Kalça Kırığı Ameliyatı

Kalça kırığı tedavisinde esas amaç, hastanın şikayetlerinin giderilerek günlük yaşamına bir an önce dönmesini sağlamaktır. Bu sağlık sorunu genellikle cerrahi operasyonlarla giderilmektedir. İleri yaşlardaki bireylerde görülme sıklığı daha fazladır.

Kalça Kırığı Nedir?

Uyluk kemiğinin etrafında veya boynunda oluşan kırıklara kalça kırığı adı verilmektedir. Genellikle yaş aldıkça kemiklerin daha zayıf bir hale gelmesi nedeniyle yaşlılarda kalça kırığı daha sık görülmektedir. Gençlerde ise çoğunlukla travmatik bir kazaya bağlı olarak veya düşme sonucu kalça kırığı olabilmektedir. Bununla birlikte yaşlılarda çok ciddi olmayan düşme vakalarında bile kalça kırkları oluşabilmektedir. Ayrıca bazı durumlarda düşme olmadan da kırıkların oluştuğu gözlemlenebilmektedir. Bu kırıklar, kemiklerin zayıflamasından kaynaklı yavaş yavaş oluşur.

Kalça Kırığı Belirtileri

BU sağlık sorununun en sık görülen kalça kırığı belirtisi, ağrıdır. Bununla birlikte hasta yürümekte zorluk çeker. Hatta ciddi vakalarda yataktan kalkamayabilir. Kalça kırıklarında bu belirtilerin yanında genel olarak şunlar gözlemlenebilmektedir:

• Uyku bozuklukları,
• Şiddetli ağrı,
• Şişlik,
• Hassasiyet,
• Kasıkta şiddetli ağrı,
• Yürüme zorlukları,
• Geç olgularda kalça bölgesinde morarma,
• Deride kızarıklık veya hematom,
• Kalçayı döndürmeye çalışırken acı hissetme,
• Bacaklarda uyuşma.

Kalça Kırığı Tedavisi

Bu sağlık sorununun tedavisi genellikle cerrahi operasyonlardır. Bununla birlikte hafif vakalarda (kalça kemiği çatlağı vb.) ve çocuklarda oluşan vakaların bazılarında ağrı kesici tedavilerle kalça kemiği kırığının (hafif olması halinde) kendi kendini onarması beklenebilmektedir. Bu durumlarda tedavi sürerken kalçaya çok fazla yük bindirmeden röntgen tahlilleri ile iyileşme durumu gözlemlenir. Kırıkların daha da büyüdüğü ve kendi kendine onarılamadığı durumlarda ise yine ameliyatla tedavi seçenekleri tercih edilir. Bunların yanında cerrahi tedavilerin ne zaman yapılacağı ise büyük önem arz etmektedir. Kırık oluştuktan sonra en kısa süre içinde bölgenin onarılması gerekir ki durum daha kötüye gitmesin. Bu nedenle kalça kırığı belirtilerini fark ettiğiniz anda bir uzman hekime başvurmanız gerekmektedir. Ameliyat için ideal süre, kırık oluştuktan sonra ilk 24 saattir. Yaşlı hastalarda ilk üç gün içinde müdahale edilmeyen vakalar, ölüm riskini büyük ölçüde artırmaktadır.

Kalça Kırığı Ameliyatı Öncesi Değerlendirme

Önce teşhis süreçleri gelmektedir. Kalça, leğen kemiği kırığı veya femur başı kırığı şikayeti ile doktora başvuran hastalara uzman hekim tarafından detaylı bir fizik muayene yapıldıktan ve sağlık öyküsü alındıktan sonra klinik testler yapılmaktadır. Ağırlıklı olarak görüntüleme tahlilleri bulunur. Çeşitli görüntüleme tetkiklerinin ardından hastanın kalça kırığının tam olarak uyluk kemiğinin hangi bölgelerinde meydana geldiği tespit edilebilmektedir. Teşhis sonucunda uzman hekim ameliyata ihtiyaç olup olmadığına karar verir ve ardından hastaya detaylı bir bilgilendirme yapar.

Ameliyat günü kararlaştırıldıktan sonra anestezi hekimi tarafından muayene gerçekleştirilerek, hastanın anestezi almaya uygun olup olmadığına karar verilir. Anestezi hekimi, bazı kan testleri ile akciğer grafisi ister. Bununla birlikte ileri yaş hastalarda veya kalp hastalıklarına sahip kişilerde bu tahlillerde ek olarak ekokardiyografi (EKG) de istenmektedir. EKG ile hastanın kardiyolojik olarak ameliyata hazır olup olmadığı hakkında fikir sahibi olunur. Yapılan tüm tahlillerin ardından hastanın kullandığı kan sulandırıcı ilaçlar varsa, on gün önceden bunları bırakması sağlanmaktadır. Bunun nedeni ise ameliyat esnasında olası bir kanamayı önlemek veya başlayan bir kanamanın durdurulamaması gibi riskli halleri ortadan kaldırmaktır.

Kalça Kırığı Ameliyatı (Kalça Protezi) Nasıl Yapılır?

Ameliyat hazırlığı yapılırken hastanın vücudunda herhangi bir enfeksiyon varlığı, kanam bozukluğu veya bulaşıcı hastalık olup olmadığını araştırmak adına kan tahlilleri yapılmaktadır. Öncesinde çekilen akciğer grafileri ve EKG ile de akciğer ve kalp hastalıkları taranır. Ameliyatı gerçekleştirmeye engel bir problemin olmaması durumunda hasta işlemle ilgili detaylı olarak bilgilendirilerek, anestezi komplikasyonlarını en aza indirmek için alınacak önlemler anlatılır. Bu önlemler içinde alkol ve sigara kullanımının bırakılması ve işlemden en az 8 saat önce bir şey yiyip içilmemesi gerektiğidir.

Bu ameliyat çoğunlukla genel anestezi altında yapılmaktadır. Hastanın genel anestezi almasının riskli olduğu durumlarda ise belden aşağısı uyuşturulmak sureti ile işlem gerçekleştirilir. Ameliyatı gerçekleştirecek olan hekimin işlemi yapma şekline bağlı olarak kalça bölgesinde bir kesi açılır. Bundan sonra zarar görmüş olan kemikler çıkarılarak, yerine protez yerleştirilir. Ardından bölge kapanır ve dikiş atılır. İşlemden sonra en az dört saat hastanın bir şey yiyip içmeden hareketsiz bir şekilde uzanması gerekmektedir. Operasyonun üzerinden 4-6 saat geçtikten sonra hastalar rahatlıkla beslenmeye başlar. Bununla birlikte doktor istemine göre ya operasyonun yapıldığı gece ya da ertesi gün hastanın destekle yürümeye başlaması gerekmektedir. Bu süreçte yürüteç ve varis çorabının kesinlikle kullanılması gerekmektedir.

Kalça Kırığı Ameliyatı Sonrası İyileşme Süresi

Kalça kırıklarında operasyon sonrası hastalara genellikle üç veya dört gün hastanede bakılmaktadır. Bununla birlikte ameliyat sonrası aynı gün içinde hasta yürüyebilmektedir. Ancak bu yürüyüşün yürüteç ve varis çorapları ile gerçekleşmesi gerekmektedir. Bu işlemlerden sonra hastaların toparlanma ve günlük yaşamlarına dönme süreleri ortalama üç veya dört haftadır. Yaşlılarda kalça kırığı ameliyatı sonrası bu süreç biraz daha uzun olabilmektedir. Tam iyileşme dönemi geçtikten sonra hastalar rahatlıkla bacak bacak üstüne atma veya bağdaş kurma gibi hareketleri gerçekleştirebilmektedir.

Hastaların iyileşme sürecinde kalça eklemi ve kemiklerini zorlayıcı hareketlerden kesinlikle kaçınmaları gerekmektedir. Bu hareketler hem şiddetli ağrıya enden olabileceği gibi hem de protezin yerinden çıkmasına sebebiyet verebilmektedir. Taburcu olduktan sonraki süreç genel olarak ilaç tedavileri ve fizik tedavi ile sürdürülmektedir. Fizik tedavi prosedürlerinin doğru ve bilinçli bir şekilde uzman hekim tarafından belirlenmesi ve uygulanması gerekmektedir. Yapılacak yanlış bir hareket, protezin zarar görmesine veya yerinden çıkmasına neden olabilmektedir. Bu nedenle hastaların bir uzman eşliğinde fizik tedavi pratiklerinin gerçekleştirmesi önemle tavsiye edilmektedir.

Kalça Kırığı Ameliyatı Sonrası Yürüme

Genellikle ameliyatın üzerinden altı veya sekiz saat geçtikten sonra hastaların yürümeye başlaması sağlanmaktadır. Bilinçli olarak yapılan aktif hareketler eklemlerin daha iyi çalışmasını ve protezin yerine iyice oturmasına olanak tanır. Ancak yanlış ve ani yapılan zorlayıcı hareketler ise tam tersi bir etki göstererek, protezin zarar görmesine neden olur. Bu sebeple hastaların bir uzman eşliğinde yürümeleri gerekmektedir. İlk yürüme mutlaka varis çorabı giyilerek ve yürüteçle yapılmaktadır. Bundan sonra hastaların kontrollü bir şekilde belirli aralıklarla yürümesi sağlanır.

Operasyondan ortalama dört hafta sonra fizik tedavi egzersizleri başlar. Bu egzersizlerle birlikte operasyon sonrası yürüme zorlukları tamamen giderilerek, iyileşme sağlanır.

Kalça Kırığı Ameliyatı Sonrası Spor

Bu ameliyattan sonra yapılması muhtemel spor aktiviteleri yaşa göre farklılık göstermektedir. Genç yaşlardaki bireyler daha sonra tenis, voleybol, yüzme vb. gibi sporları rahatlıkla yapabilmektedirler. Bunlarla birlikte hafif tempolu yürüyüşler, koşular ve bisiklet sürme gibi aktivitelerin de yapılmasında bir sakınca yoktur. Ancak yüksekten atlamayı gerektiren veya dövüş sporları gibi sporların yapılması kalça ameliyatları sonrasında risk taşımaktadır. Bu sporlar genel olarak kalçaya çok fazla yük bindireceğinden, protezin yerinden çıkmasına veya hasar görmesine neden olabilmektedir.

Kalça Kırığı Ameliyatı Sonrası Emboli Belirtileri

Kalça kırıkları ameliyatından sonra emboli (kan pıhtısı) atma riski oldukça fazladır. Bacak damarlarında oluşabilecek bir pıhtının beyne veya kalbe atması ciddi sonuçlar doğurur. Bu nedenle hastalara bir süre kan sulandırıcı tedaviler uygulanır. Bununla birlikte emboliyi engellemek için hastaya düzenli bacak egzersizleri yaptırılması gerekmektedir. Hekim tarafından düzenlenen programda bacakların kaldırılıp indirilmesi vb. gibi hafif tempolu bacak egzersizleri yaptırılmaktadır. Bu şekilde emboli riski en aza indirilmeye çalışılır.

Operasyon sonrası emboli gelişmesi halinde görülen genel belirtiler şunlardır:

• Nefes darlığı,
• Göğüs ağrısı,
• Çarpıntı,
• Bacaklarda şişlik ve ağrı,
• Bacaklarda ısı artışı,
• Ani bayılma,
• Hipotansiyon.

Kalça Kırığı Çivileme Ameliyatı

Çivileme yöntemi özellikle uzun kemik kırıklarında kullanılmaktadır. Bu ameliyat esnasında kırık olan kemikte iç kanala bir adet sert, birkaç tane de elastik yapılı çiviler yerleştirilmektedir. Çivileme ameliyatı, kırık olan alan açılmadan yapılabilmektedir. Bununla birlikte bu işlem bölge kısmen veya tam olarak açılarak da gerçekleştirilebilmektedir. Hastanın yaşı, kırığın oluştuğu yer ve şekline bağlı olarak çiviler kalça ya da dizden açılan kesiler aracılığı ile içeri yerleştirilmektedir.

Kalça Kırığı Çivileme Ameliyatı Sonrası

Bu ameliyattan sonra hastaların dört veya altı saat boyunca bir şey yiyip içmeden ve hareketsiz bir şekilde istirahat etmeleri sağlanmaktadır. Bundan sonra beslenme işlemi tamamlanır ve hastaların hemşire eşliğinde yürümesi sağlanır. Doktor tarafından planlanan saatlerde hasta kontrollü bir şekilde hareket eder ve ortalama dört gün sonra taburcu edilir. İşlemden yaklaşık dört hafta sonra ise fizik tedavi seansları ile iyileşme süreci hızlandırılmaktadır. Bu süreçte hastaların kalça eklemini zorlayıcı hareketlerden kaçınması gerekmektedir.

Kalça Kırığı Ameliyatı Komplikasyonları

Her operasyonda olduğu gibi kalça kırığı ameliyatlarının da bazı riskleri ve ameliyat sonrası gelişebilecek komplikasyonları bulunmaktadır. Bu operasyonlardan sonra gelişmesi muhtemel komplikasyonlar şu şekildedir:

• Enfeksiyon,
• Kanama,
• Kalça ağrısı,
• Şişlik,
• Kalçada hassasiyet,
• Protezlerde aşınma veya gevşeme,
• Protezin yerinden çıkması,
• Emboli,
• Damar ve sinir yaralanmaları,
• Protez çevresi kırıkları.

 

Sık Sorulan Sorular