Anksiyete Bozukluğu (Kaygı Bozukluğu) Nedir?

• Nedir

  Bireyin aşırı evhamlı olmasına bağlı olarak gündelik yaşamını etkileyen ciddi bir psikolojik rahatsızlıktır.
• Belirtileri

  Toplum içerisinde sıkıntılar yaşama, evham, korku ve tedirginliğin ileri seviyelerde görülmesi belirtiler arasındadır.
• Nedenleri

  Genellikle çocukluğunda olumsuz olaylarla karşılaşan insanlarda görülmektedir. Hastalığın genetik olarak da geçtiği bilinmektedir.
• Tedavisi

  Tedavisinde psikoterapi uygulamalarıyla birlikte, gerekirse ilaç tedavisi de yapılmaktadır.

Avicenna Hastanesi Psikiyatri Bölümü uzmanları, kaygı bozukluğu da olarak bilinen anksiyete hakkında merak edilen soruları yanıtladılar. Kaygı bozukluğu, psikolojik bir sorundur. Ülkemizde toplumun yüzde 20’e yakınını etkisi altına almış bir sorundur ve ilerleyen seviyelerinde son derece ciddi bir hastalık olarak karşımıza çıkar.

Anksiyete Nedir?

Anksiyete kavramının Türkçe’de tek bir sözcükle ifade edilebileceği karşılığı olmamakla birlikte, psikolojik (ruhsal) ve bedensel belirtilerden oluşan, bir çok bulguyla rahatsız ederek seyreden, daha fazla kadınlarda olmak üzere her iki cinste de de yaygın olarak görülen, bir çok hastalık grubunda içeren psikiyatrik bir bozukluktur. Kaygı bozukluğu olarak da tanımlanmaktadır. Tüm bunlar anksiyete nedir sorusunun bir yanıtı olmaktadır.

Kaygı Bozukluğu Nedir?

Peki, kendilerinde rahatsızlık hisseden insanların sık sık araştırdığı kaygı bozukluğu nedir? Kaygı bozukluğu, beynin bedene hazır olma sinyali vermesi durumu olarak tanımlanabilmektedir. Bu duruma evham da denilmektedir. Peki, evham nedir neden olur? Evham duygusuyla birlikte nefes alma düzeni değişmeye başlar ve kalp atışları hızlanır. Bu sayede kaslara çok daha fazla oksijen gider ve vücut adeta “Savaşmaya hazır” bir hal alır. Anksiyete bozukluğu nedir öğrenmeden önce, doğal anksiyeteyi öğrenmek gerekmektedir. Doğal anksiyete, insanların tehlikeli durumlara karşı hazırlıklı olması olarak tanımlanabilir. Trafikte ani direksiyon kırma hareketiyle kazadan kurtulma ya da gerçek sınavlarda deneme sınavlarına göre çok daha başarılı olma gibi durumlar, doğal aksiyetedir. Dolayısıyla evham ya da kaygı adı her ne olursa, günlük hayatımızın içerisinde bizi koruyan, bize destek veren ve olması gereken duygulardır. Tabii, biz bu yazımızda anksiyete ne demek, kaygı nedir, kaygı bozukluğu nedir, anksiyeteli nedir, anksiyete nasıl yenilir ya da kaygı bozukluğu nasıl yenilir gibi soruların yanıtlarını bulmaya çalışacağız.

Anksiyete Bozukluğu

Bu durum, kaygının henüz ortada bir tehlike yokken bile kendisini göstermesi durumudur. Bu kaygı hem uzun sürmekte hem de çok ama çok güçlü hissedilmektedir. İşte böyle durumlarda mutlaka anksiyete bozukluğu tedavisi başlatılmalıdır. Bu hastalığı ileri seviyede yaşayan insanlar oldukça çok rahatsızlık hissederler ve günlük hayatlarının getirdiği normal görevleri dahi yapabilmekte zorlanmaya başlayabilirler. Aynı zamanda bu hastalığı yaşayan insanların sosyal çevresiyle de arasının bozulduğu bilinmekte, sosyal anksiyete yaşayarak, sosyal yaşamlarının büyük zarara uğradığı görülmektedir. Bu hastalığa sahip olan insanların, genellikle hastalıklarının farkında oldukları görülür. Fakat, yine de kendilerini kontrol etmekte güçlük çekerler ve sakinleşmekte zorlanırlar. Bu tarz hastaların mutlaka profesyonel bir yardım alması ve bir psikiyatri doktoruna görünmesi önerilmektedir. Uygulanacak basit bir anksiyete testi ya da kaygı bozukluğu testi ile tanı koyulabilir.

Kaygı Bozukluğu Belirtileri

Hemen hemen her insanın etrafında evhamlı insanlar yer almaktadır. Hatta belki bu yazıyı okuyan siz bile evhamlı bir insansınızdır. Devamlı kendimizin ya da çevremizdekilerin başlarına kötü bir şey gelecekmiş duygusuyla yaşamak, sürekli çevremize telefonlar açıp, nasıl olduklarını öğrenmek ya da iş hayatımızla ilgili korkular yaşamak veya yolda kaza geçirme korkusu yaşamak gibi yaşanma ihtimali olan ama kendimizi düşünmekten alıkoyamadığımız durumlar evhamlılık olarak karşımıza çıkar. İşte bu duygu ve düşünceler giderek çok daha yoğun bir hal alıyorsa yani anksiyete krizi şeklinde ortaya çıkıyorsa ve günlük yaşamımızı etkilemeye başlamışsa, kaygı bozukluğu belirtileri göstermeye başlamışız demektir. Bu belirtilerle birlikte sosyal çevremiz ile ilişkilerimiz bozulmakta, iş hayatında gösterdiğimiz verim azalmakta ya da günlük yaşamımız sekteye uğramakta olabilmektedir. Alınacak en doğru karar, hiç geciktirmeden bir psikiyatri doktoruna görünmektir. [/cmsmasters_text]

Anksiyete ile Birlikte Ortaya Çıkan Hastalıklar

Kaygı, çocukluktan itibaren kişiyi ele geçiren bir sorun haline gelmiş ise, erken yaşlarda özgüven kaybı gözlemlenebilmektedir. Bu özgüven kaybı ve endişe hali ile birlikte konsantrasyon bozuklukları başlayabilir. İlerleyen yaşlarda okulda ya da iş hayatında başarılı olma kapasiteleri azalmaktadır. Anksiyete türleri yaşayan insanlarda, telefon çaldığında ya da kapı çaldığında kötü haber alma korkusu yaşanmaktadır. İleri seviyelerde trafik kazası korkusu yaşayarak evden çıkamayan hastalar bile görülmektedir. Daha ileri evrelerde görülen diğer anksiyete ile birlikte ortaya çıkan hastalıklar ise şu şekilde sıralanabilmektedir:

• Obsesif kompulsif bozukluklar
• Panik bozukluk
• Yaygın anksiyete bozukluğu
• Fobik bozukluklar
• Travma sonrası stres bozukluğu
• Akut stres bozukluğu

Anksiyete Tedavisi

Anksiyete tedavisi sürecinde yaygın olarak kullanılan başlıca yöntemler, bilişsel davranışçı psikoterapi (anksiyete terapisi) yöntemi ve anksiyete ilaçları tedavisi şeklindedir. Bilişsel davranışçı psikoterapi yönteminde, kişinin farkında olmadan yapmış olduğu bilişsel çarpıtmalar tespit edilerek tedavi uygulanır ve hastaya destek verilir. Anksiyete tedavisi ilaçsız olarak böyle yapılır. Doktor gerektiği durumlarda çeşitli kaygı bozukluğu testi uygulamaları yaparak, kaygı bozukluğu ilaçları ile tedaviye devam edebilir. Tüm bunlar, yaygın anksiyete bozukluğu olanlar tarafından sıkça aratılan anksiyete nasıl geçer sorusunun yanıtlarıdır.

Bilişsel Çarpıtmalar

Tedavi sürecinde hastaların yaptığı bilişsel çarpıtmalar şunlardır:

• Hep ya da hiç düşüncesidir. Kutupsal düşünceler yani, ya o ya da bu şeklinde de karşımıza çıkabilir. Bu tarz hastalar için düşünceler ya siyah ya da beyazdır. Bir şeyin onlar için ortası yoktur. Genel tutumları olumsuzluklar üzerinedir.
• Aşırı genelleme hali. Hastalar tek bir olumsuzluğu odaklarına alarak bütün yaşamlarına yayarlar.
• Zihinsel filtreleme. Bir olay içerisindeki tek bir olumsuz duruma odaklanıp, bütün olayı olumsuzmuş gibi algılarlar.
• Olayı geçersiz kılma.
• Sonuçların üzerine atlamaktır. Akıl okumak, falcılık yapmak gibi davranışlardır.
• Büyütme ve küçültme durumu. Hasta tarafından olumsuzluklar büyütülür, olumlu durumlar küçültülür.
• Duygusal kararlar alma. Hastalar duyguların gerçeğin bir ispatı olduğunu düşünür ve öyle algılarlar.
• Meli, malı eklerinin yoğun kullanımı. Hastaların meli, malı eklerini kullanarak kelimelerini ve cümlelerini tamamlamaları da bir bilişsel çarpıtmadır.
• Etiketleme.
• Kişiselleştirme.

Bilişsel Çarpıtmaların Terapisi

Anksiyete terapisi sürecinde hastalara bu bilişsel hataların söylenmesi yeterli olmayacaktır. Bilişsel çarpıtmalar, hasta tarafından da kendi kendine fark edilmelidir. Ancak böylece, hastanın farkındalığı artacaktır. Böylece hasta, doğruları kendisi de görebilecektir. Bilişsel çarpıtmaların terapisi sürecinde hastaların kendi kendilerinin farkına varmaları, büyük bir ilerleme kaydedilmesini sağlamaktadır.

Kaygı Bozukluğu Tedavisi

Kaygı bozukluğu tedavisi totalde 2 yıla yakın olarak yapılır. Psikoterapi dışında bir diğer tedavi yöntemi ilaç tedavisidir. Anksiyete ilaçları olarak antidepresanlar kullanılır. Daha az olarak antipsikotikler de kullanılabilmektedir. İlaçların dozları ve süresi psikiyatr tarafından düzenlenir. Öte yandan hastaların düşünce tarzlarını değiştirecek, stresle baş etmelerini sağlayacak, savunma mekanizmasının azalmasını sağlayacak ve kaygının, evhamın önüne geçilecek terapiler yapılmaktadır.

Kimlerde Görülür?

Bu hastalık genellikle kadınlarda erkeklere göre çok daha fazla görülmektedir. Hastalar sıklıkla “Ben hep böyle biriydim” derler ama, aslında durum böyle değildir. Bu ifade özünde bir savunma mekanizmasıdır. Hastalık sıklıkla 30’lu yaşların başlarında ortaya çıkmaya başlar. Hastalığın en sık görüldüğü yaş grubu orta yaş grubudur. Yine çocuk yaşlarda ailesi tarafından sürekli müdahaleye uğrayan, fazla korumacılık altında kalan çocuklarda, ileri yaşlarda kaygı bozukluğu görülebilmektedir. Çocukluğunda çok sayıda problem yaşayan ve olumsuzluklara maruz kalan insanlarda da ileri yaşlarda bu hastalık görülebilmektedir. Hastalığın genetik olarak geçiş yaptığına yönelik çalışmalar da bulunmaktadır. Tüm bunlar kimlerde görülür sorusunun yanıtı olarak ele alınabilir.

Sıkça Sorulan Sorular