Öncelikle Ortopedi ve Travmatoloji ile ilgili kısa bir tanım yapabilir misiniz?
Ortopedi ve Travmatoloji, kemikleri, eklemleri, kıkırdakları, bunlara bağlı yardımcı dokuları, adaleleri ve tendonları inceleyen, tanı ve tedavi yöntemleri uygulayan bilim dalıdır. Ortopedi ve Travmatoloji, insanın doğumundan ölümüne kadar tüm yaşamını ilgilendiren bir bilim dalıdır. Doğum ile başlamaktadır. Örneğin, kalça çıkıkları ya da yamuk ayaklar gibi problemlerle doğumdan itibaren ilgilenmeye başlar. Çocukluk döneminde başlayan kırıklar, çıkıklarla ilgilenir. Zamanla trafik kazası gibi, iş kazası gibi travmaya yani, darbeye bağlı kazaların da tedavisiyle Ortopedi ve Travmatoloji ilgilenmektedir. Bunun yanında kemik ve eklem hastalıkları da ilgi alanımızdadır. Ayrıca, menisküs yırtığı, ön çapraz bağ yaralanmaları, bağ kopmaları gibi daha bir çok spor hastalığının tedavisini yapmaktayız.
Yaşlılıkla birlikte örneğin omuzda ya da kalçada adele yırtıkları, diz kireçlenmeleri, omuz kireçlenmeleri, ayak ve ayak bileği hastalıkları, parmak hastalıkları gibi hastalıkların da tedavisini gerçekleştirmekteyiz. Daha da yaşlanmayla birlikte örneğin kireçlenmeye bağlı protez tedavisi gibi tedavileri yapmaktayız. Biraz daha yaşlanan insanlarda görülen kalça kırıkları gibi problemlerin de, çiviyle ya da protezle tedavilerini uygularız. Kireçlenmeye veya minik kırıklara bağlı gerçekleşen omurga eğrilikleri de ilgi alanımızdadır. Kısaca Ortopedi ve Travmatoloji Bölümü, vücudun batın ve beyin dışındaki tüm bölgelerini tedavi eden tıbbi anabilim dalıdır.
El cerrahisi nedir?
El, insan vücudunun en yararlı, en ayrıntılı ve en komplike organlarından birisidir. Göz gibi ya da beyin gibi, el de insanı insan yapan organların başında yer almaktadır. El hem yaşamak için çalışmamızı ve para kazanmamızı sağlar hem de tokalaşmak gibi sosyal bir canlı haline gelmemizi sağlar. Yeni doğmuş bir bebeğin annesine babasına elini uzatması, aslında o bebeğin hayatı öğrenmesini sağlamaktadır. Okul çağındaki bir çocuk, eliyle birlikte yazı yazmayı öğrenir. El, inanılmaz zarif bir organdır. Sadece bir işaret parmağının üzerinde 4 adet eklem vardır. Bu eklemlerin her biri, bir diz eklemi ya da kalça eklemi gibi ayrıntılı ve komplikedir. El, ince ve olağanüstü bir yapıdır. Böyle bir organın tedavisinde, operasyonel uygulamaların yapılmasına, el cerrahisi denmektedir.
El Cerrahisi ve Mikrocerrahi neden özel bir alandır ve neden tecrübe gerektirir?
Elde akla hayale sığmayacak kadar tendonlar vardır. En ayrıntılı organlarımızdan birisidir. Böyle bir organın tedavisi olan el cerrahisi, yoğun bir bilgi birikimi gerektirir. Müthiş bir tecrübe gerektirmektedir. Buna bağlı olarak da, yine Ortopedi ve Travmatoloji ana bilim dalının bir alt dalı olarak ayrılmış ve özel olarak eğitimleri verilmeye başlanmıştır. Mikrocerrahi ise, adından da anlaşılabileceği gibi, ameliyat mikroskopları ile, çok küçük ve ince dokuların tedavisini yapma anlamını taşımaktadır. Örnek vermek gerekir ise, parmak damarları yaklaşık olarak 1 milimetre kalınlığa sahiptir. 1 milimetre kalınlığa sahip bir borunun koptuğunu ve bunun tamir edildiğini hayal edebilirsiniz. Bir insanın böyle bir damarı kendi gözleriyle görmesi ve üzerine 5-6 tane dikiş materyali yerleştirmesi mümkün değildir. Dolayısıyla, mikrocerrahi gerektiren el ameliyatı operasyonlarında, belki 10 kat, belki de 100 kat yakınlaştırma sağlayan mikroskoplar kullanırız.
Elin ne kadar önemli bir organ olduğundan bahsetmiştik. İşte bu organ üzerindeki milimetrik tedavileri mikro el cerrahisi ile yapmaktayız. Dolayısıyla, mikrocerrahi ile el cerrahisi birbirinden ayrılamayan iki Ortopedi ve Travmatoloji alt dalıdır.
El cerrahisi hangi hastalıkların tedavisinde uygulanmaktadır?
El cerrahisi, parmak ucundan dirseğe kadar olan bölümü ve bu bölümdeki, tendonları, kasları, sinirleri, damarları, eklemleri ve kemikleri tedavi eden operasyonel tedavi yöntemidir. Eş cerrahisinin ilgi alanlarını şöyle sıralayabiliriz:
- Doğuştan gelen tüm eksiklikler veya bozukluklar
- Kırık ve çıkık tedavisi
- Yanlış kaynamış kırık ve çıkıkların düzeltilmesi
- Kas ve tendon tedavileri
- Elin kesilmesi sonucu doğan problemler
- Tırnak problemleri
- Elin ağır yaralanması ya da kopması
- Travmaya bağlı el problemleri
- El görüntüsündeki bozukluklar
- Yanmaya bağlı sıkıntılar
- Doğum esnasında oluşan felçler, romatizmalar
- Elde oluşabilecek enfeksiyonlar ya da tümörler
- Elde oluşabilecek felçler ya da fonksiyonel kayıplar
El cerrahisi ameliyatları korkutucu mudur? Ameliyat öncesi lokal anestezi mi, genel anestezi mi yapılır?
El cerrahisi hastalar için de, doktorlar için de pek korkutucu olmayan bir ameliyat alanıdır. Doktor için korkutucu değildir çünkü, el cerrahisi alanında uzmanlaşmış bir doktorun halihazırda belli bir tecrübesi var demektir. Bir Ortopedi ve Travmatoloji uzmanının, el cerrahisi alanında uzmanlaşması için, yeniden eğitim alması gerekir. Yani el cerrahisi uzmanı olmak için, ikinci kez ihtisas yapılması gerekir. Bu da doktorun, belli bir doygunluğa, tecrübeye sahip olması demektir.
Hasta için korku faktörünü değerlendirmemiz gerekir ise, halihazırda hasta olan ve tedaviye muhtaç olan hastanın korkmasına gerek yoktur. Tabii, korku faktörü kişiden kişiye farklılık gösterebilir. Kemik ameliyatları, diğer ameliyatlara göre biraz daha ağrılı olmaktadır. Kemik dışındaki diğer el ameliyatı türleri, ne mutlu ki çok da ağrılı değildir. Hastalarımız, rahat rahat tedavi olabilirler. El ameliyatı gereken birçok durumda, hafif lokal anestezi yeterli olmaktadır. Zaman zaman bölgesel anestezi dediğimiz, omuzdan itibaren kolun sadece uyuşmasıyla el cerrahisi yapılabilmektedir. Tabii, her cerrahi uygulamalarında olduğu gibi, el ameliyatlarında da genel anestezi uygulanabilmektedir. Genel anestezi için hastalığa, hastaya ve tedavinin ağırlığına bakılır. Hastalar, el cerrahı ve anestezi uzmanı tarafından detaylı olarak incelenir. Karşılıklı olarak konuşulur ve anestezi tipi belirlenir. Çekinceleri olan ve ameliyatı kaldıramayacağını düşünen hastalar için genel anestezi uygun olmaktadır.
El cerrahisi ameliyatı sonrası nelere dikkat edilmesi gerekir?
El cerrahisi ameliyatı geçirmiş hastaları ortak bir torbanın içerisinde değerlendirmemiz doğru olmaz. Ameliyat olan her hastamız için aynı yol haritasını çizmemiz mümkün değildir. Tetik parmak ya da tendon gevşemesi tedavisi yaptığımız hastalar 1 gün sonra günlük yaşamına dönebilirken, sinir gevşetmesi yaptığımız hastalarımız 1-2 hafta sonra günlük yaşamına geri dönebilir. Kırık kaynaması beklediğimiz hastalarımız ise, kırık tam anlamıyla kaynayana kadar günlük yaşamında zorluklar yaşayabilirler. Örneğin, tendon yaralanması geçirmiş hastalarımıza el cerrahisi ameliyatı yaptıktan sonra, 4 hafta boyunca gözlem yaparız. Çünkü, tendonun doğru iyileşip iyileşmediğini incelemek isteriz. Daha sonra da rehabilitasyon gerekebilir. Genel olarak el cerrahisi ameliyatı sonrası hastalarımızın, ameliyat edilen bölgeyi muhafaza etmesini ve kontrollerini aksatmamasını isteriz.
Sıkça Sorulan Sorular
El için hangi bölüme gidilir?
El ağrısı olduğunda ilk olarak ortopedi doktoruna randevu almak gerekir. Çünkü bu ağrıların büyük bir çoğunluğu ortopedi ve travmatoloji kökenlidir.
El cerrahisine neden gidilir?
Sinirlerde ortaya çıkan yaralanmalar, bu bölgede meydana gelen çeşitli kırık ve çıkıklar, elde görülen çeşitli enfeksiyonlar, tendon yaralanmaları, amputasyon işlemleri ve karmaşık el yaralanmaları gibi ciddi durumlarda el cerrahisine gidilir.
El ameliyatı ne kadar sürer?
Ortalama ameliyat süresi 1 – 3 saattir.
