Galvanoterapi Nedir?
Diğer adıyla iyontoforez olarak bilinen galvanoterapi tedavisi, elektrik akımlarından faydalanılarak deri içine farklı iyonların girmesini sağlayan bir tedavidir. Güvenilirliği ve etkinliği uzun yıllar önce kanıtlanmış olan bu tedavi genellikle el, koltuk altı ve ayaklarda terleme sorunu olan hastalara uygulanmaktadır. İyontoforez daha çok invaziv girişimlerle lokal olarak uygulanan tedavilerden sonuç alınamayan durumlarda tercih edilmektedir. Ancak bu tedaviden sonra hastalarda yan etki görülmemesi için mutlaka idame (sıvı) tedavisi yapmak gerekmektedir.
Galvanoterapi Gerektiren Durumlar
Hiperhidroz, ter bezlerinin normalden hızlı bir şekilde çalışmasına bağlı olarak deri yüzeyine salınan ter miktarının artması ile karakterize bir hastalıktır. Galvanoterapi tedavisi, bu hastalığın giderilmesi için uygulanmaktadır. Halk arasında terleme tedavisi olarak anılan iyontoforez, iyonize maddelerin doğru akım kullanılarak derinin içine ulaştırılması işlemidir. Bununla birlikte uzun dönemde yan etkileri olmayan, basit ve güvenilir bir işlemdir.
Bireyleri fiziksel ve sosyal açıdan oldukça kötü etkileyen aşırı terleme sorunu, altta yatan bir hastalığa bağlı olarak gelişebilmektedir. Bununla birlikte daha çok avuç içi, ayak tabanı ve koltuk altında etkisini göstermektedir. Tedavi seçenekleri arasında genel olarak antiperspiranları ya da antikolinerjikleri içeren ilaçların uygulanması, intradermal botulinum toksin A enjeksiyonları, psikoterapi, cerrahi yöntemler ve galvanoterapi bulunmaktadır. Hangi tedavinin hasta için en uygun olduğuna ise doktor karar vermektedir. Tedavi kararını etkileyen en önemli faktör ise, hastalığın ciddiyeti ve altta yatan nedenlerdir. Diğer tüm tedavi çeşitlerine cevap alınamayan aşırı terlemede cerrahi tedavi uygulanmasına karar verilmektedir. Ancak bundan önce mutlaka galvanoterapi yöntemi uygulanmaktadır.
Hiperhidroz (Terleme) Nedenleri
Aşırı terlemeye neden olabilecek altta yatan birçok faktör bulunmaktadır. Bununla birlikte terleme, genel vücut terlemesi ve bölgesel terleme olarak iki şekilde görülmektedir. Genel vücut terlemesinin bilinen bazı nedenleri şunlardır:
- Obezite,
- Kronik hastalıklar (şeker, tansiyon vb.),
- Psikolojik rahatsızlıklar,
- Aşırı sigara ve kahve tüketimi,
- Bazı nörolojik rahatsızlıklar.
Bölgesel terlemenin nedenleri ise genellikle sempatik sinirlerde meydana gelen sorunlardan kaynaklanmaktadır. Sempatik sistem, merkezi sinir sisteminin bir parçası olup, vücudu gerilime hazırlama görevini görmektedir. Stres, korku ve aşırı heyecan gibi duygudurumlarında aktif bir halde çalışmaktadır. Bu nedenle bölgesel terleme problemine sahip kişiler genelde uyanıkken bu sorunu yaşamaktadırlar. Uyurken terleme şikayetleri olmaz. Bölgesel terlemede en sık el, aya ve koltuk altında aşırı ıslanma görülmektedir. Yaşanan şikayetler arasında üşüme, titreme, kalabalığa girildiğinde ya da aşırı heyecan hissedildiğinde terleme bulunmaktadır. Diğer sık görülen belirtiler arasında ise, terlemeye bağlı olarak ciltte oluşan mantar enfeksiyonlarıdır.
İyontoforez Uygulaması Nasıl Yapılır?
Bu işlem el ve ayaklara musluk suyunun içinde 15-25 miliaperlik bir elektrik akımı tıbbi bir cihaz ile uygulanmaktadır. Bu cihaza iyontoforez (galvanoterapi) cihazı adı verilmektedir. İşlemde en sık olarak kullanılan iletken ortam ise musluk suyudur. Bununla birlikte önceki yıllarda kullanılmış olan tuzlu suyun etkisinin musluk suyuna oranla daha az olduğu saptanmıştır. Galvanoterapi cihazı su içinde deri yüzeyine doğru bir akım gönderilerek elektromanyetik alan oluşturulur. Bu elektromanyetik alan, moleküllerin üst deriden içeri girmesini sağlar. Cihaz çalıştırıldıktan sonra akımın şiddeti ayarlanarak hastanın dayanabileceği miktara kadar 3 veya 4 dakikada yavaşça artırılır. Hastanın hiçbir şey rahatsızlık hissetmediği bir derecede akım şiddeti sabitlenerek, seans başlatılmaktadır. Her seans yaklaşık olarak yarım saat sürmektedir. Yarım saatin sonunda ise akım şiddeti bir anda kesilmez. Seansın bitmesine birkaç dakika kala yavaş yavaş azaltılarak kapatılmaktadır.
İyontoforez işleminde hastaya ilaç uygulayabilmek için polarizasyon (dalgaların özelliği), suda çözünebilirlik ve uygun bir molekül boyutu gerekmektedir. Tedavi esnasında terleme miktarı dikkatli bir şekilde değerlendirilerek, işlem öncesi miktar ile kıyaslama yapılır. Bu ölçüm için gravimetrik ölçüm testleri kullanılmaktadır.
Bu teknik dışında başka bir teknik daha uygulanmaktadır. İletken olarak yastıkların kullanıldığı bir tekniktir. Musluk suyu ile yapılan tedavide ise hastanın elleri ve ayakları çeşme suyu ile ıslatılmış olan negatif elektrotların bulunduğu yastıklara temas ettirilmektedir. Bu yastıkçıklar iletken görevini görürler. Mevcut yöntemde herhangi bir ilacın deriden emilmesi mümkün değildir. Önemli olan esas amaç, verilen akımın uygun bir şekilde deriye ulaşmasıdır.
Gravimetrik Ölçüm
Tedavinin etkinliğini belirleyebilmek amacıyla yapılan testin adıdır. Bu testle hastanın terleme miktarı ölçülmektedir. Testi yapmak için daha önce ağırlığı ölçülmüş olan filtre kağıtları, terlemenin mevcut olduğu vücut bölümlerine ortalama beş dakika kadar temas ettirilmektedir. Ardından kağıtların yeni ağırlığı ölçülerek tereme miktarı belirlenir.
Gravimetrik ölçüm hemen sonuç verdiği ve kolay uygulandığı için en sık tercih edilen ter testlerinden birisidir. Bunun yanında yapılan farklı ter testleri de bulunmaktadır. Bunlar nişasta-iyot testi ve kinirazin-toz testleridir. Nişasta- iyot testinde ölçüm yapılacak olan bölge, belirli miktarlarda alkol, iyot ve potasyum ile hazırlanmış bir solüsyon ile silinir. Bölge kuruduktan sonra mısır nişastası serpilir. Belli bir süre sonra terlemenin olduğu alanlarda koyu mavi veya mor gibi renkler belirmektedir. Değişen bu renkler bize terleme miktarı hakkında bilgi verir.
Bunların yanında galvanoterapi tedavisi, sağladığı avantajlara rağmen birçok hasta tarafından zaman alıcı olmasından dolayı tercih edilmemektedir. Bu durumlar için hastaların evde kullanabileceği galvanoterapi cihazları üretilmiştir. Bu cihazlar, otomatik olarak ayarlı ve kullanımı çok basit olan cihazlardır. Aynı zamanda pil ile çalışmaktadır.
El ve Ayaklarda Terleme Sorununa Karşı Galvanoterapi
Hastanı el ve ayaklarda olan terleme şikayetine ek olarak başka bir şikayetinin bulunmaması ve altta yatan kronik bir hastalığın olmaması durumunda galvanoterapi, bu sorunun giderilmesinde en etkili tedavi yöntemidir. El ve ayaklarda terleme probleminde yüzde 97 oranında başarı şansına sahip olan bu tedavi, su içinde el ve ayaklara doğru akımın verilmesi şeklinde uygulanmaktadır. Seanslar yaklaşık olarak yarım saat sürmektedir. Totalde üç hafta ve haftada beş kere olmak üzere toplam 15 seans uygulanmaktadır. Tedavi sürecinde beklenen ilk on günden sonra terlemede büyük ölçüde azalma görülmesidir. Terapinin sonunda ise problem tamamen giderilmiş olur.
Koltuk Altında Terleme Sorununa Karşı Galvanoterapi
Koltuk altında oluşan aşırı terleme probleminde iyontoforez tedavisi, yüzde 60 etki oranına sahiptir. Bununla birlikte ilk uygulamaların ciltte reaksiyon yapabilme riski bulunmaktadır. Bu sebeple mutlaka ilk seansların doktor kontrolünde ve bir sağlık merkezinde yapılması gerekmektedir. Seanslar yaklaşık olarak 20 dakika sürmektedir. Hekim kontrolünde kişiye özel bir tedavi planı hazırlandıktan sonra belirlenen aralıklarda tedavi uygulanır. Galvanoterapi dışında koltuk altı terlemeleri için çok sık kullanılan bir diğer tedavi ise, botox uygulamasıdır. Botox tedavisi hastaya yaklaşık olarak bir senede belirli aralıklarla tekrarlanarak uygulanmaktadır.
Galvanoterapi Yan Etkileri ve Komplikasyonları
Bu tedaviye bağlı olarak gelişen yan etkiler arasında (çok nadir olmakla birlikte), eritem, yanma, batma ve vezikül oluşumu gibi reaksiyonlar gelişebilmektedir. Bununla birlikte verilen akımın şiddeti arttıkça bu yan etkilerin görülme olasılığı da artmaktadır. Aynı zamanda akımın verilme sıklığının artması da yine reaksiyon görülme ihtimalini artıran nedenler arasında sayılmaktadır. Oluşan reaksiyon ve komplikasyonlar genel oalrak kısa süreli olup, vücutta ciddi bir hasara neden olmamaktadır.
Bunların yanında iyontoforez tedavisi bazı bireyler için diğerlerine oranla daha fazla risk barındırmaktadır. Bu riskli gruplar arasında yer alanlar:
- Aritmi (ritim bozukluğu) olanlar,
- Diğer kalp hastalıklarına sahip kişiler,
- Hamileler,
- Epilepsi hastaları,
- Metal protezi olanlar.
Genel itibari ile bu bireylerin galvanoterapi sonrası komplikasyon geliştirme riski çok daha fazladır. Bu sebeple riskli gruplarda yer alan hastaların terapileri mutlaka doktor kontrolünde alması gerekmektedir.
Sık Sorulan Sorular
Galvanoterapi sedef tedavisinde kullanılır mı?
Bu tedavi şekli çok önceden deri hastalıkları için kullanılmıştır. Ancak günümüzde gelişen teknoloji ile deri hastalıklarının bir çoğu artık fototerapi başta olmak üzere birçok tedavi yöntemi kullanılarak iyileştirilmektedir. Galvanoterapi ise, sıklıkla aşırı terleme yani, hiperhidroz tedavisi için uygulanmaktadır.
İyontoforez tedavisi ne kadar sürer?
Terleme sorunu oluşan bölgeye göre tedavi süreci farklılık göstermektedir. Ancak genel olarak yirmi dakikalık seanslar şeklinde haftada beş gün uygulanmaktadır. Tedavi, ortalama on beş seansta tamamlanmaktadır.
İyontoforez ne zaman etki eder?
Bu tedavide genel amaç, bir veya ikinci seansın sonunda terlemede büyük ölçüde azalma olmasını sağlamaktır. Düzenli aralıklarla uygun akımlarda uygulanması halinde ise, hastalıktan kurtulmak mümkündür.
