Hirsutizm kadınlarda karşılaşılan aşırı kıllanma sorunudur. Bir hastalık olarak görülmeyen bu rahatsızlık, özünde bir hastalığın belirtisidir. Her ne kadar lazer epilasyon gibi kozmetik çalışmalarla kılların önüne geçilebilse de, ilk olarak kıllanmanın artmasına neden olan hastalığın tedavi edilmesi gerekmektedir.
Üreme çağındaki yani, regl döneminden menopoz dönemine kadar geçen süredeki kadınların yüzde 10’unda hirsutizm rahatsızlığı ile karşılaşılmaktadır. Çene bölgesi, kollar, sırt, bıyık, bel, karın, göğüs ve uyluk bölgelerinde karşılaşılan erkek tipi kıllanma yaşayan kadınlara, hirsutizm teşhisi koyulabilmektedir.
Hirsutizm Nedir?
Kadınlarda aşırı tüylenme, 15 – 16 ve 45 – 50 yaş aralığında yoğun olarak görülmektedir. Bu durum kadınları fazlasıyla rahatsız etmektedir. Kadınlar genellikle bu problemi dile getirmek yerine, geçici çözümler üreterek doktora gitmemeyi tercih ederler. Öte yandan, bir doktor muayenesinden geçmek ve tedavi sürecini başlatmak yerine estetik ya da kozmetik merkezlerine giden kadınların sayısı da bir hayli fazladır. Ancak hirsutizm, var olan bir hastalığın belirtisidir ve hastalığın tedavi edilmesi gerekmektedir. Altta yatan hastalığın ne olduğunun tam teşhisinin koyulması ve tedavi sürecinin süratle başlatılması gerekir.
Hirsutizm Belirtileri
Normalde kadınlarda tüylenmenin olmaması gereken yüz, göğüs, uyluk, alt karın, göğüs ve sırt gibi vücut bölümlerinde kıllanma başlamasıyla belirtiler ortaya çıkar. Kıllanma ve tüylenmenin yanı sıra, aşağıda yer alan belirtiler de kendisini gösterebilir:
- Erkek tipi saç dökülmesi
- Kas miktarında artış
- Akne
- Ses kalınlaşması
- Meme büyüklüğünün azalması
Aşırı Tüylenme Nedenleri
Kadınlar en çok yüzlerinde çıkan fazla tüylerden rahatsız olurlar. Çünkü vücuttaki fazla tüylenme, temizlik yapılana kadar bir süreliğine de olsa giysilerle gizlenebilmektedir. Ancak yüzde aşırı kıllanma durumunda kadınlar, devamlı bu tüyleri temizlemekle uğraşmaya başlarlar. Peki, yüzde tüylenme neden olur? Aşırı kıllanmanın nedenleri nelerdir?
Polistik Over Sendromu
Hirsutizmin en bilinen nedeni, polistik over sendromu adı verilen endokrin bozukluktur. Üreme dönemindeki genç kadınlarda yoğun olarak görülen bu rahatsızlık, adet düzensizliklerine, sivilcelere ve saç dökülmesine de neden olabilmektedir. Polistik over sendromu teşhisi için yumurtalıkların ultrasonla incelenmesi gerekir. Büyüyen yumurtalıklar ve etrafa yayılmış küçük kistler, tanı koyulması için en önemli kriterlerdir. Öte yandan polistik over sendromuna bağlı olarak infertilite de yoğun olarak görülmektedir. Bu hastalığa yakalanan kadınların önemli bir kısmı kilolu kadınlardır. Yani vücut kitle indeksi yüksek kadınlarda daha çok görülür. Özellikle kiloyla birlikte diyabet hastalarında daha da fazla görüldüğü bilinmektedir. Bu yüzden aşırı kıllanma problemi asla küçümsenmemelidir.
Tümör
Ender görülse de, böbrek üstü bezinde ya da yumurtalıklarda çıkan tümörler yüzünden androjen hormonları yoğun salgılanabilmekte ve aşırı kıllanma görülebilmektedir. Böyle hastalarda yoğun kıllanma bir anda başlar ve hızla artış gösterir. Bununla beraber kanser de aynı hızla ilerlediği için tedavinin aksatılmaması gerekmektedir.
Konjenital Adrenal Hiperplazi
Yine böbrek üstü beziyle ilgili olan konjenital adrenal hiperlazi hastalığına bağlı olarak, steroid hormonu üretimi problemleri de aşırı kıllanmaya neden olabilmektedir. Bu hastalık erkek tipi kıllanmaya, saç dökülmesine, fazla sivilcelenmeye ve kas kitlesinin artmasına neden olabilmektedir. İlerleyen vakalarda ses kalınlaşabilir ve klitoris büyüyebilir.
İdiopatik Hirsutizm
Bazı hastalarda aşırı kıllanmanın belirgin bir nedeni bulunamamaktadır. Hastanın androjen seviyeleri normal çıkarken, herhangi bir polistik over sendromu teşhisi de koyulamaz. Steroid sentezinde herhangi bir bozukluk bulunamaz ve tümör varlığına rastlanamaz. Özetle, herhangi bir nedenin bulunamaması halinde idiopatik hirsutizm denilen durumdan söz etmek mümkündür.
Erkeklerde Aşırı Kıllanma Neden Olur?
Genel olarak aşırı kıllanma için, androjen hormonu artışı tanımı yapılmaktadır. Bu hormon hem erkeklerde hem de kadınlarda bulunur. Hirsutizm genel olarak kadınlar için rahatsızlık yaratan bir hastalık olduğu için, bir kadın hastalığı gibi anlatılabilir. Ancak erkeklerde de aşırı kıllanma problemi görülebilmektedir. Normalde ince ya da zayıf olması gereken bölgelerde daha sert, daha uzun ve daha kalın kıllar çıkabilir, sırt ve omuz gibi bölgelerde yoğun kıllanma görülebilir. Bu tarz erkeklerde göğüs kılları ile sakallar, gıdının altında birleşebilir. Erkeklerde de hirsutizmin altında yatan hastalığın tespiti ve tedavisi oldukça önemlidir.
Aşırı Kıllanma Tedavisi
Aşırı kıllanmanın farklı farklı branşlardan doktorlarda multidisipliner bir anlayışla tedavi edilmesi gerekmektedir. Tedavi grubu içerisinde mutlaka bir endokrinoloji uzmanı da yer almalıdır. Çünkü hastalarda insülin direnci veya obezite gibi endrokrin problemlerle karşılaşılabilmektedir. Ekipte aynı zamanda bir dermatoloji uzmanı, bir kadın doğum uzmanı ve bir radyoloji uzmanı da bulunmalıdır. Obezite hastalığı bulunan hastalar için ekip içerisinde bir diyetisyen olması da faydalı olacaktır.
Hirsutizm tedavisi için, aşırı tüylenmenin altında yatan hastalık belirlenmelidir. Hastalık teşhis edildikten sonra, hastalıkla ilgili branşın uzman doktoru tedavi sürecini başlatacaktır. Bu noktada doktorunuz, farklı branşlardaki doktorlardan da destek alacaktır.
Hirsutizmin tedavisinde, yaşam tarzında yapılacak olan değişikliklerin de büyük bir rolü bulunmaktadır. Problemin altında yatan hastalık her ne olursa olsun, doğru beslenme ve düzenli spor yapmanın hirsutizm üzerinde ciddi olumlu etkileri olduğu tespit edilmiştir. Özellikle obezite hastalarının doğru bir diyet uygulaması ve düzenli olarak egzersiz yapması, aşırı tüylenmenin azalmasına neden olacaktır.
Aşırı kıllanmanın altında, genetik bir anormallik bulunuyorsa, hastaların genetik danışmanlık hizmeti alarak tedavi edilmesi gerekebilir.
