Kalp Romatizması Neden Olur? Belirtileri ve Tedavisi

Kalp romatizması, diğer adıyla akut romatizmal ateş olarak bilinmektedir. A grubu streptokok olarak adlandırılan bir bakterinin sebep olduğu bu hastalık, iki yaşındaki çocuklarda önce boğaz enfeksiyonu şeklinde başlamaktadır. Çocuklarda boğaz enfeksiyonları tedavi edilmediği taktirde ileri evrede akut romatizmal ateş ortaya çıkmaktadır.

Kalp Romatizması Nedir?

Akut romatizmal ateş, boğazda enfeksiyona neden olan A grubu streptokok bakterisinin neden olduğu bir hastalıktır. Genellikle tedavi edilmemiş bademcik ve boğaz enfeksiyonlarının bir komplikasyonu olarak görülmektedir. Bununla birlikte kalp romatizması genel olarak 5-15 yaş grubundaki çocuklarda daha fazla görülmektedir. Oluştuğu andan itibaren cilt, bağ dokuları, beyin ve kalp gibi önemli organları etkilemektedir. Bunun yanında tüm dünyada edinsel kalp hastalıklarının altından yatan teme sebep olarak bu sağlık sorunu ele alınmaktadır.

Beş yaşını tamamlamış olan çocuklarda bu sağlık sorunu kendi kendine geçebildiği gibi bazı durumlarda tedaviyi gerektirmektedir. İki haftadan daha uzun süren belirtilerin olması halinde, bu hastalığa mutlaka müdahale edilmesi gerekir. Aksi takdirde kalp romatizması farklı birçok sağlık sorununa neden olur. Yetişkinlerde kalp romatizması ise nadiren görülmektedir. Bunun yerine hastalık çocukluk çağında başlayıp, ileri dönem etkileri yetişkinlik döneminde hissedilmektedir.

Kalp Romatizması Belirtileri

Özellikle çocukluk çağında tedavisi yapılmamış olan boğaz enfeksiyonlarından (tonsilit, farenjit vb.), yaklaşık üç hafta sonra akut romatizmal ateş ortaya çıkmaktadır. Başlangıç evresinde hafif belirtilerle seyreden bu hastalık, ileri dönemde kalp kapakçığı romatizmasına yol açmaktadır. Özellikle yetişkin kadınlarda kalbin sol kulakçığı ile sağ karıncık arasında bulunan mitral kapakta hasar meydana gelmektedir. Bu kapak aynı zamanda oksijenden zengin temiz kanın dolaşıma gönderilmesini sağlamaktadır. Erkeklerde ise çoğunlukla temiz kanın vücuda gönderilmesini sağlayan aort kapağında hasar meydana gelmektedir. Bu sağlık sorunlarında görülen belirtiler ise genel olarak şu şekildedir:

• Eklem iltihabı,
• Kas ve eklem ağrısı,
• Kalbi saran zarlarda enfeksiyon,
• Üfürüm,
• Kalp kapakçık hastalıkları,
• Göğüs ağrısı,
• Yorgunluk,
• Nefes darlığı,
• Öksürük,
• Akut eklem romatizması,
• Hızlı soluk alıp verme,
• Beyinde iltihaplanma olarak bilinen korea,
• Kalp ritim düzensizlikleri,
• Ruh sağlığı üzerinde olumsuz etkiler,
• Yüksek ateş,
• Üşüme ve deride morarma,
• Burun kanaması,
• Karın ağrısı,
• Dalakta büyüme,
• Cilt altında oluşan ağrısız nodüller
• Göğüs, kol ve bacaklarda döküntü,
• Kan değerlerinde enfeksiyon belirteçlerinin yükselmesi.

Kalp Romatizması Neden Olur?

Bu hastalığın en temel sebebi A grubu streptokok olarak adlandırılan bakterilerdir. Ancak bu bakteriler daha çok boğaz enfeksiyonuna neden olmaktadır. Önce boğaz enfeksiyonu olarak gelişen hastalık, tedavi edilmediği takdirde daha sonra kalpte gelişen akut romatizma hastalığına neden olmaktadır. Bununla birlikte bu bakterilerin yapısında bulunan proteinler, diğer vücut dokularının yapısında bulunan proteinlere çok benzemektedir. Bu nedenle bağışıklık sistemi bakterilere karşı savaşırken normal dokularda bulunan proteinleri de bakteri olarak algılayıp bu normal dokulara zarar vermektedir. Dolayısıyla vücutta büyük ölçüde bir iltihaplanma vakası görülür.

Hastalığın seyri boyunca genel olarak kalp, beyin, deri ve sinir sistemi gibi önemli sistem ve organlar zarar görmektedir. Dolayısıyla tedavisi geciken romatizmal hastalık, ileri dönemde hayati risk barındıran ciddi hastalıklara neden olur. Bunlardan en sık rastlanılanları kalp kapak hasarları ile beyin iltihaplanmalarıdır.

Kalp Romatizması Olanlar Nelere Dikkat Etmeli?

Romatizmal kapak hastalıklarının başlama dönemi çocukluk çağına denk gelmektedir. Bu hastalığa sahip olan hastaların kesinlikle doktorun önerdiği tedaviyi aksatmadan uygulamaları gerekmektedir. Bununla birlikte bu dönemde kalbin yükünü artıracak aktivitelerden ve beslenme alışkanlıklarından uzak durulması önemle tavsiye edilir. Aynı zamanda düzenli muayenelerin ve tahlillerin yaptırılması da büyük önem taşımaktadır. BU hastalığa sahip olan bireylerin kısaca yapması gereken en önemli şey, düzenli sağlık kontrolleri ve tedavinin uygun dozda, uygun saatte uygulanmasıdır.

Bunların yanında yaşam alışkanlıklarında olumlu yönde değişimlerin de yapılması gerekmektedir. Bu değişimler, sigara kullanan bireylerin bu alışkanlığından vazgeçmesi veya çok yağlı, karbonhidrat ağırlıklı beslenenlerin daha sağlıklı bir diyet uygulaması gibi pratikleri kapsamaktadır. Aynı zamanda bağışıklığın güçlü olması da çok önemlidir. Bu nedenle vitamin ve minerallerden zengin bir beslenme planı sağlıklı olacaktır. Bunun için aşanında uzman bir diyetisyen yardımı büyük ölçüde fayda sağlar.

Hareketsiz bir yaşama sahip olan romatizmal kalp hastalarının hafif tempolu, kalbin yükünü artırmayacak egzersizlerin yapılması gerekmektedir. Haftada en az üç veya dört kere yapılacak olan bu egzersizlerle daha zinde ve sağlıklı bir bünyeye sahi olabilirsiniz. Bunların yanında mutlaka doktorun verdiği tedavilerin düzenli olarak uygulanması zorunludur. Aynı zamanda tedavi sürecinde yapacağınız tüm aktivite veya edineceğiniz alışkanlıklarla ilgili doktorunuza başvurmanız tavsiye edilir.

Kalp Romatizması Riskleri

Bu hastalık uzun vadede farklı birçok sağlık sorununa neden olmaktadır. Bunlar sırasıyla şu şekildedir:

• Romatoid Artrit: Enfeksiyonel bir romatizma türü olan bu hastalık, damar sertliği ve kalp krizi gibi riskleri de beraberinde getirmektedir. Romatizmal kalp hastalığının tedavi edilmediği durumlarda uzun vadede görülen sağlık sorunlarından birisidir.
• Kalp İltihabı: Akut dönemde gelişebilen kalp zarının iltihaplanması durumudur. Aynı zamanda kalp kapakçıklarının da enfeksiyon kapmasıdır. Görülen belirtiler ise enfeksiyonun kalbin hangi bölgesinde ortaya çıktığına bağlı olarak değişmektedir.
• Kalp Kapak Hastalıkları: Romatizmal kalp hastalığı ileri dönemde kalp kapak hasarlarına yol açmaktadır. Özellikle yetişkin kadınlarda kalbin sol kulakçığı ile sağ karıncık arasında bulunan mitral kapakta hasar meydana gelmektedir. Bu kapak aynı zamanda oksijenden zengin temiz kanın dolaşıma gönderilmesini sağlamaktadır. Erkeklerde ise çoğunlukla temiz kanın vücuda gönderilmesini sağlayan aort kapağında hasar meydana gelmektedir.
• Ciltte Döküntü: Bu rahatsızlık çok sık görülmemekle birlikte, uzun vadede hayatı olumsuz etkileyen bir sağlık sorunu olarak ortaya çıkmaktadır.
• Korea: Akut olarak gelişen beyin iltihaplanmasıdır. Hemen müdahale edilmediği takdirde beyinde hasara ve ölüme neden olabilmektedir.

Kalp Romatizması Tedavisi

Öncelikle erken dönemde ortaya çıkan boğaz enfeksiyonlarının tedavi edilmesi gerekmektedir. Yani, tedavi süreçlerinde ilk amaç öncelikle bu hastalığın gelişmesine engel olmaktır. Bu nedenle boğaz enfeksiyonu belirtisi gözlenen çocukların vakit kaybetmeden doktora götürülmesi ve uygun tedavinin başlanması gerekir. Virüs kaynaklı enfeksiyonlarda ise vücudun elektrolit ve vitamin dengesi sağlanarak antiviral tedavi uygulanır. Bundan önce tanı için boğaz sürüntüsü örneği alınmaktadır. Bu tahlil ile enfeksiyona neden olan streptokok bakterisinin negatif veya pozitif olup olmadığı hakkında bilgi edinilmektedir. Çıkan sonuçlara göre genel tedavi planı yapılmaktadır. Virüs kaynaklı gelişen boğaz enfeksiyonlarının tedavisinde antibiyotik uygulanmaz. Yukarda da belirttiğimiz gibi bu durumlarda antiviral tedavi yapılmaktadır.

Kalp romatizması teşhisi konulan hastalarda ise klinik testler, fizik muayene ve görüntüleme tetkiklerinin ardından alınan sonuçlara göre uygun tedavi uzman hekim tarafından belirlenir. Bu hastalıkta genel olarak hastanın istirahat etmesi sağlanmaktadır. Bunun yanında aspirin, penisilin ve kortizon tedavileri belirli dozlarda uygulanır. Uygulanan tedavinin şekli ve süresi ise hastalığın genel seyri ve ciddiyetine göre belirlenmektedir.

Kalp Romatizması Ameliyatı

Bu hastalık cerrahi tekniklerle tedavi edilmemektedir. Ancak hastalığa bağlı olarak gelişen kalp kapak sorunlarının tedavisi için ameliyat tercih edilir. Bu ameliyatlarda genel olarak hasar gören kapakçığın onarılması amaçlanmaktadır. Genel olarak homogreft ve bioprotez yöntemleri kullanılarak yapılmaktadır. Bu tekniklerden hangisinin uygulanacağı ise hastanın sağlık durumun göre doktor tarafından karar verilmektedir.

Kalp Romatizması Ameliyatı Öncesi

Ameliyatın öncesinde kapakçıkların durumu anjiyografi yapılarak belirlenmektedir. Bununla birlikte akciğer grafisi ile akciğerlerin genel sağlı durumuna da bakılmaktadır. Kan testleri ile kalp, böbrek ve karaciğer fonksiyonları değerlendirilerek hastanın ameliyat olmasına engel bir durum olup olmadığı saptanır. Akciğer rahatsızlığı bulunan hastalara çeşitli solunum testleri yapılarak anestezi için uygunluk aranmaktadır. Bunlarla birlikte EKG ve EKO testleri de yapılmaktadır. Bu testlerle de kalbin elektriksel fonksiyonları tahlil edilmektedir. Yapılan tüm tahlillerin sonucunda hastanın ameliyat olmaya engel bir durumu olmadığı anlaşılırsa operasyon kararı verilir.

Kalp Romatizması Ameliyatı Sonrası

Kapak ameliyatlarında genel olarak kalbin durdurulması ve işlem bölgesinin daha iyi incelenmesi için bazı araçlar kullanılmaktadır. Bu araçlardan en sık kullanılanı ve en önemlisi, kalp ve akciğer makinesi olarak adlandırılan bir tıbbi cihazdır. Bu cihaz yardımıyla kalp ve akciğerlerdeki dolaşım durdurularak ameliyat için uygun ortam yaratılmaktadır. Operasyondan sonra hastada farklı ruh hali değişimlerinin gözlemlenmesi gibi bir durumla karşılaşılmaktadır. Yaşanan bu durumun temel sebebi işlem esnasında bu tıbbi cihazın kullanılarak kalp ve akciğerlerdeki dolaşımın durdurulmasıdır. Bu nedenle işlemden sonra nadir de olsa hastalarda duygudurum değişiklikleri gözlemlenmektedir.

Bunların yanında yara yerinde oluşan kızarıklık ve ağrılar son derece normal komplikasyonlardır. Hastanın iyileşme sürecinde stresten uzak durması, enfeksiyondan korunması ve ilaçlarını düzenli kullanması gerekmektedir. Aynı zamanda bu süreçte doktorun önerdiği diyet listesini uygulamak büyük önem taşımaktadır. Bu sayede kalbe yük bindirecek veya kalbin yağlanmasına neden olacak bir beslenme tarzından uzak durmuş olursunuz. Kalp romatizmasına bağlı olarak gelişen kalp kapağı hasarlarının tedavi için gerçekleştirilen ameliyatların sonrasında hastaların olabildiğince az kişi ile temas etmesi gerekmektedir. Hasta ne kadar az kişi ile görüşürse enfeksiyon kapma riski o kadar azalmaktadır.

Kalp Romatizmasından Korunma

Bu hastalığın tedavi edilmemesi sonucu ileri yaşlarda görülen birçok hastalık hayatı olumsuz etkileyebilmektedir. Bu nedenle hastalığın erkenden teşhis ve tedavi edilmesi büyük önem taşımaktadır. Ancak bu sağlık sorunun tanı ve tedavisi kadar ondan korunmak da aynı derecede önemlidir. Hastalıktan korunmak ise öncelikle boğaz enfeksiyonlarından korunmayı gerektirmektedir. Bunun için soğuk şeyler yiyip içmemeye, üşümemeye, enfekte gıdalar tüketmemeye ve sağlıklı beslenmeye özen göstermeniz tavsiye edilir. Bunlarla birlikte boğaz enfeksiyonu geçirilmesi halinde hemen bir doktora gidip erkenden tedaviye başlanması sağlanmalıdır. Bu şekilde hastalık ilerlemeden tedavi edilebilir.

Özellikle okul çağındaki çocukların düzenli sağlık muayenelerinin yapılması ve bir hastalık halinde ihmal edilmeden hemen doktora götürülmesi gerekmektedir. Bu önlemler romatizmal kalp hastalıklarının önlenmesinde büyük fayda sağlamaktadır.

 

Sık Sorulan Sorular