Nefroloji, böbrek hastalıklarının tanı ve tedavisini gerçekleştiren tıbbi birimdir. Bir nefroloji doktoru olabilmek için 6 yıl tıp fakültesi, 4 yıl dahiliye uzmanlığı ve 3 yıl nefroloji uzmanlığı eğitimi almak gerekir. Bir nefrolog, erken evredeki böbrek hastalıkları için ilaç, beslenme ve yaşam tarzı değişikliği şeklinde tedaviler önerebilir. İlerleyen böbrek hastalıklarının ise, diyaliz ve böbrek nakli gibi tedavilerini gerçekleştirebilir.
[trurbanner]
Nefroloji uzmanları, aşağıda yer alan hastalıkların tanı ve tedavisiyle ilgilenmektedir:
- Akut Böbrek Yetmezliği
- Kronik Böbrek Yetmezliği
- Kistik Böbrek Hastalıkları
- Böbrek İltihabı (Nefrit)
- Hipertansiyon
- Elektrolit Bozuklukları
- İdrardan Kan Gelmesi
- İdrarda Protein Kaybı
Nefroloji klinikleri, diyaliz hastalarına da hizmet verir. Kronik ya da acil diyaliz ihtiyacı bulunan hastalara, hemodiyaliz cihazlarıyla işlem yapılır.
Nefroloji Nedir?
Yunancadaki nephros yani böbrek ve logos yani bilim kelimelerinden oluşan nefroloji, böbrek bilimi olarak tanımlanabilir. Hastaların böbrek işlevleriyle, sorunlarıyla veya böbrek nakli ya da diyaliz gibi tedavileriyle ilgilenmektedir. Şeker hastalığı ya da romatizma hastalıkları gibi böbrekleri bağlayan metabolik hastalıklar, hipertansiyon ya da böbrek kemik hastalıkları gibi hastalıklar da nefrolojinin ilgi alanına girmektedir. Çünkü bu tarz hastalıklar böbrek hastalıklarına neden olabileceği gibi, var olan böbrek hastalıklarının bir sonucu da olabilmektedir.
Nefroloji Nelerle İlgilenir?
Nefroloji bölümlerinin ilgi alanları aşağıdaki gibidir:
- Hipertansiyon
- Elektrolit bozuklukları
- Diyaliz
- Böbrek nakli
- Akut böbrek yetmezliği
- Kronik böbrek yetmezliği
- İdrarda kan görülmesi
- İdrardan protein kaçağı
- Böbrek taşı
- Asit – Baz dengesizlikleri
Nefroloji uzmanları, hemodiyaliz katateri yerleştirme, böbrek biyopsisi, hemodiyaliz fistülü yönetimi ve periton diyaliz katateri yerleştirme gibi işlemleri de gerçekleştirir.
Nefroloji ve Üroloji Arasındaki Farklar
Nefroloji tıbbi branşı, genellikle üroloji ile karıştırılır. Üroloji, kadınların ve erkeklerin üriner sistem hastalıklarına ve erkeklerin üreme sistemi hastalıklarına bakan bilim dalıdır. Üroloji, kendi içerisinde cerrahi tedavileri de barındırmaktadır. Nefroloji bölümü ise, böbrek nakli dışında cerrahi alanı bulunmayan bir bilim dalıdır. Nefrolojiyi özel kılan tedavilerin başında diyaliz gelir. Böbrek hastalıkları alanında 3 yıl uzmanlık alan doktorlara nefrolog adı verilmektedir.
Her iki bölüm de böbrekleri ilgi alanına aldığı için birbirleriyle karıştırılabilirler. Fakat nefrologlar, böbrek hastalıklarını direkt olarak ilgi alanlarına alırken, ürologlar erkek ve kadın idrar yollarını etkileyen hastalıklarla ilgilenirler.
Hangi Durumlarda Nefroloji Uzmanına Gidilmeli?
Aile hekiminiz, böbrek hastalığının erken evrelerini önlemeye ve tedavi etmeye yardımcı olabilir. Bununla birlikte, sizi bir nefroloji uzmanına da sevk edecektir. Kimi zaman ilk evrelerde belirtiler pek de açık şekilde olmayabilir. Hastalar, yorgunluk, uyku problemleri ve idrar miktarında değişiklikler yaşayabilirler. Bu tarz belirtilerin spesifik olmaması, hastanın doktora gitmesine engel olabilir.
Düzenli testlerin aksatılmaması, böbrek hastalıkları için çok önemlidir. Böbrek hastalığı riski altındaysanız, testler ile böbrek fonksiyonunuzu izleyebilirsiniz. Aşağıda, böbrek hastalığı riski yaratabilecek hastalıklar yer almaktadır:
- Yüksek tansiyon
- Diyabet
- Kalp hastalıkları
- Ailede böbrek hastalığı öyküsü
Böbrek Hastalığı Nedir?
Böbrekler, göğüs kafesinin dibinde yer alan bir çift yumruk büyüklüğünde organlardır. Omurganın her iki yanında birer böbreğimiz bulunur. Sağlıklı bir vücudun temelinde sağlıklı böbrekler yer alır. Vücudun atıklarını, fazlalık suyu ve diğer fazlalıkları kandan temizlemekle görevlidir. Temizlenen toksinler, mesanede toplanır ve idrar yoluyla vücuttan atılır.
Böbrekler aynı zamanda pH, tuz ve potasyum seviyelerini de düzenlemekle görevlidir. Aynı zamanda, kan basıncını düzenlemekle ve kırmızı kan hücrelerini üretmekle görevli olan hormonların üretiminden de sorumlulardır.
Böbrek hastalıkları, genellikle görevlerini yerine getirememeye başladıklarında anlaşılır hale gelirler. Böbrek hastalıkları, yüksek tansiyon, diyabet ve diğer kronik hastalıklardan kaynaklı olarak oluşabilir. Kemik zayıflıkları, sinir hasarları ve yetersiz beslenme de böbrek hastalıklarına yol açabilmektedir.
Böbrek hastalıkları tedavi edilmediğinde, son dönem böbrek hastalığı denilen duruma sebebiyet verebilir. Böyle bir durumda böbreklerin görevlerini yerine getirebilmesi için nefroloji tedavileri arasında yer alan diyaliz işlemi devreye girer. Diyaliz, bir cihaz yardımıyla kanın filtrelenmesi ve saflaştırılması işlemidir. Son dönem böbrek hastalığının tedavisi yoktur. Ancak böbrek nakli ile diyaliz tedavisi sonlandırılabilir.
Nefroloji Hastalıkları Belirtileri
Böbrek hastalıkları, nefroloji bölümü doktorları tarafından tedavi edilir. Bir böbrek hastalığı, ileri evrelere gelmedikçe, yoğun belirtiler göstermemektedir. Fakat aşağıda yer alan belirtiler, böbrek hastalıklarının ilk evrelerinde görülebilir:
- Yorgunluk
- Konsantrasyon problemleri
- Uyku problemleri
- İştahsızlık
- Kas krampları
- Ayak ve bilek şişmesi
- Göz çevrelerinde şişlik (Özellikle sabahları)
- Kurumuş cilt
- Pullu cilt
- Geceleri idrara çıkma
Böbrek hastalıklarının artık böbrek yetmezliğine dönüştüğünü gösterecek ciddi belirtiler ise şunlardır:
- Mide bulantısı
- Kusma
- İştahsızlık
- İdrar düzeninde ve yapısında fark edilebilir değişiklikler
- Vücudun su toplaması
- Anemi (Kırmızı kan hücrelerinin azalması)
- Azalan cinsel istek
- Potasyum seviyesinde yükseklik
- Kalp zarı iltihaplanması
Tanı Yöntemleri
Nefroloji doktorları, böbreklerinizin doğru çalışıp çalışmadığını görmek için bazı testler isteyeceklerdir. Bu testler genel olarak şunlardır:
- Glomerüler Filtrasyon Hızı
- Ultrason ya da bilgisayarlı tomografi
- Böbrek Biyopsisi
- İdrar Tahlili
- Kan Testi (Kreatin)
Nefroloji Tedavileri
Böbrek hastalıklarının tedavisi genellikle hastalığa neden olan alt nedenin tedavi edilmesidir. Bu yüzden nefroloji doktoru, kan basıncı, kan şekeri ve kolesterol seviyelerinizi ölçerek, bu seviyeleri daha iyi yönetmenizi sağlamaya çalışacaktır. Böbrek hastalıklarının erken dönem tedavisinde ilaçlar, diyet ve yaşam tarzı değişikliklerinden faydalanılmaktadır. İlerlemiş böbrek hastalıkları için diyaliz ve böbrek nakli gibi tedavi seçenekleri mevcuttur. Çocuklarda görülebilecek böbrek hastalıklarının tedavisinde, çocuk böbrek hastalarını tedavi ederek bu alanda tecrübe kazanmış çocuk nefroloji uzmanları devreye girer.
Böbrek Hastalıklarına Karşı Alınabilecek Önlemler
Yaşa, ırka ve aile öyküsüne bağlı olarak, bazı insanların risk faktörlerini kontrol altına alabilmesi imkansızdır. Bununla birlikte, aşağıdaki önlemleri alarak, hastalığın önlenmesine yardımcı olabilmeniz mümkündür:
- Bol su tüketimi
- Diyabet hastalarının kan şekerini kontrol altına alması
- Tansiyonun kontrol edilmesi
- Tuz tüketiminin azaltılması
- Sigarayı bırakmak
