Serebral Palsi (Spastik Çocuk) Nedir?
Bu rahatsızlığa uluslararası dilde Cerebral Palsy denilmektedir. Beyinden kaynaklanan hareket özrü anlamına gelmektedir. Beyinde meydana gelen bu sorunlar gebelikte, doğum sırasında veya doğumdan sonra oluşabilir. Hastalık sonucu vücut hareketleri ve kaslar uyumlu olarak çalışamaz. Uygunsuz ve kontrolsüz kasılmalar kasların istemli hareketini ve koordinasyonunu önler. Diğer taraftan tüm dünyada sıklıkla görülen bir vaka olarak karşımıza çıkar. Özellikle spastik çocuk denilmesinin sebebi ise spastik kelimesinin hareket özrünün türlerinden biri olması ve kasılı anlamına gelmesindendir. Çocukların hareketleri çeşitli kas kasılmaları sebebi ile engellenmektedir.
Serebral Palsi Zorlukları
- Epilepsi (Spastik tetraparezi ve hemiparezili çocuklarda karşılaşılmaktadır.)
- Kaba motor ve ince motor becerilerde gerilik,
- Denge bozukluğu,
- İstemsiz hareketler,
- Kasların devamlı istemsiz kasılması,
- Eklemlerde kalıcı bozukluklar,
- Algılama zorluğu,
- Dikkat eksikliği,
- Öğrenme güçlükleri,
- Beslenme ve sindirim güçlükleri,
- Ağızdan salya akması,
- Kabızlık,
- İdrar ve dışkı kontrolü sorunu,
- Görme sorunları,
- İşitme sorunları.
Öz Bakım Ajanı: Ailenin Görevi
Serebral palsi hastası bir çocuğun öz bakımını sağlayan kişi, öz bakım ajanı olarak tanımlanmaktadır. Bu hastalığa sahip çocuklar günlük yaşamsal aktivitelerini bağımsız olarak yerine getiremezler ve sağlıklı bir şekilde yaşamlarına devam edemezler. Bu sebeple anne ve babalarına ihtiyaç duymaktadırlar.
Anne ve baba, çocuklarının hastalık ve tedavi sürecinde bir öz bakım ajanı olarak görev alması gerekmektedir. Tedavi süreci evde yapılan çeşitli aktiviteler ile desteklenmelidir. Bunun yanı sıra hastanın psikolojisi de çok önemlidir. Anne ve baba çocuklarının psikolojik durumunu da gözetmelidir.
Maalesef bu hastalığın kalıcı olarak tedavisi mümkün değildir. Sadece çeşitli rehabilitasyonlar ve eğitim ile durum kontrol altında tutulmaya çalışılır. İşte bu noktada hastalığın ilerleme sürecini yavaşlatma konusunda ebeveyn hassasiyetine ihtiyaç duyulur.
Anne ve Baba Çocuğa Nasıl Bakmalı?
Anneler ve babalar serebral palsi hastalığına sahip çocuklarına özel ve hassas bir bakım uygulamalıdır. Ailenin ilk görevi hastalığın farkına varıp çocuklarını erken tedaviye başlatmaları ile başlar. Çocukları için en uygun fizik tedavi ve rehabilitasyonu sağlayan ailelerin daha sonraki görevleri şunlardır:
Hassas Yaklaşım:
Bu rahatsızlığa sahip çocuğu olan anne ve babalar öncelikle bu sorunun onun suçu olmadığını bilerek ona hassas yaklaşmalıdır. Özellikle çocuğun yaptığı eylemlere çok büyük tepkiler vermemelidir. Diğer taraftan ebeveynler her zaman onu sevdiğini, onun yanında olacağını ve ona yardım edeceğini çocuğa söylemeli, hissettirmelidir.
Kıyaslama Yok:
Ebeveynler çocuklarını asla sağlıklı yaşıtları ile kısıtlama psikolojisine girmemelidir. Bu ciddi bir hastalıktır. Serebral palsi hastalığı olan çocuk en iyi ihtimalle bile %20 yürüyemez ve zeka geriliğine sahiptir.
Kendine güven ve saygı oluşturma:
Serebral palsi hastalığı olan çocuklar konuşurken göz iletişimi kuramaz, sözel iletişim sağlayamaz ve sorulara kolay kolay cevap veremez. Bu durum genellikle kendine güven ve saygının tam olarak olmamasından kaynaklanır. Bu sebeple anne ve baba, çocuklarının kendine güven ve saygısını arttırma yönünde onu teşvik etmelidir.
Enerjisini kontrol etme ve başlatma becerisi:
Bu çocuklar genellikle fazla hareket etmezler. Ağırlıklı olarak uzanmak ve yatmak isterler. Bu sebeple anne ve baba çeşitli oyunlar ve eğlenceli aktiviteler ile çocuklarını harekete geçirmelidir.
Anlama yeterliliği oluşturma:
Çocuğun çevreden bilgi edinebilme ve bilgiyi genelleyebilme süreçlerinde güçlükler bulunmaktadır. Anne ve baba anlama yeterliliği düşük olan çocuklarına daha basit ve anlayabileceği şekilde cümleleri ve komutları aktarmalıdır. Gerekirse aynı cümle birden fazla tekrarlanabilir. Çünkü daha fazla yönlendirilmeye, desteklenmeye, sürekli ve sistemli bir eğitime gereksinimleri bulunmaktadır.
Motivasyon:
Çocuğu en iyi anne ve baba anlar bu sebeple çocuklarını motive etme görevi de onlara düşer. Çocuklar genellikle herhangi bir sorununu ifade edebilmek için sesler çıkarır. Tepki verdiği zaman yanıt olarak anne ve baba ona sarılır, okşar ve masaj yapar. Bu şekilde çocuk motive olur.
Öz-bakımı hakkında karar verebilme:
Bu çocuklar temel öz bakım becerilerini yerine getiremez. Bu sebeple öz bakımı hakkında karar verici kişi anne ve babadır.
Algısal, bilişsel durumu ve iletişim becerisi:
Algısal ve bilişsel durumu çok zayıf olan bu çocuklar, herhangi bir komut verildiğinde yerine getiremez. Genellikle sadece anne ve babaya yanıt verir. Bu sebeple çocuk her zaman anne veya babadan birini yanında ister çünkü derdini ancak onlara ifade edebilme yeteneği vardır. Bu noktada anne ve baba çocuklarının kendini tedirgin veya yalnız hissetmemesi için onu hiç başkasıyla bırakmamalıdır.
Sıkça Sorulan Sorular
Serebral palsi iyileşir mi?
Maalesef bu hastalığın kalıcı olarak tedavisi mümkün değildir. Sadece çeşitli rehabilitasyonlar ve eğitim ile durum kontrol altında tutulmaya çalışılmaktadır. Bu noktada fizyoterapi, bireysel eğitim ve konuşma tedavisine başvurulmaktadır.
Serebral palsi nedir?
Beyinden kaynaklanan hareket özrü anlamına gelmektedir. Çocuklarda meydana gelen bu rahatsızlıkta vücut hareketleri ve kaslar uyumlu olarak çalışamaz.
Serebral palsi neden olur?
Bu rahatsızlığın meydana gelmesindeki en büyük sebeplerden biri gebelik döneminde geçirilen hastalıklardır. Onun dışında, çeşitli kafa travmaları, uzun süren ateş, oksijensiz kalma gibi farklı durumlar da buna sebep olmaktadır.
