Yemek Borusu Kanseri (Özofagus): Nedir, Belirtileri ve Tedavisi

Yemek Borusu (Özofagus) Kanseri Nedir?

Boyundan mideye kadar uzanan yemek borusu, yaklaşık 25 – 30 cm uzunluğundadır. Ağız boşluğunu mideye bağlayan kas yapısında bir tüp olan yemek borusu, besinler ile temas eden iç yüzeyi yassı epitel hücreler ile kaplıdır. Bu hücrelerin kanserleşerek kontrolsüz çoğalmasına yassı hücreli kanser denir ve genel olarak yemek borusunun orta ve üst kategorilerinde ortaya çıkar. Yemek borusu kanseri, bir diğer adıyla da bilinen özofagus kanseri, dünyada en yaygın on kanser türünden biridir. Peki daha detaylı bahsedecek olursak, özofagus kanseri nedir? Yemek borusu kanseri belirtileri nelerdir? Yemek borusu kanseri tedavisi nasıl olmalıdır? Avicenna Hastanesi olarak ele aldığımız bu yazıyı okuyarak detaylı bilgiye ulaşabilirsiniz.

[trgebanner]

Yemek Borusu Kanseri Çeşitleri

• Skuamöz hücre karsinomu: Yemek borusunun iç yüzeyini kaplayan ve skuamöz olarak adlandırılan hücrelerde tümör meydana gelir. Bu kanser çeşidine, yemek borusunun üst ya da orta kısımlarında rastlanır.
• Adenokarsinom: Mukus salgılayan hücrelerde meydana gelen bu kanser çeşidi, genel olarak yemek borusunun alt bölümünde yer alır.

Yemek Borusu Kanserinin Evreleri

• Evre 1: Tümör yalnızca yemek borusunun iç zarında yer alır ve henüz yayılım göstermemiştir.
• Evre 2: Tümör, kas dokusuna (yemek borusunun bir dış katmanı) ulaşmıştır.
• Evre 3: Tümör, yemek borusunda tutunur ancak etraftaki lenf bezlerine sıçramıştır.
• Evre 4: Tümör artık karaciğer, kemik, akciğer ve mide girişindeki lenf bezleri gibi etraftaki organlara yayılmıştır.

Yemek Borusu Kanseri Kimlerde Daha Sık Görülür?

• Yaş: İleri yaşlarda, özellikle 60 – 70 yaşından sonra, bu kanseri olma riski daha çok artar.
• Cinsiyet: Erkeklerde özofagus kanseri olma riski, kadınlarda olma riskine göre iki kat daha fazladır. Hatta Dünya Sağlık Örgütü’ne göre, erkeklerde bu oran %4,2 iken, kadınlarda ise bu oran %2’dir.
• Obezite: Fazla bir kiloda olmak, özofagus kanseri için risk oluşturur.
• Sigara ve alkol: Özofagus kanseri riskini sadece sigara ve alkol artırmaz, aynı zamanda çay ve kahve gibi içecekleri aşırı sıcak tüketmekte riski artırır.
• Kronik reflü hastalığına bağlı olarak barrett özofagusu gelişimi: Yemek borusunun alt kısmında yaşanan anormal mukoza değişimidir. Bu rahatsızlığı olan kişilerde özofagus kanseri olma riski fazladır.
• Aile hikayesi: Birinci derece akrabalarında bu kanseri olan kişiler de risk grubuna dahildir.
• Asit veya alkali madde tüketimi ve akalazya yani yutma güçlüğü hastalığı olan kişiler de bu kanseri olma riskine sahiptir.

Yemek Borusu Kanseri Belirtileri

Özofagus kanseri belirtileri arasında en yaygın olanı tıkanma hissi ve yutkunma zorluğudur. İlk başta hasta yalnızca katı gıdaları tüketmekte zorlanırken, daha sonra yani hastalık ilerledikçe sıvıların bile tüketimini yapmakta zorlanır. Bunların dışında diğer belirtiler ise şunlardır;

• Kilo kaybı
• Kanama
• Siyah ya da katran dışkı
• Ses kısıklığı
• Öksürük
• Devamlı halsizlik ve yorgunluk
• Kusma ya da yutulan gıdaların ağza gelmesi
• Gıdaların yutulması sırasında ağrı meydana gelmesi
• Mide yanması
• Göğüs ağrısı
• Geçmeyen hıçkırık

Yemek Borusu Kanseri Tanısı

İlk olarak yemek borusunun ilaçlı filmi çekilir. Bunun dışında yemek borusunda anormal bir durum ya da yemek borusunun tahriş olup olmadığını anlamak için endoskopi yapılır. Hastalığın ilerleme derecesine bakılması ya da tedavi sonrası gözetim için endoskopik ultrasonografi, bilgisayarlı tomografi, MR ya da PET (pozitron emisyon tomografi) gibi görüntüleme teknikleri kullanılır.

Yemek Borusu Kanseri Tedavisi

Özofagus kanseri tedavisi için en etkili yöntem ameliyattır. Ameliyatın yanı sıra kemoterapi ya da radyoterapi gibi diğer tedavi yöntemleri de uygulanabilir. Ancak burada bilinmesi gereken bir şey vardır ki o da özofagus kanseri ameliyatı diğer ameliyatlara göre çok daha zor bir şekilde yapılır. Bu zorluk yemek borusunun konumundan ve birçok hayati organ ve damar ile yakınlığından dolayıdır. Öte yandan kanserin yemek borusundaki konumuna göre farklı ameliyat şekilleri uygulanabilir.

Tümör mideye yakın bir yerdeyse, karından ya da göğüs boşluğundan bir kesi atılır ve yemek borusunun yalnızca alt kısmı çıkarılır. Ardından mide göğüs boşluğu içinde geri kalan yemek borusu bölümü ile tekrar birleştirilir. Bir diğer yöntem ise yemek borusunun tamamının çıkarılması işlemidir. Bu işlemde, hastanın yemek borusu çıkarılır ve midesinden ya da kalın bağırsağından yeni bir yemek borusu yapılır. Oldukça ağır bir ameliyattır ve hastalar ileri yaşta olduğu için başka sağlık sorunları da vardır. Bu nedenle özofagus kanseri ameliyat sonrası dönem daha sıkıntılı olabilir.

Bunun için ameliyat öncesi hazırlık dikkatli ve titiz bir şekilde uygulanmalıdır. Ameliyatın ardından çıkarılan parçanın patolojik değerlendirilmesi sonucunda hastaya radyoterapi ya da kemoterapi de uygulanabilir. Aynı zamanda erken evre kanserlerde, endoskopi yardımı ile yalnızca hastalıklı bölge çıkartılır.

Yemek Borusu Kanseri Hastalarının Beslenme Şekli

Hastaların beslenme şekilleri, kanserin hangi evrede olduğuna göre değişkenlik göstermektedir. Erken evre kanserlerde normal beslenme şekline devam edilebilir. Ancak kanser ilerlemiş ve yutma zorluğu yaşanıyorsa, sıvı mamalarla beslenilmesi, baharatlı yiyeceklerden kaçınılması, yemeğin iyi pişmesi ve küçük parçalara ayrılarak yutulması gerekmektedir.

Hastalığı İlerlemiş Kişilere Neler Yapılır?

Hastanın genel durumu ağır bir ameliyata hazır değilse, kanserin ameliyatla çıkarılması imkansızsa ve kanserin uzak organlara sıçraması halinde yemek borusundaki kanser çıkarılamaz. Bu sorunu yaşayan hastalarda radyoterapi uygulanabilir. Bu esnada da hastayı beslemek için kanserli dokusunun arasından geçen endoskopik bir stent konulabilir veya gastrostomi açılabilir.

Yemek Borusu Kanseri Ameliyatı Sonrası Nelere Dikkat Edilmeli?

• Tükettiğiniz besinlere dikkat etmeli ve doktorunuzun önerdiği besinleri tüketmelisiniz.
• Şekerden uzak durmalısınız.
• Asitli içecekler tüketmemelisiniz.
• Kaliteli bir uyku düzeni oluşturmalısınız.
• Düzenli olarak egzersiz yapmalısınız.
• Az ama sık beslenmeye özen göstermelisiniz.

Sıkça Sorulan Sorular