Beslenme Tedavisinin Hedefleri
[trgebanner]
Cerrahi sonrasındaki dönemde doğru beslenme tedavisi çok önemlidir. Bu dönemde beslenme tedavisinin 2 temel amacı vardır.
- Doku iyileşmesinin sağlanması ve aşırı kilo kaybı sırasında yağsız kas kitlesi oranının korunması için yeterli enerji ve besin ögelerinin sağlanması,
- Cerrahi operasyon sonrası yiyecek ve içeceklerin reflü erken doygunluk ve dumping sendromu oluşumunu önleyecek şekilde planlanıp kaybedilen ağırlığın geri kazanılmasının engellenmesidir.
Ameliyat kararınızla birlikte adım attığınız yeni hayatınızda değiştirmeniz gereken ilk şey beslenme düzeninizdir. Sağlıklı beslenmeyi öğrenmeli ve bunu hayat tarzınız haline getirmelisiniz. Bu şekilde ameliyat başarınız artacak ve verdiğiniz kilolardan kalıcı olarak kurtulabileceksiniz.
Beslenme Tedavisinin Birinci Aşaması: Berrak Sıvı Diyet
- Hastanede kaçak testleri yapıldıktan sonra doktorun onayıyla geçilen beslenmenin ilk aşamasıdır.
- Bu diyetin amacı operasyon sonrası bağırsak hareketlerini başlatmaktır.
- Mide ve bağırsaklarda sindirim süreci gerektirmeyen sıvılar tercih edilir.
- Tanesiz, şeker ilavesiz, asitsiz oda sıcaklığındaki sıvılar küçük yudumlar halinde (15 dakikada 25 ml sıvı) başlanır. 2 gün bu şekilde devam edilir.
- Sütler yarı yarıya su ile sulandırılmalıdır.
Açık Sıvı Diyet Örnek Menü (İlk 48 Saat)
- 07:00 Süzülmüş elma / armut / üzüm suyu ( 1/2 su bardağı)
- 08:00 Su ( 1/2 su bardağı)
- 09:00 Süzülmüş elma / armut / üzüm suyu ( 1/2 su bardağı)
- 10:00 Ihlamur veya açık çay veya su ( 1/2 su bardağı)
- 11:00 Süzülmüş elma / armut / üzüm suyu ( 1/2 su bardağı)
- 12:00 Su ( 1/2 su bardağı)
- 13:00 Süzülmüş elma / armut / üzüm suyu ( 1/2 su bardağı)
- 14:00 Ihlamur veya açık çay veya su ( 1/2 su bardağı)
- 15:00 Süzülmüş elma / armut / üzüm suyu ( 1/2 su bardağı)
- 16:00 Su ( 1/2 su bardağı)
- 17:00 Süzülmüş elma / armut / üzüm suyu ( 1/2 su bardağı)
- 18:00 Su ( 1/2 su bardağı)
- 19:00 Süzülmüş elma / armut / üzüm suyu ( 1/2 su bardağı)
- 20:00 Su ( 1/2 su bardağı)
- 21:00 Süzülmüş elma / armut / üzüm suyu ( 1/2 su bardağı)
- 22:00 Su ( 1/2 su bardağı)
NOT: Sıvı tüketimi esnasında pipet kullanmayınız. Pipet kullanımı fazla hava yutmanıza neden olur ve gerginlik / geğirme ihtiyacı duyarsınız.
Beslenme Tedavisinin İkinci Aşaması Sıvı Diyet
Taburcu olduğunuz 3. günden 15. güne kadar olan bu dönemde berrak sıvılara ek olarak yeni besinler eklenerek tam sıvı diyet uygulanır. Bütün içecekler oda sıcaklığında olmalıdır. Sindirimi zor ve gaz yapan içecekler tercih edilmemelidir. Sıvılar pipet kullanılmadan, yudum yudum içilmeli. Su tüketimi ihmal edilmemeli günde 10 çay bardağı suya ulaşmak hedeflenmelidir. Ameliyattan sonraki 3. günde saatte ¾ bardak, 4. günde 1 bardak, 5. günde 1,5 bardak hızına çıkınız. Bu rakamlar olabildiğince maksimum rakamlar olup sıvı alımı esnasında gerginlik, tokluk, bulantı yada kusma olursa sıvı alımını bu şikayetler geçip kendinizi iyi hissedene kadar durdurunuz.
Bu dönemde uygulanan cerrahi işlemin doğal seyri olarak vitamin ve mineral eksikliği ortaya çıkacağı için multi vitamin / mineral tablet kullanmaya başlamanız gerekmektedir. (çiğnenebilir tabletle veya şurup formları tercih edilir.) Bu dönemde uygulanan cerrahi işlemin doğal seyri olarak vitamin ve mineral eksikliği ortaya çıkacağı için multi vitamin / mineral tablet kullanmaya başlamanız gerekmektedir. (çiğnenebilir tabletle veya şurup formları tercih edilir.) Bu dönemde toz protein destekleri de ihmal edilmemelidir.
- Aşama diyetine ek olarak aşağıdaki besinleri tüketebilirsiniz.
[/cmsmasters_text][/cmsmasters_column][/cmsmasters_row]
| Besin Grupları | Serbestler | Yasaklar |
| İçecekler | Su Açık çay Ihlamur Şekersiz ve tanesiz Komposto suyu Yağsız et/ tavuk suları | Gazlı tüm içecekler (soda, kola, diğer gazoz türleri) Alkollü içecekler Şekerli tüm içecekler Sporcu içecekleri |
| Meyve Suları | Taze sıkılmış ve şeker ilave edilmemiş meyve suları (elma/üzüm/armut suyu gibi) Karışık sebze suları | Şeker eklenmiş meyve suları Turunçgillerin suları Asitli meyve suları |
| Süt Grubu | Yağsız süt Yağsız yoğurt Laktozsuz süt Laktozsuz yoğurt | Tam yağlı süt Tam yağlı yoğurt Çikolata ve meyve aromalı sütler |
| Tahıllar ve Nişastalı Besinler | Beyaz un, pirinç, şehriye | Bulgur, Bakliyatlar, Esmer pirinç, Kepekli ürünler |
Sıvı Diyet Örnek Menü (4 – 18. Gün Arası)
- 07:00 – 07:30 Yağsız süt veya yoğurt
- 08:00 – 08:30 Su
- 09:00 – 09:30 Taze sıkılmış meyve suyu +Ek protein tozu+ 1 tablet multi vitamin hapları (Elevit Pronatal)
- 10:00 – 10:30 Şehriye veya pirinç çorba (blenderden geçirilmiş evde hazırlanmış et veya kemik veya tavuk suyu ile yapılmış yoğurtlu veya sütlü çorba) (Hazır bulyon kullanılmamalıdır.) + Kalsiyum (Calcium Sandoz eff Tb 1000mg)
- 11:00 – 11:30 Su veya açık çay
- 12:00 – 12:30 Şekersiz yağsız süt veya yoğurt veya şekersiz puding (Tatlandırıcı ile yapılabilir)
- 13:00 – 13:30 Su veya açık çay
- 14:00 – 14:30 Şehriye veya pirinç çorba (blenderden geçirilmiş evde hazırlanmış et veya kemik veya tavuk suyu ile yapılmış yoğurtlu veya sütlü) (Hazır bulyon kullanılmamalıdır.)
- 15:00 – 15:30 Taze sıkılmış meyve suyu +Ek protein tozu
- 16:00 – 16:30 Su veya açık çay
- 17:00 – 17:30 Şekersiz yağsız süt veya yoğurt veya şekersiz puding (Tatlandırıcı ile yapılabilir)
- 18:00 – 18:30 Şehriye veya pirinç çorba (blenderden geçirilmiş evde hazırlanmış et veya kemik veya tavuk suyu ile yapılmış yoğurtlu veya sütlü çorba) (Hazır bulyon kullanılmamalıdır.)
- 19:00 – 19:30 Su veya açık çay + 1 tablet multi vitamin hapları (Elevit Pronatal)
- 20:00 – 20:30 Taze sıkılmış meyve suyu veya +Ek protein tozu
- 21:00 – 21:30 Su veya açık çay
- 22:00 – 22:30 Su veya açık çay
NOT: Doygunluk ve bulantı hissi olunca bırakınız.
Beslenme Tedavisinin Üçüncü Aşaması: Püre Diyeti
Ameliyattan sonraki 15 günden 30. güne kadar geçen sürede uygulanır. Protein ve enerji ihtiyacını sağlayacak besinlerin sıvı ve/veya yarı akışkan halde hazırlandığı aşamadır. Bu aşamada gıdaların çok parçacıklı olmaması iyi blender edilmiş olması, çok sıcak veya çok soğuk olmamaları önemlidir. Öğünlerden 30 dakika önce, öğün esnasında ve öğünlerden 30 dk. sonraya kadar sıvı almayınız.
Yiyecekleri bol bol çiğneyin, yavaş yemek yemeye özen gösterin. Doygunluk hissi duyar duymaz yemek yemeyi sonlandırın. Doyma ve doygunluk hissi göğüs tahtası altında ağrı, gerginlik, bulantı ve omuz ağrısı tarzında kendini belli eder. Tıka basa yemek yemeyin. Aksi takdirde midenizin küçülmüş kısmının genişlemesine ve tekrar kilo alımına neden olur. Küçük kase tabak ve bardak tercih ederek porsiyonlarınızı azaltabilirsiniz. Kuruyemişler ameliyattan 1 ay sonra dövülmüş olarak az miktarda yoğurt veya meyvenin üzerinde kullanılabilir.
| Besin Grupları | Serbestler | Yasaklar |
| İçecekler | Su Açık çay Ihlamur Şekersiz ve tanesiz Komposto suyu Yağsız et suları | Gazlı tüm içecekler (soda, kola, diğer gazoz türleri) Alkollü içecekler Şekerli tüm içecekler Sporcu içecekleri |
| Meyve Suları | Taze sıkılmış ve şeker ilave edilmemiş meyve suları (elma suyu gibi) Karışık sebze suları Muz | Şeker eklenmiş meyve suları Turunçgillerin suları Asitli meyve suları |
| Süt Grubu | Yağsız süt Yağsız yoğurt Laktozsuz süt Laktozsuz yoğurt | Tam yağlı süt Tam yağlı yoğurt Çikolata ve meyve aromalı sütler |
| Tahıllar ve Nişastalı Besinler | Beyaz un, pirinç, şehriye Haşlanmış patates Diyabetik reçel | Bulgur, Bakliyatlar, Esmer pirinç, Kepekli ürünler |
| Sebzeler | Bamya, taze fasulye, kabak, havuç, brokoli Gaz yapmayacak sebzeler Karışık sebze suları | Gaz yapıcı sebzeler (Lahana, karnabahar, turp, brokoli gibi) Mısır ve bezelye |
| Et, Tavuk, Balı, Yumurta, Peynir | Fırında haşlanmış yumuşak kırmızı et (kıyma) veya beyaz etler (tavuk, balık, tolere etme durumuna göre hindi eti) Haşlanmış yumurta veya 1 tatlı kaşığı zeytinyağı ile yapılmış omlet Yağsız süzme peynir | Sert yağda kızarmış soslu baharatlı etler sucuk, salam, sosis gibi işlenmiş et ürünleri Yağlı etler (koyun, sığır gibi) Sakatatlar (karaciğer, işkembe gibi ) Yağda kızarmış yumurta ve peynir |
Püre Diyet Örnek Menü
- 08:00 İlk 1-2 gün 1 yumurta beyazı (katı) 3. günden itibaren sarısı ile birlikte kayısı kıvamında pişmiş 1 tam yumurta, 1 dilim yağsız lor veya süzme peynir, 1 dilim ekmek, (Yumurta ve peynirle 1 tatlı kaşığı zeytinyağı kullanılarak omlet yapılabilir)
- 09:30 Süt veya yoğurt veya ayran + Ek protein
- 11:00 Elma püresi veya blender edilmiş şekersiz komposto + 1 tablet multi vitamin hapları (Elevit Pronatal)
- 12:00 Kıymalı veya tavuklu çorba veya sulu köfte veya 2 yemek kaşığı kıymalı sebze yemeği veya sebze çorbası + Kalsiyum (Calcium Sandoz eff Tb 1000mg), 1 Yemek kaşığı yoğurt, 1 Dilim ekmek
- 14:00 Süt veya yoğurt veya ayran + Ek protein tozu
- 15:30 Elma püresi 2 adet sade grisini
- 17:00 Süt veya yoğurt veya ayran + Ek protein tozu
- 18:30 Kıymalı veya tavuklu çorba veya sulu köfte veya 2 yemek kaşığı kıymalı sebze yemeği veya sebze çorbası, 1 Yemek kaşığı yoğurt, 1 Dilim ekmek
- 20:00 Elma püresi, 2 adet sade grisini + 1 tablet multi vitamin hapları (Elevit Pronatal)
- 21:30 Süt veya yoğurt veya ayran + Ek protein tozu
Beslenme Tedavisinin Üçüncü Aşaması: Katı Beslenme
Püre diyetten sonra devam programı olarak kullanacağınız aşamadır. Besinleri katı ve yarı katı kıvamda hazırlayabilirsiniz. 30 – 60. günler arasında tüketeceğiniz besinleri içerir. 60. günden sonra gıda alımınızın içeriği elinizdeki 2 aylık programın önerdiği tüm gıda türlerinin bir kompozisyonu tarzında olmalıdır. Sıvı tüketimi oldukça önemlidir. 60 – 90 dakikada 200 ml. sıvı alabilirsiniz. Toplam alacağınız sıvı miktarı 1500- 2000 ml. olmalıdır. (Günlük en az 6-8 bardak su içmelisiniz.)
Mercimek tolore edebilirseniz gaz yapmıyorsa tüketiniz. Serbest gruptaki yiyeceklerden tolore edemedikleriniz olursa ileriki dönemlerde deneyerek tüketiniz. Kuruyemişler ameliyatın 3. ayından sonra (ortalama 90. günden sonra) günün bir ara öğününde kontrollü olarak 1 – 2 adet tüketilebilir.
| Besin Grupları | Serbestler | Yasaklar |
| İçecekler | Su Açık çay Ihlamur Şekersiz ve tanesiz Komposto suyu Yağsız et suları Taze sıkılmış ve şeker ilave edilmemiş meyve suları (elma suyu gibi) Karışık sebze suları Yağsız süt Yağsız yoğurt Laktozsuz süt / yoğurt | Gazlı tüm içecekler (soda, kola, diğer gazoz türleri) Alkollü içecekler Şekerli tüm içecekler Sporcu içecekleri Şeker eklenmiş meyve suları Turunçgillerin suları Asitli meyve suları Yağlı et suları Tam yağlı süt Tam yağlı yoğurt Çikolata ve meyve aromalı sütler |
| Yumurta | Haşlama, rafadan | Yağda pişmiş |
| Peynir | Süzme ve lor peynir | Yağlı ve sert peynirler |
| Et, tavuk, balık | Fırında veya haşlanmış kırmızı veya beyaz etler | Sert yağda kızartılmış soslu ve baharatlı etler, ucuk, salam, sosis gibi işlenmiş et ürünleri, Yağlı etler (koyun, sığır gibi ) Sakatatlar (karaciğer, işkembe vb.) Et ve tavuk bulyonlar Derili tavuklar |
| Çorba | Yağsız et suyu ile yapılmış çorbalar Serbest besinlerden yapılmış çorbalar (Acısız tarhana, yayla, pirinç, şehriye, domates, sebze çorbası vb.) | Serbest grup dışındaki çorbalar Acı ve baharatlı çorbalar Hazır çorbalar |
| Yağlar | Tereyağı ve sıvıyağlar (Özellikle zeytinyağı ) günlük 3 yemek kaşığı | İçyağı, donmuş yağlar, margarin, kaymak ve krema |
| Sebzeler | Gaz yapmayan iyi pişirilmiş püre yapılmış sebzeler | Kızartılmış ve yağda kavrulmuş sebzeler Lahana, karnabahar ve turp gibi gaz yapan sebzeler |
| Meyveler | Elma, armut, nar, ayva, muz, kayısı, kiraz, şeftali, çilek, kavun, karpuz, avokado ve kuru meyve püreleri | Mandalina, portakal, limon, greyfurt kivi ve ekşi meyveler |
| Ekmek ve krakerler | Kepeksiz beyaz rafine ekmekler, etimek, kepeksiz galeta | Kepekli ürünler |
| Tahıllar, kuru baklagiller, nişastalı besinler | Pişmiş tahıllar (buğday, yulaf, mısır ezmesi, pirinç), patates, makarna, şehriye, mercimek | Kuru baklagiller (3. Aydan sonra denenerek), kızarmış patates, cips, esmer pirinç |
| Diğer çeşniler | Ceviz, fındık, badem, zeytin, tuz | Sirke, konserve, ketçap, mayonez, hardal, turşu, salamura, salata sosları, fındık fıstık ezmesi |
Devam Programı Örnek Menü
- 08:00 Kayısı kıvamında pişirilmiş 1 tam yumurta, 1 dilim az yağlı peynir veya lor veya yağsız labne peynir, 1 dilim ekmek, Yumurta ve peynirle 1 tatlı kaşığı zeytinyağı ve 1 çorba kaşığı domates suyu kullanılarak omlet yapılabilir.
- 09:30 Süt veya yoğurt veya ayran + ek protein
- 11:00 Elma püresi veya blender edilmiş şekersiz komposto + 1 tablet multi vitamin hapları (Elevit Pronatal)
- 12:30 2 Çorba kaşığı haşlanmış ve didiklenmiş tavuk but eti veya iyice pişirilmiş dana kıymadan yapılmış köfte veya 2 yumurta büyüklüğü kadar derisiz balık, 1 dilim tam buğday veya çavdar veya yulaf ekmeği veya 1 çorba kaşığı pilav veya makarna, 1 Çorba kaşığı zeytinyağlı sebze yemeği (kabak, patlıcan, taze fasulye, bamya) veya 2. ayın sonunda ince doğranmış salata, Kalsiyum (Calcium Sandoz eff Tb 1000mg)
- 14:00 Süt veya yoğurt veya ayran + ek protein
- 15:30 1 Dilim peynir 1 dilim ekmek veya 2 adet grisini
- 17:00 Süt veya yoğurt veya ayran + ek protein veya şekersiz (tatlandırıcılı) puding
- 18:30 4 Yemek kaşığı ton balığı (yağsız), 1 Yemek kaşığı sebze yemeği (kabak, patlıcan, taze fasulye, bamya) veya 2. ayın sonunda ince doğranmış salata, 1 dilim tam buğday veya çavdar veya yulaf ekmeği
- 20:00 Elma püresi veya blender edilmiş şekersiz komposto
- 21:30 Süt veya yoğurt veya ayran + ek protein
Yaşam Boyu Dikkat Edilecek Beslenme İlkeleri
- Öğünlerinizi en az 20-30 dk. İçerisinde yavaş ve iyi çiğneyerek tüketiniz.
- Önerilen sıklıkta öğün yapılmasına özen gösterilmelidir. (6 – 8 öğün)
- Porsiyon kontrolünü sağlayabilmek amacıyla öğün öncesinde yiyecek ve içecek miktarlarını planlayınız.
- Katı ve sıvı besinler bir arada alınmamalıdır. Su ve sıvılar yemekle birlikte alınmamalı yemeklerden 30 dk. öncesinde veya sonrasında alınmalıdır.
- Düzenli sıvı alımı ameliyattan sonra gerçekleşebilecek hızlı sıvı kaybı ve buna bağlı bulguların ortaya çıkmasının önlenmesi amacıyla önemlidir. Ameliyattan sonra günde 2000 ml. sıvı (Ağırlıklı olarak su + kalorisi az sıvılar) almanız gerekmektedir.
- Sıvı içecekleri yudum yudum ve yavaş içiniz. Hızlı sıvı tüketimi mide torbanızın gerilmesi sonucunda ağrı ve bulantıya sebep olur.
- Yiyeceklerin pişirme şekillerine dikkat ediniz. Kızartma işlemi yerine, haşlama veya fırında pişirmeyi tercih ediniz.
Protein içeren besinler karbonhidrat ve yağ içeren besinlerden önce tüketilmelidir. (yumurta, peynir, kırmızı et, tavuk, balık, süt, yoğurt) - Günlük 3 yemek kaşığından fazla yağ tüketilmemelidir. (Yemeklerin porsiyonlarında 1 tatlı kaşığından fazla yağ bulunmamalıdır.)
- Yağlı besinlerden (margarin, mayonez, salata sosları, kuyruk yağı, tahin, susam, krem peynir, ekşi krema çok yağlı- kremalı yaş pastalar ve börek çörek çeşitleri) uzak durunuz.
- Meyve ve sebze porsiyonlarınızın az olmasına özen gösterin.
- Kafein içeren çay ve kahve gibi içecekleri sınırlı miktarlarda tüketin. Kafeinsiz kahveler günde 1 fincan içilebilir. Açık çay günde 2-3 çay bardağını geçirmemek koşulu ile tüketilebilir.
- Şeker, şekerlemeler, bal, reçel, pekmez, çikolata, kek ve pastadan uzak durunuz.
- Yağ içeriği yüksek etler (sosis, salam, sucuk), derili tavuk / hindi ve diğer yağlı etler tüketilmemelidir.
- Mayalı ve gazlı içeceklerden uzak durunuz. Bunların tüketimi mide torbasının gaz ile gerilmesine neden olur.
- Düzenli olarak fiziksel aktivite yapılmalıdır. (Başlangıçta 30 dakikalık yürüyüşler yapılmalı, ilerleyen dönemlerde süre artırılmalıdır. Yürüyüş ve yüzme başlangıç olarak tercih edilebilir.)
- Hızlı yemek yemek, yemekleri yeterli derecede çiğnememek, soğuk içecekler tüketmek, fazla miktarda yemek yemek , tatlı ve kızarmış yağlı yiyecekler tüketmek, gaz içeren içecekler tüketmek bulantı, kusma, gaza bağlı şişkinlik veya göğüs kafesi altında yanmaya neden olabilir.
- Eğer Gatrik Bypass veya türevleri bir ameliyat geçirmiş iseniz multivitamin tablet ve B vitamini (Dodex ampül) desteğinizi, günde 1 adet multivitamin tablet ve ayda bir kalçadan Dodex Ampül olarak hayat boyu devem ettirmeniz gerektiğini unutmayınız. Tüp mide ameliyatı için ilk iki ay boyunca yukarıdaki programda önerilen dozda multivitamin ve kalsiyum tablet içmeniz destek açısından yeterli olacaktır.
- Önerilen gıdalar dışında yiyecek tüketmek dumping sendromuna neden olabilir. Bu sendrom karında şişlik ve dolgunluk hissi, halsizlik, hararet, çarpıntı, soğuk terleme, bulantı hissi, bazen kusma ve ishal ile kendini belli eden bir hastalıktır. Dumping sendromundan korunmak için şeker oranı yüksek gıda (dondurma, şeker, turta, kek, pasta, bal, reçel, pekmez, jöle, meyve suları vb. ) tüketiminden uzak durmak gerekmektedir.
- PROTEİN DESTEĞİ ( WHEY PROTEİN) MUTLAKA KULLANILMALIDIR. Protein tozu desteği ilk 2 ay boyunca devam edip sonrasında kesilebilir. Bu süreden sonra protein desteğinizi doğal yollardan almanız (süt, yumurta , beyaz-kırmızı et vs) ve günde en azından 50 – 60 gram protein tüketmeniz gerekmektedir.
Sıkça Sorulan Sorular
Mide ameliyatından sonra normal yemeğe ne zaman geçilir?
Mide ameliyatından sonra aşamalı olarak önerilen yemek düzenine geçebilirsiniz. Bu süre yaklaşık 2 haftadır.
Mide ameliyatından sonra hangi besinler yasak?
Geçirdiğiniz ameliyata göre verilecek yasaklı besin listesi farklılık gösterebilir. Ancak listelerin tümünde genel olarak alkol tüketmek, çok sıcak ve çok soğuk sıvılar, acı baharatlı yiyeceklerden uzak durulması önerilir.
