Sedef Hastalığı (Psöriazis) Nedir, Belirtileri ve Tedavisi

Alevlenme ve akabinde yatışma rutiniyle görülen sedef hastalığı, hastanın tedavi sürecinde gösterdiği çaba ile tedavi edilebilen bir hastalıktır. Avicenna Ataşehir Hastanesi Dermatoloji hekimleri, psöriazis olarak da bilinen sedef hastalığı hakkında her şeyi anlattılar. Sedef hastalığı iyileşme oranları düşük bir hastalıktır. Fakat hastanın tedavi sürecinde harcadığı emeğe ve doktoru ile olan uyumuna bağlı olarak tedavisi mümkündür. Dünya nüfusunun yüzde 2’si sedef hastasıdır.

Sedef Hastalığı Nedir?

Sedef hastalığı, kronik bir hastalık olarak karşımıza çıkmaktadır. Bütün dünyada yüzde 2 gibi bir oranla görülen bu hastalık, genellikle otuzlu yaşlarda başlamaktadır. Fakat bebeklerde ve çocuklarda da görülebildiği örnekler bulunmaktadır. Hastaların yüzde 30 gibi büyük bir bölümünde aile hikayesi bulunur. Bir başka deyişle bu hastalık kalıtsal olabilmektedir. Sedef hastalığında, deride bulunan hücreler tarafından antijenler oluşturulur. Oluşturulan antijenler bağışıklık sistemini harekete geçirilir. Harekete geçen hücreler yeniden deriye gelir ve deride hücrelerin çoğalmasına ve akabinde de sedef hastalığının plaklarının oluşmasına sebebiyet verir. Bir başka deyişle, psoriasis vücudun kendi dokularıyla savaşması durumudur. Normal bir deri hücresi döngüsü 28 gün kadar sürerken, bu hastalıkta döngü 3-4 gün sürer. Bu da hücrelerin tam büyümeden üst üste birikmesine ve dökülememesine sebebiyet verir.

Sedef Hastalığı Belirtisi

Sedef hastalığının en net belirtisi, diz ve dirsek gibi bölgelerdeki sık sık darbe alan yerlerde ortaya çıkan, keskin sınırları olan, kırmızı renkli ve sedef rengindeki kabukları olan yaralar çıkmasıdır. Sedef hastalığı lezyonları, saç derisinde, tırnaklarda, genital bölgede de görülebilmektedir. Tedavisinin geciktirildiği durumlarda büyüme ve kalınlaşma gösterebilir. Bu kalınlaşma, el ve ayakta hareket özgürlüğünü sınırlandırabilir. Saç derisinde çıkan sedef, saç dökülmesine neden olmasa da, var olan bir dökülme varsa süreci hızlandırabilir. Tırnakta sedef belirtileri, tırnakta çukurlar oluşması, tırnak kalınlığının artması ve renginin sarıya dönmesidir. Hastaların derisinde çıkan sedefler, kaşıntıya ve kepeklenmeye neden olmaktadır. Kasıklar ve koltuk altları gibi kıvrımlı yerlerde çıkan sedef hastalığı, bölgenin nemli oluşundan kaynaklı olarak plaklar ve kepekler üretmez. Kaşıntılı olmasından dolayı, egzama ve pişik ile karıştırılabilir. Doğru teşhisin hızla yapılması gerekir. Avuç içerisinde ve ayak tabanında da görülebilen sedef hastalığı, mantar hastalıklarıyla sık sık karıştırılır. Sedef hastalığı başlangıcı ile birlikte vücut sıcaklığını dengede tutmak zorlaşır, titreme ve üşüme gibi belirtiler ortaya çıkabilir. Hastaların büyük bir bölümünde protein tüketiminde artış gözlemlenmektedir. Hastaların beşte birinde eklem tutulmasıyla karşı karşıya kalınmaktadır.

Sedef Hastalığı Neden Olur?

Sedef hastalığının kendi kendine iyileştiği vaka sayısı bir elin parmaklarını geçememektedir. Hastalık iyileşiyormuşçasına azalırken, bir anda yeniden yükselişe geçer. Alkol, virüsler, bakteriyel enfeksiyonlar ve stres, yeniden yükseliş süreçlerinin başlamasını hızlandırabilir. Sigaranın da alevlenme süreçlerine katkıda bulunduğu bilinmektedir. Genel olarak kötü alışkanlıklar, sedef hastalığı nedenleri arasındadır.

Sedef Hastalığı Çeşitleri

• Sedef hastalığının birkaç farklı çeşidi bulunur. En yaygın türlerden birisi plak tipi sedeftir. Kırmızı lekelerle ve gümüş rengi pullarla görülür.
• Sedef hastalığının bir diğer türü de püstüler sedef türüdür. Bu türde ellerin avuç içleri ya da ayak tabanları sedefe yakalanır. Sarı ya da beyaz renkteki sıvı dolu baloncuklar görülebilir. Kızarmış ve pullanmış bir cilt görüntüsü ortaya çıkar.
• Sıklıkla çocukluk döneminde ortaya çıkan bir diğer tür de gutat sedef türüdür. Damlacık tarzı sedef adı da verilmektedir. Genellikle küçük, kırmızı lekelenmelerle kendisini gösterir.
• Sedef hastalığının ilginç türlerinden birisi de, inverse sedef türüdür. Ters yerleşimli sedef olarak da bilinen bu tür, genellikle koltuk altında, kasıklarda, kulak arkasında ve genital bölgede görülür. Kırmızı renkli lezyonlarla görülür ve kimi zaman pişikle karıştırılır.
• Cildin yanmasıyla ve tabakalar halinde dökülmesiyle görülen eritrodermik sedef, bir diğer sedef hastalığı türüdür. Bu türün ciddi hastalıklara yol açtığı bilinmektedir. Tanı koyulduktan sonra, tedavi için hiç vakit kaybetmemek gerekir.

Kimlerde Görülür?

Sedef, sıklıkla kalıtsal olarak aileden çocuğa geçmektedir. Öte yandan genetik olarak hastalığa yatkın insanlarda da, tetikleyici etkenler sonucunda sedef görülebilir. Stresin de sedef hastalığına neden olduğuna dair bilimsel çalışmalar mevcuttur.

Sedef Hastalığı Bulaşıcı mıdır?

Sedef hastalığı rahatsız edici bir görüntüye sahip olması ve genellikle gözle görülen yerlerde ortaya çıkması sebebiyle, başka insanlar tarafından korkutucu olabilmektedir. Fakat, korkulacak bir durum değildir. Zira, psöriazis bulaşıcı değildir. Hastalık, kendi kendine bir bölgeden diğerine ya da başkalarıyla temas ederek onlara bulaşmaz.

Sedef Hastalığı Tanısı

Sedef teşhisi genellikle deri lezyonu ile karşılaşılarak koyulur. Ailede başka sedef hastası varsa, tanı koymak kolaylaşır. Teşhisin koyulmasında güçlük çekilen vakalarda biyopsiye başvurulur. Hastalardan bazılarının obezite, hiperlipidemi ve hipertansiyon hastası olduğu görülür.

Sedef Hastalığı Tedavisi

Sedef ile mücadele ve tedavi planı yapılırken, hastanın da bu tedavi sürecine hazır olması gerekir. Tedavi kronik şekilde gerçekleşeceği için, hastanın uyumlu olmasının önemi büyüktür. Hastaların büyük bir bölümünde obezite, hiperlipidemi ve hipertansiyon gibi hastalıklar olur. Tedavi planı yapılırken bu hastalıklar da dikkate alınır. Var olan yan hastalıkların seviyesine ve hastanın yaşam kalitesine bakılarak bir tedavi süreci planlanır. Tedavisindeki temel nokta, lezyonu arttıran etkenlerden uzak durarak (kaşımamak, tahriş edici hareketlerde bulunmamak gibi), en kısa sürede iyileşmenin sağlanması ve yeniden alevlenmenin önüne geçilmesidir. Sedef tedavisi her hastaya aynı şekilde uygulanmaz. Hastalığın ne kadar büyük bir alan kapladığı, hastanın tedavi sürecine sağladığı uyum, yaş ve halihazırda başka hastalıklar için kullandığı ilaçlar hesaba katılarak, özel bir yol haritası çizilir. Sedef tedavisi için kullanılmakta olan topikal tedavi tekniğide, keratolitiklerle beraber ciltteki pullar ve kabuklar temizlenir. Kortikosteroidli krem, D vitamini kremi, katran ve sitostatik krem gibi ek tedavi seçeneklerinden faydalanılır. Sedef tedavisinde nemlendirici kremlerin de yeri önemlidir.

Sedefe İyi Gelecek Şifalı Bitkiler

Sedef, telkin ile doğru orantılı bir hastalıktır. Bir başka deyişle, hastanın iyileşeceği yönünde olumlu düşüncelerde olması, iyileşme sürecini hızlandıracaktır. Sedef hastalığına iyi gelecek gıdalar ve şifalı içecekler oldukça fazla aranır. Fakat, bitkisel tedavisi için henüz bir resmi çalışma bulunmamaktadır. Sedef hastalığı için uygulanan alternatif tedavi tekniklerinin, hastaya placebo etkisi yapabileceği unutulmamalıdır. Placebo etkisi ile hasta psikolojik olarak da rahatlar. Daha önce de söylediğimiz gibi, sedef hastalığına kesin çözüm telkindir. Psikolojik olarak iyi hisseden bir insan, kolay kolay kendisine iyileşeceği yönünde telkinde bulunabilir.

Fototerapi

İleri evre sedef hastalarında fototerapi ile beraber çeşitli ilaçlar da kullanılmaktadır. Fototerapi, derinin ultraviyole ışınlara maruz bırakılması olarak tanımlanabilir. Bu işlem doktor tarafından, seanslar halinde ve rutin olarak yapılır. İşlemde, ultraviyole ışın veren kabinler ya da cihazlar yerine, çok daha ufak cihazlara başvurulur. Sedef tedavisinde UVB denilen ultraviyole B ışını kullanılmaktadır. Kimi zaman, öncesinde ağızdan ilaç alarak UVA ışınlarından da faydalanılır. UVB tedavisiyle beraber deride bir takım kızarmalar görülebilmektedir. Fototerapinin yanında, tedavinin güçlendirilmesi için çeşitli ilaçlar alınabilir, bir takım kremler sürülebilir. Bu noktada tedavi sürecine topikal kremler de eklenebilir. Fototerapi sürecinde cildin nemli ve yumuşak halde korunması çok önemlidir. Çeşitli A vitamini ilaçları ve kanser tedavisinde kullanılan kremlerin de, sedef hastalığı tedavisindeki yeri büyüktür.

Sıkça Sorulan Sorular