Omurga Stres Kırığı

Omurga stres kırığı, çoğunlukla rutin muayene esnasında fark edilen bir sağlık sorunudur. Tıp literatüründe spondilolizis olarak anılmaktadır. Genellikle bel bölgesine aşırı yük binmesi sonucunda meydana gelmektedir. Tedavisinde öncelikli olarak ameliyatsız yöntemler tercih edilmektedir. Bunlar genellikle enjeksiyon uygulamalarını kapsar. Aynı zamanda omurga stres kırığı olan hastaların korse kullanması ve fizik tedavi egzersizlerini uygulaması gerekir.

Omurga Stres Kırığı Nedir?

Stres kırıkları, çeşitli nedenlere bağlı olarak kemiklerin zayıflaması sonucunda meydana gelmektedir. Bununla birlikte daha çok aşırı hareket ve zorlama gerektiren koşma, atlama, halter vb. gibi spor aktivitelerini sıklıkla uygulayan kişilerde görülür. Stres kırıklarına çoğunlukla omurga bölgesinde ve bacaklarda rastlanmaktadır. Örneğin atletler ve uzun mesafede ağır yük taşıyanlar bu sağlık sorunu ile en çok karşılaşan kişilerdir. Ancak bu bilgilere dayanarak stres kırıklarının yalnızca sporcular veya ağır işlerde çalışanların başına gelebileceğini söyleyemeyiz. Bu sorunla hemen hemen her insan günlük yaşamda karşılaşabilmektedir.

Omurga stres kırığı (spondilolizis), bel bölgesinin alt kısmındaki omurların eklemlerini bir arada tutan kemikte meydana gelmektedir. Omurun her iki tarafında da olabilen bu kırıklar çoğunlukla bel bölgesindeki kemiklere aşırı yük binmesi sonucunda ortaya çıkmaktadır. Bu bölge vücudun en hareketli bölgelerinden birisi olduğu için oluşan stres kırıkları bazen iyileşme göstermez. Ergenlik döneminde şiddetli ağrılara neden olan bu durum erişkinlikte pek bir belirti vermemektedir.

Omurga Stres Kırığının Belirtileri

Stres kırıklarına bağlı semptomlar ilk evrelerde hiç fark edilmeyebilir. Ancak zaman içinde bu bölgede ağrı hissi oluşmaktadır. Bu sağlık sorununda çoğunlukla ağrılar bölgeseldir ve dinlenme ile geçmektedir. Aynı zamanda ağrının hissedildiği bölgede ele gelen bir şişlik de olabilmektedir.

Spondilolizis belirtileri arasında ise en belirleyici olarak ağrı görülmektedir. Genel olarak şu belirtiler görülmektedir:

• Bel ağrısı,
• Kalçalarda ağrı,
• Yürümede zorluk,
• Bacaklarda uyuşma hissi,
• Siyatik ağrısı,
• Bel kaslarında gerilme,
• Ayaklarda güç kaybı,
• Ayakta dururken artan ağrı,
• Spor aktivitelerinde zorluk çekme.

Omurga Stres Kırığının Nedenleri

Bu hastalık daha çok günlük yaşamda aşırı hareket eden ve ağır işlerle uğraşan kişilerde görülmektedir. Bununla birlikte osteoporoz, osteomalazi ve hiperparatroidi olan kişilerde de stres kırıkları görülme riski artmaktadır. Spondilolizise neden olan faktörler şunlardır:

• Yanlış ayakkabı seçimi,
• Ayak deformiteleri,
• Osteoporoz,
• Omurga hastalıkları,
• Topuklu ayakkabı giyme,
• Menopoz,
• Osteomalazi,
• Zorlanma,
• Aşırı spor,
• Hiperparatroidi,
• Kemik erimesi.

Omurga Stres Kırığında Tanı Yöntemleri

Bu hastalığa kesin teşhis koymak için öncelikle uzman hekim tarafından detaylı bir fizik muayene gerçekleştirilmektedir. Bununla birlikte sağlık öyküsünün de ayrıntılı bir şekilde alınmasının ardından diğer klinik testlere geçilmektedir. Omurga stres kırığının teşhis edilmesi için genel olarak yapılan testler şunlardır:

• Bilgisayarlı tomografi (BT),
• Manyetik rezonans (MRI),
• Röntgen,
• Sintigrafi.

Bu görüntüleme tetkiklerinden hangisine ihtiyaç duyulduğuna ise muayene donrası hekim karar vermektedir. Yapılan görüntüleme testlerine ek olarak vücuttaki enfeksiyon varlığını saptamak için kan testi de yapılabilmektedir. Tüm sonuçlar çıktığında hekim tarafından verilere değerlendirilir ve kesin tanı konulmaktadır.

Omurga Stres Kırığı Tedavisi

Omurga stres kırıklarında genellikle şikayetler hafif ise ameliyatsız tedavi yöntemlerine başvurulmaktadır. Bu yöntemler arasında sırasıyla hastanın istirahat etmesi, ağrı kesici ilaçlar, korse kullanımı, fizik tedavi egzersizleri ve antiinflamatuar ilaçlar bulunmaktadır. Uygulanan tedavilere rağmen ağrı şikayetinin geçmemesi halinde hekim tarafından kırık olan bölgeye direkt enjeksiyon tedavisi uygulanmaktadır. Bunun yanında ağrılara ek olarak sinir sıkışmalarının da olması halinde ise, epidural enjeksiyonlar uygulanmaktadır.

Omurga stres kırığı tedavileri uygun ve düzenli olarak uygulandığı takdirde yüksek oranda iyileşme eğilimi göstermektedir. Ancak hastaların tedaviyi düzgün bir şekilde uygulamalarına rağmen kırığın kaynaması uzun zaman alabilmektedir. Ağrı şikayetinin geçmesi durumunda kemiğin kaynayıp kaynamaması süreç içinde bir soruna neden olmaz. Bunun yanında yapılan tüm tedavilere rağmen geçmeyen vakalar için cerrahi müdahaleler tercih edilmektedir.

Omurga Stres Kırığı Ameliyatı

Tedavilere rağmen geçmeyen spondilolizis vakalarının tedavisi için cerrahi yöntemler uygulanmaktadır. Bununla birlikte stres kırığı nörolojik bir rahatsızlığa neden oluyorsa, omurga stres kırığı cerrahisi gerektirmektedir. Böyle durumlarda hastanın daha ciddi sorunlarla karşılaşmaması için hemen müdahale edilmektedir. Omurga stres kırıklarında ameliyatlar temelde iki şekilde gerçekleştirilmektedir. Bunlardan biri kırık olan bölgenin direkt tamiri diğeri ise, spinal füzyon uygulamasıdır.

Çoğunlukla yirmi yaşını geçmemiş olan hastalarda ameliyatla kırık direkt tamir edilmektedir. Spinal füzyon ise, aşınmaya bağlı kayma durumlarında uygulanmaktadır. Omurlara baskı yapan tüm odak alanları temizlenmektedir. Operasyonun alanında deneyimli bir uzman tarafından yapılması halinde yüksek oranda olumlu sonuç alınmaktadır. Bununla birlikte sonraki süreçlerde yoğun bir fizik tedavi programı gerekmektedir.

Omurga Kırığı İyileşme Süresi

Bu sağlık sorununa gereken tedavilerin uygulanması halinde iyileşme süresi yaklaşık üç ayı bulmaktadır. Bununla birlikte felç veya diğer nörolojik sorunların olması halinde bu süre uzun yıllar boyu devam edebilir. İyileşme sürecinin nasıl ilerleyeceği hem hastanın disiplinli bir şekilde tedavi pratiklerine uyum göstermesine hem de tedaviyi gerçekleştiren doktorun deneyimine göre farklılık göstermektedir. Alanında uzman bir hekimin planladığı tedaviler yüksek oranda olumlu sonuçlanmaktadır. Bununla birlikte hastaların önerilen pratikleri aksatmadan yerine getirmesi de iyileşmeye katkı sunan en büyük etkendir.

Omurga Stres Kırığını Önleme

Genç yaşlardaki bireylerde sık olarak görülen spondilolizis, bağışıklık sisteminin güçlü tutulması, aktivitelerde dikkatli olunması ve diğer yaşam pratiklerinde yapılacak olan ufak değişimlerle önlenebilmektedir. Genel olarak hastalığı önlemeye yardımcı olacak bazı önlemler şunlardır:

• Vücudun yeterli miktarda D vitamini almasını sağlamak,
• Uzun süre ayakta durmaktan kaçınmak,
• Sigara ve alkol gibi kötü alışkanlıkları bırakmak,
• Kalsiyumdan zengin gıdalar tüketmek,
• Spor egzersizleri sırasında ağrı hissedildiği an aktiviteyi kesmek,
• Kortizon gibi ilaçların uzun süreli kullanımında bir ortopedi uzmanına başvurarak ne yapılması konusunda bilgi alınmalı,
• Bol sıvı tüketilmeli,
• Sağlıklı kiloyu korumak için dengeli bir beslenme planı uygulanmalı,
• Vücutta ödem birikmesine engel olacak, idrar söktürücü bitkisel çaylar kullanılmalı,
• Bele aşırı yük bindirecek işleri yapmaktan kaçınılmalı.

Bu önlemler sayesinde omurga stres kırklarına maruz kalma riskiniz önemli ölçüde azalmaktadır. Aynı zamanda belli bir pozisyonda uzun süre durmak veya ağır ev işleri yapmak gibi gündelik yaşamda sıklıkla yapılan hareketler de bu sağlık sorununa yol açabilmektedir. Bu sebeple genel yaşam alışkanlıklarımızı uygularken, daha dikkatli ve bilinçli olma durumu hastalığı önlemede büyük bir etki göstermektedir.

 

Sık Sorulan Sorular