
Boğazda takılma hissiyat, kulağa yansıyan ağrılar ve boğazda ağrı yaşanması gibi belirtilerle birlikte en sık görülen ses kısılması belirtisi, gırtlak kanserinin habercisidir.
Yoğun karın ağrıları ve sırt ağrıları, beklenmedik kilo kaybı ve sırt ağrıları pankreas kanseri belirtisidir.
Şişlik
İnsan bedeninde görülen şişlikler, ciddi kanser belirtileri olabilir. Kemiklerde ya da yumuşak dokuda ortaya çıkan tümörler, genellikle şişlik ile fark edilirler.
Boyunda, koltuk altında ve kasıklarda şişmeler, lenfoma sebebi olabilmektedir. Lenfoma ya da kanser sebepli lenf bezi büyümeleri, sıklıkla ağrısız görülür. Şişlikler tek bir tarafa tutunur ve kanser hastası, uzuvlarını hareket ettirirken zorluk yaşarlar. Böyle durumlarda hematoloji ve onkoloji gibi birimlere başvuru yapmak gerekmektedir.
Kaval kemiği veya kaburga gibi tenin hemen altında yer alan kemiklerde görülen şişlikler, kemik kanserlerinin erken dönem belirtileri arasındadır.
Boyunda kitle çıkması ya da tiroid bezi içerisinde bir nodül görülmesi, tiroid kanseri belirtileri arasındadır. Fakat ortaya çıkan her kitleyi kanser olarak kabul etmek pek de doğru değildir.
Beklenmedik Kilo Kaybı
Gırtlak kanseri, mide kanseri, pankreas kanseri, yemek borusu kanseri ve akciğer kanseri gibi kanserler, hiç beklenmedik kilo kaybına neden olabilirler. Bu tarz tümörlere uygulanacak kanser cerrahisi için hastanın kilo kontrolünü sağlayabilmesi önem taşımaktadır.
Yorgunluk
Dinlenme ile bir türlü azalmayan ve uzun süre devam halsizlikler, kan kanseri belirtisi olabilirler. Yine mide ve kolon kanserleri de kan kaybı yaşattıkları için, hastada yorgunluğa neden olabilirler. Halsizlik, kansızlıktan dolayı olabileceği gibi, akciğer, böbrek, kalp ve karaciğer hastalıklarının da belirtisi olabilmektedir. Öte yandan, bazı hastalarda stres kaynaklı yorgunluk sendromu görülebilmektedir.
Ciltte Değişiklik
İnsan bedeninin herhangi bir noktasında görülen siğil, ben ya da çillenme kanser belirtisi olarak kabul edilebilir. Yine, renk değişimleri, iyileşmeyen kabuklu yaralar ve büyüme gösteren koyu renkli oluşumlar da cilt kanseri belirtisi olabilmektedir.
Ateş
Ateş yükselmesi, genellikle kanserlerin ileri evrelerinde görülür. Öte yandan uzun süreli ya da rutin olarak ateş yükselmesi, lösemi ve lenfoma belirtileri arasında yer almaktadır.
Öksürük
Öksürük, balgam gibi belirtilerle birlikte, zamanla artış gösteren nefes darlığı, akciğer kanserinin habercisi olabilir.
Ağız İçerisinde Değişim
Ağzın içinde çıkan kırmızı yaralar, beyaz yaralar ve dudakta görülen yaralar, ağız kanseri belirtisi olabilir. Bu yaralar zamanla iyileşmez ve büyüme gösterir. Yine, ağızda nedensiz diş kaybı yaşanması da, kanser belirtisi olarak kabul edilebilir.
Kanser Cerrahisi (Onkolojik Cerrahi) Nedir?
Günümüzde büyük ilerleme kaydeden ameliyat teknikleri sayesinde, erken teşhis edilen ya da bölgesel olarak kalmış olan kanserlerin kapalı yöntemle kanser cerrahisi başarılı sonuçlar doğurmaktadır. Öte yandan, 4. evre ya da metastatik olarak kabul edilen yayılma göstermiş kanserlerde de, tümör yoğunluğunu azaltmak adına kanser ameliyatı yapılabilmektedir. Yine tümörlere bağlı olarak kendisini gösteren yoğun ağrıları azaltmak için de çeşitli kanser cerrahileri uygulanmaktadır. Kanser ameliyatları, ilgili kanserlerin alanlarında uzmanlaşan onkoloji cerrahları tarafından yapılmaktadır. Unutulmamalıdır ki, erken teşhis edilen kanserlerin ana tedavisi cerrahidir.
Kanser tedavisi yapılırken klasik teknik invaziv cerrahidir. Bu teknikte deri açılır ve kanserli dokuya ulaşılmaya çalışılır. Öte yandan zamanla modern tıp teknolojilerinin gelişmesiyle birlikte minimal invaziv tedavi tekniği de büyük önem kazanmıştır. Kanser tedavisindeki popülerliği giderek artış göstermektedir. Minimal invaziv ameliyatlarda, büyük büyük kesiler yerine, küçük kesiler atılarak, kanser hastaları için kanser ameliyatı sonrası iyileşme süreci çok daha kolay hale getirilir.
Minimal İnvaziv Kanser Cerrahisi Örnekleri
- Kapalı cerrahi (Laparoskopik cerrahi)
- Robotik kanser ameliyatı
- Doğal açıklık cerrahisi (Ağız boşluğu ya da vajina yolu)
- Tek delikli laparoskopi
- Kriyoablasyon (Dondurarak yok etme yöntemi)
- Nanoknife (Elektroporasyon)
- Radyofrekans ablasyon (Yakma yöntemi)
Kanser Cerrahisi ve Önemi
Kanser ameliyatı çeşitleri, kansere ve hastanın ameliyata uygunluğuna göre farklılık gösterir. Kanserin bulunduğu yer ve evresi de büyük önem taşır. Her kanser için cerrahi elbette ilk seçenek olmayabilir. Sonuçta ameliyat, bölgesel bir tedavi yöntemidir. Eğer kanser sıçrama göstermişse veya tümörlerin küçük olduğu sistemik kanserlerden birisine yakalanmışsanız (Meme kanseri), ameliyat olmak en iyi tedavi seçeneği değildir. Lösemi veya lenfoma gibi kanserlerde de kemoterapi başrolü oynamaktadır. Tümörlerin ufaltılması ya da belirtilerin azaltılması adına radyoterapi tekniğinden de faydalanılmaktadır.
Kanser tedavisinde ana yöntem cerrahidir ve çoğu hastanın ihtiyaç duyacağı tek tedavi yöntemi olacaktır. Kanser ameliyatı yapılırken doktor, tümörleri bütünlüğünü bozmadan alır. Bunun yanında, tümörle temas halinde bulunan temiz dokunun da bir bölümünü önlem amaçlı olarak alır. Buna temiz cerrahi sınırlar ya da cerrahi sınırlar negatif adı verilmektedir. Yine, alınan tümöre en yakın lenf nodları da, kanser sıçrama ihtimaline karşı yoğunlukla çıkarılırlar.
Başlıca Kanser Ameliyatı Türleri
- Küratif (Tedavi Amaçlı): En klasik kanser ameliyatı türüdür. Tümör, belli bir seviyedeki temiz doku ile birlikte tümüyle çıkartılır.
- Profilaktik (Koruyucu): Kalıtsal olarak hastaya geçmiş olan kanserlerde uygulanır. BRCA mutasyonu taşıyan insanların, henüz daha kanser başlamadan göğüslerini ya da yumurtalıklarını aldırmaları buna örnek olarak verilebilir.
- Diagnostik (Tanısal): Lenfoma hastalarında, batın için lenf nodu örneklemek için yapılır.
- Debulking (Tümör yoğunluğunu azaltma): Yoğun olarak yumurtalık kanseri tedavisinde uygulanır. Bunu yanında, 4. evre ya da metastaz olarak bilinen sıçrama yapmış meme ve immünojenik kanserlerde uygulanmaktadır.
- Evre belirleme amaçlı kanser cerrahisi: Over – yumurtalık kanseri esnasında örnek almak amacıyla kanser evresini belirleyen ameliyattır.
- Palyatif (Geçici çözüm sağlama amaçlı): Bağırsak kanserlerinde yoğun olarak kullanılır. Kansere bağlı olarak bağırsakta oluşan tıkanmaları açmak amacıyla yapılmaktadır.
- Destekleme amaçlı yapılan kanser ameliyatı: Kanser tedavisi sürecinde sürekli olarak damar yolu açmak yerine, göğüste bir ana damara santral venöz uygulaması yapılabilmektedir. Bu damar yolu, yapılacak olan tüm kanser testi türleri için kan alma görevini de yerine getirir. Yine ağızdan yemek yiyemeyen hastalar için geçici ya da kalıcı olarak mide tüpü operasyonları yapılabilmektedir.
- Rekonstrüktif (Doku bütünlüğünü korumak için): Meme, baş ve boyun kanserlerinde rekonstrüktif cerrahi yöntemine başvurulabilir.
Kanser Cerrahisi ile Diğer Ameliyatlar Arasındaki Farklar
Kanser cerrahisi ile diğer ameliyatlar arasındaki en büyük fark, tümöre hiçbir şekilde dokunulmaması gerekmesidir. Yani cerrah, tümörü hiçbir şekilde delmemeli, direkt olarak kesmemeli ve dokunmamalıdır. Bu durum, tümörün nüks etmemesi için şarttır. Tümör, çevresindeki sağlıklı doku ve çevredeki lenf bezleriyle beraber alınmalıdır. Yine çevredeki komşu organlara da çeşitli işlemler uygulamak gerekebilir. Ameliyat esnasında tümör çevresinde ya da çevre organlarda can sıkıcı problemler doğabilir. Böyle durumlar için ameliyata giren cerrahın, tümör ve çevresindeki bütün doku ve organlara hakim olması önemlidir. Cerrah, ameliyat esnasında çıkabilecek sorunları anında çözebilecek tecrübeye sahip olmalıdır. Ataşehir Avicenna Hastanesi kanser cerrahisi alanında uzman hekimlere sahiptir.
