Kabızlık Nedir? Kabızlığa İyi Gelen Besinler Nelerdir?

Kabızlık, bağırsakların içerisinde gerçekleşen hareketlerin kısıtlanması ya da normalden daha az bağırsak hareketliliğinin gerçekleşmesi olarak tanımlanabilir. Tıp dilindeki adı konstipasyondur. Hemen hemen herkes belli dönemlerde kabızlık sorunu ile karşılaşabilir. Peki, kabızlık nedir? Kabızlık her ne kadar ciddi bir sağlık problemi olarak görülmese de, semptomlar kişiye büyük rahatsızlıklar yaşatabilir. Bağırsak hareketliliğindeki değişiklikler arasındaki süreler kişiden kişiye değişiklik gösterir. Bazı insanlar günde 3 kez büyük tuvaletini yapabilirken, bazı insanlar için büyük tuvalet haftada bir gerçekleşebilir. Üç günü geçen tuvalete çıkamama durumu kişi açısından zorlayıcı olabilir. Üç günden sonra dışkı sertleşir ve çıkarması zor hale gelir. Kabızlığa dair en genel tanım, haftada üçten az gerçekleşen büyük tuvalet ihtiyacıdır.

Kabızlık Neden Olur?

Peki kabızlık nedenleri nelerdir? Kabızlığın en büyük nedeni yaşam tarzıdır. Yaşam tarzının içerisinde beslenme ve günlük aktiviteler bulunur. Günlük beslenme sisteminin içerisinde yeteri kadar su veya lif bulunmaması ve kabız yapan yiyecekler tüketiminin fazla olması en güçlü nedenlerdendir. Yüksek seviyede süt ve süt ürünleri tüketmek bazı insanları kabız edebilmektedir. Aktif bir yaşam sürdürmemek ya da tuvalet ihtiyacına karşı direnmek gibi nedenlerle de kabızlık oluşabilmektedir. Strese bağlı olarak psikolojik kabızlık belirtileri de oluşabilmektedir.

Uzun süre müshil veya laksatif kullanımına bağlı olarak kabızlık oluşabilmektedir. Öte yandan güçlü ağrı kesiciler ve antidepresanlar kullanan insanlarda da kabız olma durumu görülebilmektedir. Yeme bozukluğu, irritabl bağırsak sendromu, hamilelik, sindirim sistemi problemleri, kas problemleri, kolon kanseri, parkinson, multipl skleroz şeklindeki nörolojik problemler ve tiroid bozuklukları da kabızlığa neden olabilmektedir.

Kabızlık Belirtileri

İnsanlarda tuvalet ihtiyacı sayısı azsa, tuvaleti yapma aşamasında zorlanmalar varsa, sert ya da küçük dışkı çıkıyorsa, tuvalet ihtiyacını giderdikten sonra, tam bir boşalma hissi yaşanmıyorsa ve göbek bölgesinde şişkinlik bulunuyorsa, tüm bunlar kabızlık semptomları olarak görülebilir.

Bazı insanlar bağırsaklarını boşaltmak için karnına bastırma ihtiyacı duyabilir. Bu da bir belirti olarak kabul edilebilir. Eğer kabızlığa bağlı ağrılar ve kramplar varsa, tuvalet ihtiyacı giderilemiyorsa ve gaz çıkarmak dahi zorlayıcı oluyorsa bir doktora görünmek faydalı olacaktır. Sürekli kabızlık halinde dışkıda kan, beklenmedik kilo kaybı, şiddetli ağrı ve dışkı şekli değişikliği gibi belirtiler de görülebilir.

Kabızlık Tedavisi

Kabızlık için genellikle ilaç tedavisine gerek duyulmaz. Çoğu hasta için günlük egzersizleri artırmak ve kabızlığa iyi gelen yiyecekler ve içecekler tüketmek yeterli olmaktadır. Kabızlığa iyi gelen besinler listesinin başında lifli gıdalar ve su bulunur.

Kabızlığa iyi gelen meyveler arasında, kuru kayısı, incir, erik, mürdüm eriği, elma, üzüm ve avokado gibi meyveler bulunmaktadır. Ispanak, kızılcık, kereviz, lahana, pancar ve pırasa gibi sebzeler de kabızlığa iyi gelmektedir. Zeytin, zeytinyağı ve kekik gibi gıdalar da kabızlığın önleyicilerinden bazılarıdır.

Bazı insanlar tuvalete girmeyi sevmeyebilir, girerken stres olabilir ya da kısa tutmayı sevebilirler. Bu da tuvalete gitme ihtiyacı geldiğinde erteleme veya tuvalette yeteri kadar vakit geçirmemeye neden olur. Bunları dikkate almak ve tam tersi şekilde hareket etmek de, çoğu zaman kabızlığın geçmesini sağlar.

İlaç Tedavisi

Sürekli kabızlık yaşayan ve ciddi belirtilerin ortaya çıktığı hastalarda müshil kullanımı etkili olabilse de, ilacın dikkatli kullanılmasında fayda vardır. Bazı müshil türleri hastalarda ciddi olumsuz sonuçlara neden olabilmektedir. Bu tarz müshil ve laksatif gibi ilaçları kullanmadan önce mutlaka bir doktora görünülmeli ve ilaç prospektüsü üzerinde yer alan uyarılar dikkate alınmalıdır. Bu ilaçlar hasta üzerinde yetersiz kalırsa, doktorlar daha güçlü ilaçlar reçete edebilirler.

Hamilelikte Kabızlık

Hamilelikte kabız olma durumu sık görülen bir durumdur. Hem bedenin hem de hormonların yaşadığı değişim, anne adaylarının kabız olmasına neden olabilir. Gebelerin demir ilaçlarını kullanmaya başlamaları, beslenme alışkanlıklarını değiştirmeleri, hormonal değişimlere bağlı olarak bağırsak hareketliliğinin değişmesi, gün içerisindeki hareketliliğin azalması ve kilo alımı da anne adaylarının kabız olmasını sağlar. Gebelerin günlük su tüketimini artırması, lifli gıdalara öncelik vermesi ve hareketliliği azaltmaması tavsiye edilmektedir.

Bebeklerde Kabızlık (Yenidoğan Kabızlık)

Sindirim sistemi problemleri, bağırsakların genetik olarak yavaş olması, devamlı katı gıdalar tüketme ve fazla süt içmek bebeklerde kabızlığa neden olabilir. Aynı zamanda bebeğin psikolojik durumuna göre de konstipasyon oluşabilmektedir. Bebeklerde kabızlık olması halinde, bu sorunu dile getiremeyecekleri unutulmamalı ve bebek iyi gözlemlenmelidir. Normal şartlarda düzenli olarak kaka yapan bir bebek, 2 ya da 3 günde bir kaka yapmaya başlamışsa, kakasını yaparken zorlanıyorsa ve dışkı alışılmışın dışında sertse kabız olmuş olabilir.

Evde Uygulanabilecek Tedaviler

Kabızlığa karşı bebek, ılık bir banyo yaptırılabilir. Bebeğin karnına masaj yapılabilir ve poposuna vazelin sürülebilir. Yeterince büyümüş bebeklere lifli meyveler verilebilir. Bebeğin doktoru ile görüşmeden hiçbir şekilde ilaç verilmemelidir. Yetişkinlerde olduğu gibi çocukta kabızlık problemleri de, benzer yaşamsal değişikliklerle giderilebilir. Çocukların günlük su tüketimlerini artırmaları, bir süre süt tüketimini azaltmaları ve yine lifli gıdalara yönelmeleri faydalı olacaktır. Aynı zamanda zeytin ve zeytinyağı tüketimi, yetişkinlerde olduğu gibi çocuklarda da mucizevidir ve kabızlığa karşı en etkili doğal yöntem olarak bilinir.

 

Sıkça Sorulan Sorular