Behçet Hastalığı: Nedir? Belirtileri ve Tedavisi

Behçet hastalığı, vücutta kan damarı iltihabına neden olan bir hastalıktır. Nedeni tam olarak bilinememektedir. Hastalık, bir çok sayıda belirti ve semptoma yol açabilmektedir. Bunlar; ağız yaraları, göz iltihabı, genital yaralar ile deri döküntüleri ve lezyonları şeklindedir.

Behçet Hastalığı Nedir?

Behçet hastalığı veya diğer adıyla behçet sendromu, kan damarlarında ve dokularda enfeksiyon ile sonuçlanan bir hastalıktır. Nadiren görülmekle birlikte nedeni tam olarak anlaşılamayan bir sağlık problemidir. Bunun yanında ‘behçet hastası nedir?’ sorusu da insanlar tarafından çok merak edilen bir sorudur. Ancak anlaşılacağı üzere behçet sendromunun semptomlarını taşıyan herkes behçet hastası olarak nitelendirilmektedir. Bu hastalığı teşhis edebilmek de oldukça zordur. Çünkü belirtileri çok geniş kapsamlı ve geneldir. Behçet sendromu, ismini hastalarından birinde hastalığın üç temel belirtisini ilk olarak 1924 yılında saptayan ve hastalık üzerine yaptığı araştırmaları 1936 yılında yayınlayan Türk dermatolog ve bilim adamı Hulusi Behçet’ten almıştır. Hastalığın adı 1947 yılında Cenevre’de yapılan Uluslararası Dermatoloji Kongresi’nde, ‘Morbus Behcet’ olarak kabul edilmiştir. Sıklıkla karşılaşılmayan bu hastalık vücudun farklı bölgelerinde görülür, çok fazla semptom vermesi nedeniyle de hastalığın hemen teşhisi zor olabilmekte. Ancak hastalığın ilerlemesi durumunda ortaya çıkabilecek komplikasyonlara karşı, erken teşhisi ve tedavisi oldukça önemlidir. Bu nedenle bir sonraki başlığımızdan behçet sendromu tedavi yöntemlerini inceleyebilirsiniz.

Behçet Hastalığı Belirtileri

Behçet hastalığının belirtileri kişiden kişiye değişmektedir. Bu sendromlar bir belirip bir kaybolabilmekle birlikte zaman içinde daha az şiddetli hale de gelebilir. Behçet hastalığı belirtisi vücudunuzun hangi bölümlerinin etkilendiğine bağlı olarak değişmektedir. Behçet sendromundan yaygın olarak etkilenen alanlar ise şu şekildedir:

Ağız Bölgesi

Aftlara benzeyen ağrılı ağız yaralar, Behçet sendromunun en sık görülen belirtisidir. Bu yaralar ağız içinde hızlı bir şekilde ağrılı ülserlere dönüşerek kabarık ve yuvarlak lezyon halini alırlar. İyileşme süresi genellikle bir ila üç hafta arasında değişmektedir.

Göz Sağlığı

Gözde enfeksiyon olması tipik olarak her iki gözde kızarıklık, ağrı ve bulanık görmeye neden olmaktadır. Behçet hastalığı olan kişilerde durum zaman zaman yaşanabilmektedir.

Beyin

Beyin ve sinir sistemindeki enfeksiyon varlığı baş ağrısına, ateşe, oryantasyon bozukluğuna, zayıf dengeye veya felce sebep olabilmektedir.

Deri Sorunları

Bu rahatsızlıkta bazı insanlar vücutlarında sivilceye benzer yaralar geliştirmektedir. Bazılar da özellikle alt bacaklarında ciltlerinde kırmızı, kabarık ve hassas nodüller geliştirir.

Cinsel Organda Belirtiler

Behçet sendromu sıklıkla skrotumda veya vulvada kırmızı, açık yaralar oluşturabilmektedir. Özellikle kadınlarda behçet hastalığı vajina yaralarına sıklıkla neden olabilmektedir. Bu yaralar genellikle ağrılı olur ve iz bırakabilir.

Eklem Problemleri

Vücutta eklem bölgelerinde şişme ve ağrı, behçet sendromu olanlarda sıklıkla görülmektedir. Özellikle dizler bu hastalıktan çok etkilenir. Bunun yanında ayak bilekleri, dirsekler veya bileklerde de ağrı ve şişme hissedilebilir. Eklemlerle ilgili belirtiler bir ila üç hafta sürebilmekte ve bazen kendi kendine kaybolmaktadır.

Damar Sorunları

Kan damarlarındaki ve atardamarlardaki enfeksiyon varlığı, kan pıhtısı oluştuğunda kollarda veya bacaklarda kızarıklık, ağrı ve şişmeye neden olabilmektedir. Özellikle büyük arterlerdeki iltihaplanma, anevrizma ve damarın tıkanması gibi komplikasyonlara da yol açabilir.

Sindirim Sistemi Problemleri

Karın ağrısı, ishal ve kanama dahil olmak üzere birçok belirti sindirim sistemini etkileyebilmektedir. Yukarıda bahsettiğimiz vücut bölümlerinde farklı belirtilerle ortaya çıkabilen sendrom, geniş bir alana etki ettiği için teşhisi için birçok tetkik yapılması gerekebilir.

Behçet Hastalığı Neden Olur?

Bu hastalıkta genetik ve çevresel faktörlerin rol oynaması muhtemeldir. Bunun yanında belirti ve semptomların genellikle kan damarlarının enfeksiyonuna bağlı olarak geliştiği de düşünülmektedir. Bu durum, atardamarları ve damarları kapsadığı takdirde vücutta daha fazla zarara yol açabilmektedir. Bazı gen türlerinin de behçet sendromu ile ilişkili olduğu saptanmıştır. HLA-B5 ve HLA-B51 genlerinin belirleyici olduğu hastalıkta, bazen genetik yatkınlıklar neden olabileceği düşünülüyor. Aynı zamanda çevresel faktörlerin etkili olabileceği enfeksiyon oluşumu, birçok kişide hastalığın ortaya çıkmasını tetikliyor olabilir.

Bunları Biliyor Musunuz?

Behçet hastalığı tüm dünyada görülmektir ancak en yaygın olarak; Türkiye, Yunanistan, İran, İsrail, Çin ve Japonya’da vakalara rastlanmaktadır.

Behçet Sendromu Tanı Yöntemleri

Behçet sendromu genellikle testlerle anlaşılamaz. Bu sebeple hekiminiz öncelikle anlattığınız belirti ve semptomlara göre karar verecektir. Bir yandan da bu durumdaki hemen hemen herkeste ağız yarası oluştuğundan, 12 ayda en az üç kere tekrar eden ağız yaraları bu hastalığın teşhisinde yeterli olmaktadır. Bununla beraber hastalığın teşhisi için şu ek belirtilerin gözlenmesi gerekmektedir:

• Tekrar eden genital yaralar,
• Göz enfeksiyonu,
• Cilt yaraları.

Bu belirtilerin varlığında yapılan genel testler ise şu şekildedir:

• Paterji Testi: Behçet hastalığı testi için uygulanmaktadır. Cilt yüzeyine steril bir iğne sokularak yapılır. Bununla birlikte bir ila iki gün sonra bölge incelenmektedir. Cildinizin altında iğnenin sokulduğu yerde küçük kırmızı bir yumru oluşuyorsa test pozitif demektir. Bu tepki, bağışıklığınızın küçük bir yaralanmaya aşırı tepki verdiğini göstermektedir.
• Cilt Biyopsisi
• Kan Testi 
• İdrar Testleri
• Bt Taraması

Behçet Hastalığı Tedavisi

Behçet hastalığının bilinen bir tedavisi yoktur, ancak vücudun etkilenen bölgelerindeki enfeksiyonu azaltan ilaçlarla belirtileri kontrol etmek genellikle mümkündür. Bunun yanında kullanılan tedaviler aşağıdaki gibidir:

• Steroidler ve güçlü antienflamatuar ilaçlar,
• Bağışıklık sisteminin etkinliğini azaltan ilaçlar,
• Biyolojik tedaviler.

Bu tedavi şekilleri hastalığın belirtisine göre doktor tarafından belirlenmektedir.

Behçet Sendromu için Sistemik Tedavi Seçenekleri

Topikal ilaçların etkili olmadığı durumlarda, özellikle tekrarlayan oral ve genital yaralar için sistemik tedavi önerilebilmektedir. Şiddetli vakalarda hastalıktan kaynaklanan hasarı kontrol etmek için tedavi gerekmektedir. Orta ila şiddetli sendromunuz varsa, şu tedaviler önerilebilir:

• Kortikosteroidler: Enflamasyonu önlemek için kullanılmaktadır. Prednizon gibi kortikosteroidler, behçet sendromunun sebep olduğu enfeksiyonu azaltmak için uygulanmaktadır. Doktorlar genellikle bağışıklık sisteminin aktivitesini azaltmak için de bu tedavi biçimini kullanmaktadır. Kortikosteroidlerin beklenmeyen etkileri arasında kilo artışı, mide yanması ve yüksek tansiyon görülmektedir.
• Bağışıklık Sisteminin Aktivitesini Azaltan İlaçlar: Behçet hastalığına bağlı enfeksiyonlarda, bağışıklık sisteminin aktivitesi ilaçlarla azaltılabilmektedir. Ancak bu ilaçlar enfeksiyon riskini artırabilir. Diğer beklenen yan etkiler ise karaciğer ve böbrek sorunları, düşük kan sayımı ve hipertansiyon yer almaktadır.

Behçet Sendromu Risk Faktörleri

Behçet sendromuna yakalanma riskinizi artırabilecek faktörler arasında şunlar bulunmaktadır:

• Yaş: Bu hastalık genel olarak 20’li ve 30’lu yaş aralığındaki erkek ve kadınları etkilemektedir. Ancak çocuklar ve diğer yetişkinlerde de bu sendromu görebilmek mümkündür.
• Coğrafi Bölge: Yapılan araştırmalar sonucu Türkiye, İran, Japonya ve Çin dahil olmak üzere Orta Doğu ve Doğu Asya ülkelerinden insanların Behçet sendromunu geliştirme olasılıklarının daha yüksek olduğu gözlemlenmiştir.
• Cinsiyet: Bu sağlık problemi hem erkeklerde hem de kadınlarda görülürken genellikle erkeklerde daha fazla rastlanmaktadır.
• Genetik Yatkınlık: Belirli bazı genlere sahip olmak, bu sendroma yakalanma riskinizi arttırabilmektedir.

Komplikasyonlar

Behçet sendromunun komplikasyonları, mevcut belirtiler ve semptomlara bağlı olarak farklı şekilde kendini gösterebilmektedir. Örneğin, tedavi edilmeyen bir göz iltihabının, görme yetisinin azalmasına veya körlüğe neden olabilme ihtimali vardır. Bu sebeple hastalığın belirtileri vücudun hangi bölümlerinde görülüyorsa o bölümle ilgilenen alanında uzman bir doktora başvurmanız gerekmektedir.

Behçet Sendromu: Sonuç

Behçet hastalığı görüldüğü ülkeler arasında yer alan Türkiye’de her yıl yüzlerce kişiye Beheçt Hastalığı tanısı konulmaktadır. Hastalığın belirtilerine sahip olduğunuzu düşünüyorsanız, tanı ve tedavi işlemlerine başlanması için en kısa zamanda muayene olmayı unutmamalısınız. Behçet hastalığı tanı ve tedavisi için Avicenna Hastanesi  İç Hastalıkları Bölümü uzman doktorlarımızdan randevu alabilirsiniz.

Sık Sorulan Sorular