Eksternal radyoterapi tedavisi, kanser ve bazı iyi huylu hastalıkların tedavisinde kullanılan bir yöntemdir. Bu tedavi yöntemi, yüksek enerjili ışınlar (genellikle X-ışınları) kullanılarak hedeflenen bölgedeki kanser hücreleri yok edilmektedir. Bazı durumlarda ise kanser hücrelerinin büyümeleri durdurularak tedavileri sağlanmaktadır.
Eksternal Radyoterapi Tedavisi Nedir?
Eksternal radyoterapi diğer adıyla dıştan radyoterapi, kanser ve bazı diğer hastalıkların tedavisinde kullanılan bir yöntemdir. Bu tedavi, yüksek enerjili ışınların dışarıdan, lineer hızlandırıcı cihazı kullanılarak uygulanmaktadır. Bu yöntemde ışınların hastanın vücuduna yönlendirilmesiyle gerçekleştirilir. Işınlar, kanser hücrelerinin DNA’sına zarar vererek, onların büyümesini ve yayılmasını engellemektedir. Dıştan radyoterapi yöntemindeki asıl amaç kanser hücrelerini yok etmektir. Ancak bazı durumlarda kanser hücrelerinin büyümelerini ve çoğalmalarını engellemek için kullanılır. Bununla birlikte kanserin neden olduğu belirtileri ve ağrıyı hafifletmeyi sağlamaktadır. Bu tedavi yöntemi, ameliyat veya kemoterapi gibi diğer tedavi yöntemleriyle birlikte kullanılarak tedavi etkinliğini artırır. Bu nedenle oldukça etkili ve başarılı bir alternatiftir.
Ancak bu yöntem her hasta için uygun olmayabilir. Kişinin bu yönteme uygunluğunu anlayabilmek için bir takım değerlendirmeler ve testler yapılmaktadır. Doktor gerekli gördüğü takdirde tedaviye başlanır. Tedaviye başlamadan önce, hastanın durumu değerlendirilerek ayrıntılı bir tedavi planı oluşturulur. Bu tedavi de de her tedavide olduğu gibi faydaları ve bir takım yan etkileri bulunmaktadır. Doktor bu konuda hastayı detaylı bir şekilde bilgilendirecektir. Dıştan radyoterapi, kanser tedavisinde etkili bir yöntemdir. Çeşitli kanser türlerinde başarıyla kullanılmaktadır.
Dıştan Radyoterapinin Avantajları Nelerdir?
- Kanserli hücreleri doğrudan hedef alarak, sağlıklı hücrelere minimum zarar vermesi,
- Cerrahi müdahaleye gerektirmez,
- Hassas ve kişiye özel uygulanması,
- Seansların genellikle bir kaç dakika sürmesi,
- Birçok farklı kanser türünde etkili bir tedavi yöntemidir,
- Cerrahi ve kemoterapi gibi diğer tedavi yöntemleriyle birlikte kullanılabilmesi,
- Sadece hedeflenen bölgeye etki etmesi,
- Tedavi süreci daha güvenli ve etkilidir,
- Enfeksiyon riski çok düşüktür,
- Kanserin neden olduğu ağrı ve diğer belirtileri hafifletmektedir.
Yan Etkileri Nelerdir?
- Cilt kızarıklığı, kaşıntı veya soyulma gibi cilt reaksiyonları meydana gelebilmesi,
- Yorgunluk ve halsizlik,
- Saç dökülmesi,
- Pul pul dökülme,
- Enerji kaybı,
- Tedavi edilen bölgedeki dokularda şişme,
- Tedavi edilen bölgede ağrı,
- Mide bulantısı ve kusma,
- İştahsızlık,
- Sık idrara çıkma ve idrar yaparken yanma hissi,
- Ağız kuruluğuna bağlı olarak yutma güçlüğü,
Eksternal Radyoterapi Tedavisi Nasıl Yapılır?
Tedaviye ilk olarak değerlendirme süreciyle başlanmaktadır. Radyasyon onkoloğu, hastanın tıbbi geçmişini, kanser türünü ve evresini değerlendirmektedir. Bununla birlikte hastanın tedavi edilecek bölgesinin ayrıntılı görüntüleri (CT, MRI, PET taramaları) alınır. Bu alınan görüntüler tedavi planlaması için oldukça önemlidir. Tedaviye başlamadan önce radyasyon gönderilecek olan bölge işaretlenmektedir. Bu sayede radyasyonun doğru bölgeye yönlendirilmesini sağlanır. Bu tedavideki asıl amaç sağlıklı dokulara en az zarar vererek kanserli hücrelere en yüksek dozu vermektir. Tedavi süresi genellikle birkaç dakika sürmektedir. Tedavi tamamlandıktan sonra hasta, düzenli aralıklarla kontrol edilmektedir. Radyoterapi, iki farklı yöntem içermektedir. Bu yöntemler brakiterapi ve eksternal radyoterapidir.
Eksternal Radyoterapi Tedavisi Sonrası Dikkat Edilmesi Gerekenler
Eksternal radyoterapi tedavisi sonrasında hastaların dikkat etmesi gereken bazı önemli noktalar vardır. Bu, tedavi sonrası yan etkilerin yönetilmesine ve genel iyileşme sürecinin desteklenmesine yardımcı olmaktadır. Bunlardan ilki ise tedavi bölgesini kuru ve temiz tutmaktır. Bununla birlikte tahrişe neden olabilecek sıkı kıyafetler, sert sabunlar veya losyonlardan kaçınmak gereklidir. Bu tedavi kişiye yorgunluk ve halsizlik verecektir. Bu nedenle gerektiğinde dinlenilmesi gereklidir. Bununla birlikte enerji kaybını minimuma indirmek için düzenli ve dengeli beslenmek şarttır. Dengeli ve besleyici diyetler kişinin enerji seviyelerini yüksek tutacaktır. Tedavi sırasında iştah kaybı olacaktır. Bu nedenle olabildiğince sık ve küçük öğünler tüketilmelidir. Ciltte oluşabilecek kızarıklık, kaşıntı gibi semptomlar için ise doktorun önerdiği kremler kullanılmaktadır. Doktor randevularını aksatmamak ve düzenli kontrollere gitmek tedavi sürecinde oldukça önemlidir.
Sık Sorulan Sorular
Eksternal radyoterapi, özellikle solid tümörlerin tedavisinde etkilidir. Bu tümörler arasında meme kanseri, prostat kanseri, akciğer kanseri, baş ve boyun kanserleri, beyin tümörleri ve gastrointestinal (mide, bağırsak) kanserler yer almaktadır.
Bu tedavi de, radyasyon onkolojisi uzmanı, tıbbi fizik uzmanı, radyoterapi hemşiresi olmak üzere bu konuda deneyimli bir tedavi ekibi gerekmektedir.