Aşil Tendonu Yaralanmalarında Tedavi Yöntemleri

Aşil tendonu, vücudun en kalın ve büyük tendonudur. Esnek bir yapıya sahiptir. Ancak bazı durumlarda kopabilir ve yırtılabilir.

Aşil Tendonu Nedir?

Alt bacağın arkasında bulunan baldır kaslarını topuk kemiğine bağlayan vücudun en büyük ve kalın tendonudur. Latincede ‘kalkaneal tendon’ veya ‘achilles tendon’ olarak adlandırılmaktadır. Halk arasında ‘ayak tendonları’ olarak da anılmaktadır. Baldır kasları esnediği zaman aşil tendonu topuğu çeker. Bu hareket yürürken, koşarken ve zıplarken parmak uçlarımızda durmamızı sağlar. Çok esnek olmasına rağmen aşil tendonu, bazı güçlü kasılmalar ve yaralanmalara karşı hassastır.

Aşil Tendonu Yaralanmaları

Aşil yaralanmaları birkaç yerde meydana gelir. Ancak en sık olarak baldır kaslarının tendonla birleştiği alanda görülmektedir. Bu tür yaralanmalara daha çok spor yapan kişilerde ve orta yaşlı bireylerde rastlanır. Aşil tendonu kopması ve aşil tendiniti olmak üzere iki şekilde görülmektedir.

Aşil Tendiniti

Daha çok genç sporcularda görülen aşil tendinit, iltihabi bir problemdir. Tendonun iltihaplanması sonucu meydana gelir. Ayak bileğinde görülen ağrıların en sık sebebidir. Ani ve aşırı zorlanma, uzun süre ayakta kalma, yürüme ve koşma gibi sebeplerle aşil tendiniti olur. Çoğu aşil tendon enfeksiyonları doktorun verdiği ateş düşürücü ve antibiyotik tedavi ile giderilmektedir.

Aşil tendiniti genel itibari ile belirtileri şu şekildedir:

• Özellikle sabah saatlerinde hissedilen aşil tendonu ağrısı ve sertlik,
• Egzersiz ile birlikte artan ağrı,
• Spor sonrası hissedilen yoğun ağrı.

Geçmeyen ağrılar ve yürümekte zorluk çektiğiniz taktirde mutlaka bir uzmana başvurmanız gerekir.

Aşil Tendonu Kopması

Tendon kopması, aşil yaralanmalarında en önemli problemdir. Özellikle orta yaşlı bireylerde ve ani zorlanmalarla meydana gelmektedir. Genel itibari ile aşil tendonu birçok farklı sebeple kopabilir. Bu basit bir ev işi yaparken veya futbol oynarken olabilmektedir.. Sonuç itibari ile tendonun aşırı kasıldığı ve gerildiği durumlarda meydana gelmektedir.

Aşil tendonunun koptuğu durumlarda görülen belirtiler şu şekildedir:

• Baldırda kuvvetli ağrı,
• Ayak bileğinde ağrı,
• Topuğun yakınında görülen şişlik,
• Bacağı yürürken aşağı doğru bükmede zorluk,
• Parmak ucunda duramama,
• Yaralanma oluştuğu sırada bir çatlama sesi.

Aşil Tendonu Zedelenmesi Genel Belirtileri

Aşil tendonu yaralanmalarında genel itibari ile görülen belirtiler şu şekildedir:

• Şişlik ve ağrı,
• Enfeksiyon,
• Yürümede zorluk,
• Ayakta güç kaybı,
• Tendon bölgesinde dokunma ile hissedilen boşluk,
• Nadiren yüksek ateş.

Aşil Tendonu Zedelenmelerinde Tedavi

Aşil yaralanmalarında kullanılan birçok tedavi yöntemi vardır. Bunun için özellikle medikal tedaviler işe yaramaktadır. Doktorunuzun yazacağı antibiyotik, ağrı kesici ve ateş düşürücü gibi medikal tedaviler tendinitin iyileşmesini kolaylıkla sağlamaktadır. Bunun yanında tendon kopmaları için cerrahi veya cerrahi olmayan yöntemler uygulanmaktadır. Tendon kopmalarında ameliyatsız yöntemler olmasına rağmen cerrahi operasyonlar daha çok tercih edilmektedir. Ancak her iki yöntemin de kendine özgü avantajları vardır.

Ameliyatsız Yöntem

Cerrahi olmayan yöntemde, bacak alçıya alınır ve 4 ila 6 hafta süre ile alçıda kalır. Fakat bu yöntemin etkili olabilmesi için yaralanmayı izleyen ilk 48 saatte müdahale edilmesi gerekmektedir. Bu tedavi şeklinde amaç, ayak bileğini bükülü bir şekilde sabitleyerek yırtılmış tendon uçlarını bir arada tutmaktır. Bacak alçısı ilk önce 30-40 derecede sabitlenir ve her hafta alçının pozisyonu 10 derece azaltılır. Ayak bileği düz hale geldiğinde, (bu da yaklaşık 3 haftaya tekabül etmektedir) hastanın ayağının üzerine kısmi olarak basmasına izin verilir. Bundan 2 ile 3 hafta sonra ise hasta ayağınızın üzerine tam olarak basabilirsiniz.

Aşil Tendonu Ameliyatı

Özellikle tendon yırtılmalarında, aşil tendonu cerrahisi sıklıkla uygulanmaktadır. Bu yöntem ile tendonun yırtık uçları yeniden bir araya getirilir. İşlem sırasında baldırın arka kısmından bir kesi yapılır. Ardından tendon yırtıksa yeniden dikilir. Dejenere olan bölümler çıkarılır ve geriye kalan kısım onarılır. Bazı durumlarda cerrah, çok ciddi hasar almış tendonları değiştirebilir. Bu değişim işlemi ayağın herhangi bir yerinden alınan tendonla yapılır.

Ameliyat Sonrası Süreç Nasıl İşler?

İlk bir haftalık süreçte insizyon yeri temiz tutmalı ve günlük tedavileri uygulamalısınız. Medikal tedavide doktorunuz antibiyotik ve ağrı kesici verir. Bu ilaçları aksatmadan kullanmanız, yaranızın mikrop kapmaması ve hızla iyileşmesi bakımından oldukça önemlidir. Bundan sonraki 1 aylık süreçte ayağınızı hareket ettirmemeniz önerilmektedir. Bunun için doktorunuz tarafından size ortopedik araçlar sağlanacaktır. ‘Brace’ adı verilen bu araçlar sayesinde ayağınızı hareket ettirmeniz neredeyse imkansızdır.

Ameliyat sonrası süreçte doktorunuz tarafından önerilen egzersizleri düzenli bir şekilde yapmanız gerekir. En az tedaviler kadar iyileşme hızınızın artması bakımından bu egzersizler de çok önemlidir. İşlemden yaklaşık 2 ay sonra artık ayakkabı giymek için hazır olacaksınız. Bu süreçten sonra da düzenli olarak fizik tedavi uygulanarak ayağınız güçlendirilmektedir. Yine bu dönemde de ani ve zor hareketlerden kaçınmanız gereklidir.

Ameliyat Sonrası Oluşabilecek Komplikasyonlar

Aşil yaralanmalarında gerçekleştirilen operasyonların ardından bazı komplikasyonların görülme olasılığı vardır. Bu komplikasyonlar aşağıdaki gibidir:

• Operasyon bölgesinde şişlik,
• Ağrı,
• Enfeksiyon,
• Emboli,
• Baldır kaslarında ve ayakta kuvvet kaybı.

Aşil Yaralanmaları İçin Risk Faktörleri

Aşil zedelenmesi riskinizi artırabilecek bazı risk faktörleri aşağıdaki gibidir:

• Yaş: Aşil tendonu kopmalarında yaş faktörü çok etkilidir. Tendon yırtılmalarında en yüksek yaş sınırı 30 ila 40’tır.
• Eğlence Sporları: Aşil yaralanmaları futbol, ​​​​basketbol ve tenis gibi koşma, atlama gibi ani ve hızlı hareket etmeyi gerektiren sporlarla ilgilenenlerde daha sık görülmektedir.
• Steroid Enjeksiyonları: Bazen ağrı ve enfeksiyonu azaltmak için ayak bileğine enjekte edilen steroidler, tendonlarda zayıflamaya neden olur. Bu sebeple steroid enjeksiyonu yapılan bireylerde tendon zedelenmeleri görülme olasılığı fazladır.
• Obezite: Fazla kilo, tendonlara aşırı yük bindirir. Bu sebeple obez bireylerde tendon zedelenmeleri görülme olasılığı diğerlerine nazaran fazladır.

Aşil Yaralanmalarını Önlemenin Yolları

Aşil yaralanmaları riskiniz en aza indirmek için aşağıdaki yolları izleyebilirsiniz:

• Baldır Kaslarınızı Güçlendirin: Bunun için belirgin bir çekme hissedene, ancak ağrı hissetmeyene kadar baldırınızı gerin. Bu şekilde yapacağınız egzersizler, kas ve tendonun daha fazla güç emmesine ve yaralanmayı önlemesine yardımcı olur.
• Antrenman Yoğunluğunuzu Yavaşça Arttırın: Aşil yaralanmalarının çoğu ani ve hızlı hareketler sonucu gelişir. Bu sebeple antrenman yoğunluğunuzu yavaş olmak kaydıyla arttırabilirsiniz.
• Koştuğunuz Zemin Güvenli Olmalı: Kaygan ve engebeli koşu yüzeyleri düşme riskinizi arttıracağından, koşarken daha düz ve kuru zeminler tercih edin.
• Egzersizlerinizi Çoğaltın: Yürüme, bisiklete binme veya yüzme gibi düşük etkili sporlar ile koşma gibi alternatif yüksek etkili sporları bir arada yapmaya özen gösterin. Bu şekilde tendonlara ne az ne de fazla yük yüklemiş olursunuz.

 

Sık Sorulan Sorular