Aft Nedir?
Aftör ülser, ağız içindeki herhangi bir noktada ortaya çıkan, içi beyaz dışı kırmızı ağız içi yarası olarak tanımlanabilir. Zayıf bağışıklık sistemine, vitamin ve mineral eksikliğine bağlı olarak ortaya çıkabileceği gibi, ergenliğe ya da çölyak hastalığına bağlı olarak da görülebilmektedir. Aft bulaşıcı mı sorusu sık sık sorulan bir sorudur. Kesinlikle bulaşıcı olmadığı bilimsel olarak kanıtlanmıştır. Araştırmalar, kadınlarda daha fazla görüldüğünü ortaya koymaktadır. Çevresini iltihaplandırabilen ağızdaki aft, genellikle kısa süre içerisinde iyileşir. Ancak 1.5 aya kadar kalabilen ağız yaraları da bulunmaktadır. Peki, ağız yarası neden olur?
Aft Nedenleri Nelerdir?
Ağız içi yaralar hakkında çok sayıda çalışma yapılsa da, özellikle aft gibi ağız yarası türleri için kesin nedenler henüz ortaya koyulamamıştır. Fakat var olan çalışmalar, aşağıda yer alan nedenlerden oluşabileceğini savunmaktadır:
- Bağışıklık sistemi güçsüzlüğü
- Kalıtsal yatkınlık
- Hormon problemleri
- Yiyeceklere karşı alerji
- Alkol ve sigara bağımlılıkları
- Çölyak hastalığı
- Diş fırçalarken verilen hasar
- Depresyon, stres ve kaygı
- D vitamini ve C vitamini eksikliği
- Asit içerikli meyvelerin ve baharatların fazla yenmesi
- Kullanılan ilaçların yan etkileri
- Dil ve yanak ısırma alışkanlığı
- B12, demir ve folik asit eksiklikleri
Belirtileri
- Ağız içerisinde şiddetli ağrı ve yanma
- Ağız yarası ortaya çıkmadan önce bölgedeki karıncalanma ve sızlama hissi
- Düğmeye benzeyen, ortası beyaz kenarları kırmızı yuvarlak şekiller görülmesi
- Konuşurken ya da yemek yerken şiddetlenen ağrılar
Ağız içi aft çok sayıda çeşide sahiptir. Dilde aft, boğaz aft, damak aft, diş etinde aft, dil altında aft ve dudak içi aft gibi türleri bulunur. Ancak hemen hemen hepsinin belirtileri aynıdır.
Aftın Tedavisi
Aftöz ülserler hiçbir tedavi uygulanmasa da kendi kendilerine ortalama 1 hafta içerisinde geçerler. Doktorlar, uygulayacakları tedaviyle ağrıları kontrol altına almayı ve iyileşmenin hızlanmasını sağlamaya çalışırlar. Aynı zamanda doktor, aftların tekrar etmemesi için gereken araştırmaları ve tedavileri de uygulayacaktır.
Ağız yarası tedavisinde aftın derecesi de çok önemlidir. Aftöz ülserin seviyesine göre anestezik, anti – inflamatuar topical ya da antiseptik tedavi uygulanabilmektedir. Eğer topikal tedavilerden cevap alınamazsa ve inatçı aftla karşı karşıya kalınmışsa, hap ya da enjeksiyon tedavilerine geçilebilir.
Aft tedavisi başladıktan sonra, birkaç gün içerisinde ağrılar azalmaya ve aftın büyüklüğünde küçülme başlar. Peki, ağız yarasına ne iyi gelir? Doğal tedavi yöntemleri nelerdir?
- Su ve karbonat karışımıyla bir krem elde edilir. Bu krem aftın üzerine sürülür.
- Sıcak, asitli ya da tahriş edebilen yiyeceklerden bir süre uzak durmak.
- Bir çay bardağı suya, yarım çay kaşığı tuz atılarak, günde 3 kez gargara uygulaması yapılabilir.
- Bir tatlı kaşığı sumak ve bir su bardağı ılık su karıştırılıp, gargara yapılabilir. Sumağın enfeksiyon azaltıcı ve virüs temizleyici özelliği bulunmaktadır.
- Ağız yarası için misvak kullanmaya başlanabilir. Misvakların ağız yaralarına iyi geldiği bilinir.
Bebeklerde ve Çocuklarda Aft
Küçük çocuklarda ve bebeklerde aft, kışın ortaya çıkan hastalıklar ve vücudun direnç sisteminin zayıflamasına bağlı olarak ortaya çıkabilmektedir. Çünkü yetişkinlere göre daha güçsüz bir bağışıklık sistemine sahip olurlar. Bu da çok sayıda hastalık gibi ağız yarası gelişimi için de uygun bir zemin hazırlar.
Çocuklarda ağız yarası oluşumunun bir diğer sebebi de, yetersiz beslenmedir. Yetersiz beslenmeden kasıt, çocuğun 3 öğün dolu dolu yemek yememesi değildir. Yetersiz beslenme, çocuğun tüm vitaminlerden ve minerallerden yeteri kadar vücuduna alamamasıdır.
Bebeklerde emme problemleri, emzirilmeye direnme, beslenmeyi reddetme, tükürük artışı, ateş yükselmesi ve genel bir rahatsızlık varsa, ağız bölgesinde aftöz ülser çıkmış olabilir. Bebeklerde aftların fark edilmesi zor olabilir. Eğer bir ağız yarası fark edilmişse ya da şüphesi duyuluyorsa, bebeğin doktora götürülmesi gerekebilir.
Küçük çocuklar, yaşlarının küçük olmasından dolayı aftları patlatmaya çalışabilirler. Aft patlatmak ya da yakmak, çok daha ciddi bir sorunun oluşmasına neden olabilir. Aftlar kendi kendilerine geçebilen rahatsızlıklardır. Bu yüzden doktorun tavsiye edeceği tedaviler dışında müdahale edilmemesi gerekmektedir.
Afta Ne İyi Gelir?
Peki, dilde çıkan aft için neler yapılabilir? Diğer aftlara neler iyi gelir? Aftlara karşı hangi önlemler alınabilir?
- Bol bol mevsimsel meyve ve sebze tüketerek, vücudun herhangi bir vitamin ya da mineral eksikliği yaşaması engellenebilir.
- Asitli, sıcak ve baharatlı yiyeceklerden uzak durulabilir.
- Sık sık aft çıkartan biriyseniz, sert, kabuklu ve ağız dokusuna zarar verici gıdaları dikkatli tüketebilirsiniz.
- Ağız içerisinde sürekli travmaya neden olabilen diş teli ve protez varsa, doktorunuz tarafından düzeltilmesini isteyebilirsiniz.
- Dişlerinizi düzenli olarak fırçalayarak, aftın oluşumuna zemin hazırlayan bakterileri temizleyebilirsiniz.
Sık Sorulan Sorular
Aftlar (aftöz ülserler), ağız içerisinde meydana gelen küçük, ağrılı yaralardır ve genellikle kendi kendine iyileşmektedirler. Ancak onları patlatmak iyi bir fikir değildir. Çünkü Aftı patlatmak, enfeksiyon riskini artırarak açık yara haline gelebilmektedir.
Dil yaraları, ağrılı ve rahatsız edici olabilmektedir. Bu durum yemek yemeyi ve bazen konuşmayı bile zorlaştırabilir. Ancak bu durum kendiliğinden geçmektedir. Ancak çok şiddetli ve dayanılmaz bir hal alırsa doktor tavsiyesi ile ağrı kesici ilaç kullanmakta fayda vardır.
Ağız içerisinde meydana gelen yaralar rahatsız edici ve acı verici olmaktadır. Ancak bu yaralar zaman içerisinde kendiliğinden geçerler. Lakin bu yaraların iyileşme sürecini hızlandırmak ve ağrıyı hafifletmek için çeşitli ilaçların kullanımı mevcuttur.
