Ergenlik, oldukça çalkantılı ve zorlayıcı bir dönem olarak bilinmektedir. Bu dönemde sıklıkla psikolojik zorlanmalar yaşanmaktadır. Ergen psikoloğu, ergenlik dönemindeki bireyin psikolojik zorlanmalarında ve rahatsızlıklarında başvurabilecekleri bir danışmandır.
Ergenliğin sıkıntısız geçmesi yahut oluşan sıkıntının en kısa sürede çözüme kavuşturulması önemlidir. Yetişkinlik döneminde problem oluşmaması için ergenlik çağının sağlıklı geçmesi gerekir. Ergenlik sonrası dönemde psikolojik rahatsızlıkların ilerlememesi, yetişkinlik döneminde sıkıntı oluşmaması için ergen psikologlarından destek alınmalıdır.
Ergen Psikolojisi Tedavi Yöntemleri
Tedavi sırasında ergen psikologları pek çok yöntemden faydalanabilmektedir. Bu dönemde en sık başvurulan tedavi yöntemlerini şu şekilde sıralamak mümkündür:
- Bilişsel Davranışçı Terapi: Özellikle davranış bozukluğu, hiperaktivite, anksiyete, depresyon gibi rahatsızlıklarda çocuk ve ergenler için tercih edilmektedir. Düşünce, duygu ve davranış arasında köprü kurarak değişiklik yapmayı hedeflemektedir.
- EMDR Terapisi: İzole anıların, travmaların yeniden canlandırılması ya da hatırlatılması ile uygulanan bir tedavi yöntemi olarak öne çıkmaktadır.
- Eğitsel Terapi: davranış problemleri okuma güçlükleri, matematik becerilerinin kazanımı gibi olumsuzluklarda uygulanan yöntemdir.
- Şema Terapisi: Çocukluk ve ergenlik döneminde köklenen ve değişmesi zor olan davranış ve tutumların iyileştirilmesi için uygulanan bir psikoterapi yöntemidir.
- Sistemik-Dinamik Psikoterapi: Ergenin problemlerini yalnızca dönemsel değil geçmiş ve gelecekle bir bütün olarak ele alan yöntemdir.
- Dışavurumcu Terapi (Sanat): Ergenin kendisini yalnızca sözlü iletişimle değil farklı şekillerde de ifade etmesine imkan tanıyan bir yöntemdir.
- Aile Danışmanlığı: Ergenin ailesel davranış biçimlerinde iyileştirme yapmak ve ergeni çevresel olarak desteklemek amacıyla uygulanan bir yöntemdir. Aile içerisindeki iletişim problemleri bu danışmanlık sayesinde çözümlenerek tedavi sürecinde iyileşme sağlanmaktadır.
Tüm bu yöntemlerden ergen psikolojisine en uyumlu olanlar uygulanarak tedavi süreci desteklenmektedir. Danışmanlık süresince psikolog birden fazla yöntemi deneyerek tedavi sürecini sürdürebilmektedir.
Ergen Psikoloğu Ne Yapar?
Çocukluğun bitişi ve yetişkinliğe hazırlık süreci olarak değerlendirilen ergenlik döneminde psikolog desteği gerekli olabilmektedir. Ergen psikoloğu, bu dönemde depresyon, anksiyete, sosyal fobi gibi problemlerle boğuşan ergen bireylerin tedavisinde etkin olmaktadır. Psikoterapi yöntemleri ile hastaların iyileşmesi adına duyusal ve davranışsal destek sağlayan psikologlar, süreci en sağlıklı şekilde sürdürmeye katkı sağlamaktadır.
Ergen psikologlarının temel görevleri şu şekilde sıralanabilir:
- Ergenin hormonal ve psikolojik dengesizliğini göz önünde bulundurarak ölçüm yapmak,
- Davranış ve güdülenme şeklini izleyip profil oluşturmak,
- Ergenle etkili ve doğru iletişim kurmak,
- Psikiyatrik geçmiş ve hayat hikayesi tutarak ergenin rahatsızlık duyduğu noktaları belirlemek,
- Olağandışı bir durumda aileye ve ilgili kurumlara gerekli bilgi ve bulguları bildirmek,
Ergenlerle Nasıl İletişim Kurulmalı?
Ergenlerle iletişim kurarken öncelikle anlayışlı yaklaşmak gerekir. Sakinlik ve dinlemeye yönelik bir iletişim dili ergeni rahatlatarak açılmasını sağlayacaktır. Bu dönemdeki en büyük problemlerden birisi iletişim becerilerindeki zayıflıktır. Bunun önüne geçmek için başta anne baba olmak üzere ergenin çevresindeki herkesin iletişim dillerini uyumlaması gerekmektedir.
Psikolojik olarak olumsuz etkilememek ve etkilenmemek için de ergenlerle kurulan iletişimin kalitesini korumak önemlidir. Hem ergenin saldırgan ve asi tavırları karşısında hasar almamak hem de karşı tarafa zarar vermemek için iletişim dilini doğru kurmak gerekmektedir. Bu noktada sağlıklı iletişim kuramayan aileler aile danışmanlığı hizmetlerinden veya ergen psikologları tarafından verilen eğitimlerden faydalanabilmektedir.
Ergen Psikoterapisinde Aile Etkisi
Ergenlik döneminde, bireyin en büyük beklenti odağı ailesi olmaktadır. Bu dönemi sağlıklı geçirebilmek için ergen psikoterapisine ek olarak ailenin iletişim ve davranış biçimini şekillendirmesi gerekmektedir.
Ergenlik; içe dönülen, melankolinin arttığı ve özellikle depresyon gibi ağır rahatsızlıklara eğilimli olunan bir dönemdir. Bu dönemde psikoterapi uygulanan ergenin ailesinden de terapiyi destekleyici, olumlu tavırlar görmesi önemlidir.
Aile ve ergen arasındaki iletişimin ve etkileşimin buluğ (ergenlik) çağında azaldığı görülmektedir. Karşılıklı olarak iletişime açık olmak ve kişisel sınırlara saygı duymak bu dönemi olumlu yönde etkilemektedir.
Ergenlikte En Sık Rastlanan Sorunlar
Ergenlik döneminde psikolojik dengeyi bozan pek çok durumla karşılaşılmaktadır. Bu dönemde en sık rastlanan sorunlar:
- Bozuk aile ilişkileri,
- Sosyal kaygı,
- Dikkat dağınıklığı,
- Sınav stresi ve kaygısı,
- Beslenme bozuklukları,
- Takıntılar,
- Uyku problemleri,
- Ebeveyn-ergen çatışmaları,
- Duygusal tutarsızlık,
- Aşk ve arkadaşlık ilişkilerinde bozulmalar,
- Öfke problemleri,
- Akran zorbalığına bağlı özgüven düşüklüğü.
Sık Sorulanlar
Ergen psikoloğu, çocuk ve ergen psikolojisi da olarak anılabilir ve 0-18 yaş aralığındaki bireylere bakar. Ana çalışma 12-18 yaş aralığı üzerine sergilenmektedir.
Ergen psikoloğu ve pedagog sıklıkla karıştırılmaktadır. Pedagog, uzmanlık alanı 0-12 yaş aralığı olan psikolojik danışmanlara verilen isimdir. Çocuk psikoloğu olarak da geçmektedir. Ergen psikoloğu ise 12-18 yaş aralığı ile ilgilenmektedir. Hem çocuk hem de ergenlerle ilgilenen psikologlara da rastlanabilmektedir.
Çocuk ve ergen psikiyatrisi olarak açılan bölüm, 0-18 yaş aralığındaki tüm bireylere bakmaktadır. Avicenna Ataşehir Hastanesi Çocuk Psikiyatrisi bölümünde de hem çocuk hem ergenlere yönelik hizmet verilmektedir.