Vitamin Nedir?
İnsanlar tarafından üretilemeyen organik bileşikler olan vitaminler, metabolik bozukluklardan korunmak ve sağlıklı büyümek için beslenme yoluyla yeterli miktarlarda tüketilir. Yağda eriyenler ve suda eriyenler olmak üzere iki gruba ayrılır. Yağda eriyenler A, D, E ve K vitaminleri olurken, suda eriyenler ise B ve C kompleks vitaminleridir. Peki bebeklerde vitamin kullanımı nasıl olmalıdır?
Bir Bebek Hangi Dönemde Hangi Vitaminlere İhtiyaç Duyar?
- Yenidoğan bir bebeğin, doğduğu an itibari ile tüm vitaminlere ihtiyacı vardır.
- Hamilelik boyunca dengeli beslenilmiş, vitamin ve mineral takviyeleri yeterli miktarda sağlanmışsa, bebeğin vitamin geçişi de otomatik olarak sağlanmış olur.
- Yeterli ve sağlıklı beslenilmiş olunsa da, bebeğin K ve D vitaminlerini mutlaka dışarıdan alması gerekir.
- Doğum sonrasında anne sütünün yeterli olmadığı zamanlarda formül mamalar ile bebeğin vitamin ihtiyacı karşılanabilir.
Bebeklerde D Vitaminin Önemi
Bebeklere vitamin takviyesi konusunda en gerekli olanın D vitamini olduğunu söyleyelim. Bebek için D vitamini oldukça önemlidir ancak besinlerin D vitamini içerikleri ne yazık ki düşüktür. Besinler günlük D vitamini ihtiyaçlarını tek başlarına karşılayamadıkları için, bebeğe doğduğu andan itibaren dışarıdan D vitamini takviyesi yapılması gerekmektedir. Sağlıklı bir bebeğin 1 yaşına gelene kadar 400 IU, sonrasında da günde 600 IU D vitamini alması şarttır. Ayrıca bebeğin en az 1, mümkün olduğu takdirde ise 3 yaşına kadar D vitamini kullanımına devam etmesi şarttır.
Bebeklerde D Vitamini Eksikliği Belirtileri
- Aşırı terleme
- Halsizlik
- İştahsızlık
- Bıngıldağın geç kapanması
- Dişlerin geç çıkması
- Oturma ve yürüme gibi motor becerilerinin gelişmemesi
- Kafada şekil bozuklukları
- Kemiklerde ve kaslarda güçsüzlük
- Göğüs kafesinde bilye gibi yuvarlak bezeler
- Süt dişlerinin kolay bir şekilde kırılması
- Kamburluk
- Kaburga kemiklerinin en ufak darbede zarar görmesi
- Raşitizm
- Raşitizme bağlı olarak kemiklerin gelişememesi, gerekenden yumuşak kalması ve bacaklarda parantez şeklinde görünüm meydana gelir.
Fazla D Vitamini Bebeğe Zarar Verir mi?
D vitamini yağda eriyen bir vitamin olduğu için fazlası vücuttan atılmaz. Bu nedenle bebeğe zarar verebilir ve bebeklerde D vitamini yan etkileri ortaya çıkabilir. Hatta yanlış kullanım sebebiyle de zehirlenmeler meydana gelebilir. Buna bağlı olarak kusma, kabızlık, idrar miktarında artış, vücutta sıvı kaybı, kas güçsüzlüğü, tansiyon yüksekliği, ciltte kaşıntı, ritim bozukluğu, böbrekte kalsiyum birikmesi ve böbrekte taş oluşması ya da böbrek yetmezliği gibi semptomlar görülebilir. Bu yüzden doktorun tavsiyesi dışında ekstra bir kullanım yapılmamalıdır.
Bebeklerde B12 Vitaminin Önemi
Bebekler için vitamin konusunda gerekli olanlardan biri de B12 vitaminidir. Vücutta kan bileşenlerinin üretimini sağlayan B12 vitamini, sindirim sisteminde ve sinir sistemi gelişiminde büyük rol oynar. Normal anne B12 vitamini düzeyine sahipse, bebekteki serum B12 vitamini depoları 6 aya kadar yeterlidir. 6. aydan sonra ek gıdalar ile birlikte B12 vitamini alımına devam edilir. Eğer annede B12 vitamini eksikliği söz konusu ise, 3. ve 6. aylar arasında bebeğin depoları tükenerek B12 vitamini eksikliğine bağlı belirtilerin ortaya çıkmasına neden olur.
Bebeklerde B12 Vitamini Eksikliği Belirtileri
- İştahsızlık
- Bulantı
- Katı gıdayı reddetme
- Kilo kaybı
- Kabızlık ya da yenilenen ishal
- Kansızlık
- Zeka gelişiminde gerilik
- Baş tutma, gülümseme, konuşma, oturma ve yürüme gibi eylemlerde gecikmeler
- Gevşeklik
- Titreme, seyirme ve spazm
- Çok uzun süren uyku durumları
Bebeklerde K Vitaminin Önemi
Bebeklere verilen ilk vitamin K vitaminidir. Doğumdan hemen sonra bebeklere K vitamini aşısı yapılır. Çünkü diğer vitaminlerin aksine hamilelik boyunca anneden bebeğe K vitamini geçişi yoktur. K vitamini, vücuttaki kanamaları önleyici pıhtılaşma sisteminin işlev görmesini amaçlar. Yenidoğan bebek bu vitamin konusunda risk altında olur. Eğer yenidoğan bir bebeğe K vitamini aşısı yapılmazsa, bebekte beyin kanaması, göbek kordonu kanaması ve karın içi kanama gibi belirtiler ortaya çıkar.
Bebeklerde A Vitaminin Önemi
Bebeğinizin bağışıklığına destek olan A vitamini, görme kabiliyetini güçlendirir ve cilt sağlığını geliştirir. Anne sütü muhteşem bir A vitamini kaynağıdır ve ek gıdaya geçiş ile birlikte ıspanak, havuç ve koyu yeşil renkli sebzeler tüketilerek anne sütüne destek olunur.
Bebeklerde C Vitaminin Önemi
Demir emilimini artıran, kırmızı kan hücrelerinin ve dokuların hem oluşmasına hem de ayrılmasına yardımcı olan C vitamini, bebeğin kan damarlarını güçlendirir. Bu sayede düşmelere bağlı olarak meydana gelen sıyrık ve morarmalar en aza indirilir. C vitamini, maydanoz, kavun, domates ve turunçgillerde yer alır.
Prematüre Bebeklerde Vitamin Kullanımı
Anne sütü ya da formül mama ile beslenen prematüre bebeklerde, multivitamin ve mineral desteğinin verilmesi ile ilgili yeterli bilgiye sahip olunmadığı için, net tavsiye verilmesi doğru değildir. Zaten formüllerde ve anne sütünde çoğu mineral ve vitamin yeterli düzeydedir. Ancak kilosu başına 180 ml formül mama alan bir bebeğin multivitamine ihtiyacı yoktur. Eğer annenin diyetinde B12 vitamini yetersizse, anne sütünde de B12 yetersiz kalır. Böyle bir durumda bebeğin vitamin desteği alması şarttır. Güçlendirilmemiş anne sütü alan, doğum kilosu 1000 gramın altında olan bebeklere, 6 aylık ya da 2000 gram olana kadar multivitamin verilmesi önerilir.
Bebeklerde Vitamin Kullanımı Nasıl Olmalıdır?
Anne ve babalar bebeklerinin güçlü bir bağışıklığa sahip olması adına vitamin takviyelerini gerekli buluyor. Bu yüzdende bebeklerde vitamin kullanımı nasıl olmalıdır? gibi soruların yanıtı da fazla araştırılıp merak ediliyor. İlk olarak bebeğin vitamin kullanımını doktorun yönlendirmesi gerekmektedir. Yukarıda da bahsettiğimiz gibi vitaminler yüksek dozda alındığında birçok sağlık problemlerine yol açabilir. Öte yandan sağlıklı beslenen ve bağışıklığı güçlü olan bir bebeğin ya da çocuğun vitamin takviyesine ihtiyacı olup olmadığını yine doktora danışarak öğrenebilirsiniz.
Sıkça Sorulan Sorular
Bebek vitamin takviyesi her zaman gerekli midir?
Herhangi bir şikayeti olmayan bebeklerin, vitamin yönünden kontrol edilmesine gerek yoktur. Bebek sağlıklı ve yeterli beslendiği ve bebekte bir eksiklik gözlenmediği süre boyunca, rutin D vitamini takviyesi dışında ekstra bir takviyeye ihtiyaç duymaz.
Bebeklerde D vitamini eksikliği nasıl giderilir?
Bunun için güneş ışınlarından ve D vitamini desteğinden yararlanmak gerekmektedir. Ancak bu esnada D vitamini miktarına doktorunuz karar vermelidir.
Bebeklerde B12 vitamini eksikliği tedavisi nasıl olur?
Eğer bebekte B12 vitamini eksikliği olduğundan şüpheleniliyorsa, ilk olarak kan testi ile B12 düzeyine bakılır. Eksiklik öğrenildiğinde ise, B12 içeren ilaçlar ya iğne olarak ya da ağız yoluyla verilebilir. Aynı zamanda tedavinin çeşidi ve süreci, B12 eksikliğinin şiddetine ve bebekteki semptomlarına bağlı olarak değişmektedir.
Bebeklerin vücudu hangi vitaminlere ihtiyaç duyar?
Doğumdan itibaren D, K, A, C ve B12 vitaminlerine ihtiyaç duyar. D ve K vitaminleri bebeğe takviye olarak verilirken, diğer vitaminler ise ilk 6 ayda sadece anne sütü ile 6. aydan 2 yaşa kadar ek gıda yardımı ile verilir.
