Kanal Tedavisi Nedir? Nasıl Yapılır?

Kanal tedavisi, çürümüş ve enfekte olmuş bir dişi onarmak amacıyla yapılan tedavi şeklidir. İşlem esnasında dişin iç kısmı iyice temizlendikten sonra doldurulur. Bu tedavi ne kadar erken yapılırsa çürüyen dişi kurtarmak da o kadar olanaklı olur. Bununla birlikte ağrılı ve enfekte bir dişin tedavisinin ihmal edilmesi halinde enfeksiyon, çevre dokulara yayılabilir. Dolayısıyla dişi eski haline döndürmek imkansız olur.

Kanal Tedavisi Nedir?

Diş kökünde bulunan sinir ve damar dokularının temizlenmesi ile oluşan boşluğu doldurulması şeklinde yapılan diş tedavisine kanal tedavisi adı verilmektedir. Tıbbi karşılığı endodonti olan bu tedavi, ileri evre diş çürüklerini onarmak amacıyla yapılmaktadır. Bununla birlikte ihmal edilen diş sorunları daha sonra çevre dokulara yayılarak daha ciddi bir hal alabilmektedir. Bu nedenle diş sorunu yaşamanız halinde, vakit kaybetmeden uzman bir hekime başvurmanız gerekir.

Dişin Yapısı

Endodonti hakkında bilgi edinmeden önce normal bir diş anatomisinin nasıl olduğu hakkında fikir sahibi olmamız gerekir. Bu sayede kanal tedavisini daha rahat anlayabiliriz. Dişler, sırasıyla mine, dentin ve pulpa olarak adlandırılan üç farklı tabakadan oluşmaktadır. Merkezde bulunan boşluğa ise kök kanalı adı verilmektedir. Kök kanalının içinde bulunan yumuşak doku pulpadır. Bu dokunun için kan damarları ve sinirlerle doludur. Önceleri dişlerde enfeksiyon oluştuğunda ve bu enfeksiyon pulpaya indiğinde tedavi imkansız olup, dişler kaybedilirdi. Ancak günümüzde yaşanan teknolojik ilerlemeler sayesinde gelişen tıp teknolojileri, pulpanın temizlenerek yeniden doldurulması imkanını bizlere sunmaktadır.

Endodonti işlemi esnasında pulpadaki sinirler alınarak temizlenmektedir. Bu durum birçok hastada endişeye neden olmaktadır. Ancak pulpadan sinirler alındıktan sonra da diş temel görevlerini yerine getirmeye devam etmektedir. Aynı zamanda diş boşluğunda bulunan sinirlerin tek görevi sıcak ve soğuk algısını sağlamak olduğundan, alınması durumunda herhangi bir soruna neden olmaz.

Kanal Tedavisi Nasıl Yapılır?

Diş kanal tedavisi, alanında deneyimli endodonti uzmanı tarafından yapılmaktadır. Endodonti uzmanı, pulpada ortaya çıkan hastalıkların teşhis ve tedavisini yapabilen bu alanda uzmanlaşmış diş hekimleridir. Dişte kanal tedavisi, genel olarak pulpadaki hasarın derecesine bağlı olarak bir veya iki seansta yapılmaktadır. Ancak ileri evrede olan çevre dokulara yayılmış çürük ve enfeksiyonlarda üçüncü seansa da ihtiyaç duyulur.

Tedavide yapılan ilk şey, röntgen çekimidir. Kök kanalların detaylı olarak görülebilmesi için röntgen çekilerek çevre kemiklerde bir hasar olup olmadığına bakılmaktadır. Bundan sonra hastanın operasyon esnasında acı hissetmesine engel olmak için bölgeyi lokal anestezik ilaçlarla uyuşturur. Sinirler canlı olmadığından çoğu zaman anestezi uygulanmasına gerek bile kalmaz. Ancak birçok hekim hastaların kendilerini daha rahat hissetmelerinin sağlamak amacıyla yine de hafif bir anestezi uygulamaktadırlar.

İşlem esnasında uygulama bölgesini kuru tutmak adına hekim, ağız içine salgıları emecek bazı materyaller yerleştirir. Ardından enfekte olan alana ulaşabilmek amacıyla dişin içine delik açar. Bundan sonra çürümüş sinir dokusu ve bölgedeki tüm enfeksiyon temizlenerek çıkartılmaktadır. Açılan boşluğu doldurma işleminin tam olarak yapılabilmesi için kanalın yeterli ölçüde genişletilmesi gerekmektedir. Bunun için hekim, bazı kanal aletleri kullanarak genişletme işlemini yapar. Bu esnada sinirler tamamen alındığı için hasta bir şey hissetmez.

Tüm bu işlemlerden sonra diş doldurulmaktadır. İç kısım tamamen temizlendikten sonra dişlerin doldurulması çok önemlidir. Bu sayede yeni enfeksiyonların gelişmesi önlenirken, dişin dayanıklılığı da artırılmış olur. Bununla birlikte işlem sırasında dişi doldurmak için bir kauçuk bileşiği kullanılmaktadır. Bu bileşiğin adı guta perchadır. Bu madde ince bir çubuğa benzemektedir. Bunun yanında vücuda herhangi bir zararı yoktur.

Kanal Tedavisi Sonrası Ağrı

Endodonti, diş çürükleri ve enfeksiyonlarında oluşan ağrıyı gidermek ve dişi kurtarmak için yapılan modern tedavi tekniklerinden birisidir. Bununla birlikte operasyon öncesinde şiddetli ağrı hisseden hastalarda, operasyon sonrası hafif bir hassasiyet olabilmektedir. Ancak bu rahatsızlık doktorun reçete edeceği ateş dürücü ve ağrı kesici ilaçlarla kolaylıkla giderilmektedir. Endodonti işleminden sonra hastalar ertesi gün normal yaşamına dönebilmektedir.

Kanal tedavileri bazı durumlarda aynı gün tamamlanamamaktadır. Bu durumlarda hekim geçici dolgu yapar. İşlemde amaç, boşluğun doldurulması ve enfeksiyon oluşumunu önlemektir. Yalnız işlemden sonra geçici dolgu ağrısı yaşanabilmektedir. Bu ağrı genellikle doktorun yazacağı analjeziklerle yani ağrı kesici tedavilerle kontrol altına alınabilmektedir.

Kanal Tedavisi Sonrası Diş Üstüne Basamama

Kanal tedavisi sonrası diş üstüne basamama genellikle diş köklerinde oluşan yaralar nedenlidir. Yaralanan bölgeye baskı yapılması halinde ağrı hissedilir. Ancak bu durum riskli veya endişe duymanızı gerektirecek bir durum değildir. İşlemden sonra bir süre bunu hissedebilirsiniz ama çok geçmeden şikayetiniz kaybolur. Bununla birlikte işlem sonrası nadiren de olsa geçmeyen şikayetleriniz olabilir. Uzun süren şikayetlerinizin olması halinde mutlaka doktorunuzla iletişime geçmeniz önerilmektedir.

Başarısız Kanal Tedavisi Belirtileri

Dişte kanal tedavisinin başarısızlıkla sonuçlanması gibi bir durum nadiren de olsa yaşanmaktadır. Ancak alanında deneyimli bir hekim tarafından kontrollü bir şekilde yapılan tedavilerin başarısızlık oranı çok düşüktür. Bununla birlikte başarısız diş kökü çürüğü tedavisinden sonra görülen yaygın belirtiler şunlardır:

• Şişlik,
• Ağrı,
• Enfeksiyon,
• Hassasiyet,
• Dişlerde oluşan renk değişimi,
• Sinüs problemleri,
• Çene kayması.

Başarısız Kanal Tedavisinin Nedenleri

Yapılan endodonti işlemlerinde hekimlerin tecrübesine bağlı olarak düşük oranda başarısızlık görülebilmektedir. Tedavi sonuçlarının olumlu olmadığı ise, işlemden birkaç gün sonra ortaya çıkmaktadır. Bununla birlikte genel olarak kanal tedavilerinin istenen sonuçları vermemesinin nedenleri şu şekildedir:

• Kanalın İyi Temizlenememesi: Her diş yapısının kanal sistemi aynı olmaktadır. Bazı yapılarda kanallar çok karmaşık ve kavisli olabilmektedir. Bu durumda doğru bir röntgen çekimi kanal temizliği yapılmasını çok zorlaştırır. Böyle bir diş yapısına uygulanan tedavi sırasında enfeksiyon ve çürük tam olarak temizlenmezse, daha sonra yayılarak yeniden rahatsızlık verebilir.
• Koronal Mühürün Bozuk Olması: Tedavi sonunda genellikle hekim, diş eti çizgisinin üstündeki kısmı korumak adına bir mühür oluşturur. Oluşturulan mühürün bozulması halinde enfeksiyon meydana gelebilir. Bu da daha sonra yayılarak aynı problemlerin yaşanmasına neden olabilmektedir.
• Travma: Dişlerde meydana gelen yeni bir yaralanma durumunda enfeksiyon gelişme riski artarak kanal tedavili diş kökü iltihabı gelişebilmektedir.
• Taç Kırılması: Kanal tedavisinin ardından dişin üst bölümüne bir protez yerleştirilmektedir. Bu protezin parçalanmasına bağlı olarak bazı kanal problemleri gelişebilmektedir. Parçalanma riski, endodonti tedavisi ile protezin yerleştirilmesi işlemleri arasında çok uzun süre olması halinde artmaktadır.

Çocuklarda Kanal Tedavisi

Çocuklarda yetersiz beslenme ve hijyen nedenleri ile oluşabilen çürükler günlük yaşamı bozacak ölçüde şikayetlere neden olabilmektedir. Bu tür durumlarda özellikle yemek yeme esnasında sıklıkla ağrı şikayeti olmaktadır. Erken müdahale edilmediği takdirde kendiliğinden başlayan ve uzun süren ağrı şikayetleri görülmeye başlar. Bununla birlikte bir kanal tedavisi için çocuğun mutlaka 4 yaşını bitirmiş olması gerekmektedir. 4 yaşından büyük çocuklara ihtiyaç duyulması halinde kanal tedavisi yapılabilmektedir.

Çocuklarda endodonti işlemlerinin kesinlikle alanında uzman bir pedodontist tarafından yapılması gerekir. Bu daha özel bir alan olduğu için uzmanlığı olmayan bir hekim tarafından yapılan işlemlerin başarısızlıkla sonuçlanma ihtimali yüksektir. Bu nedenle çocuğunuzu götüreceğiniz doktorun mutlaka deneyimi ve uzmanlık alanı hakkında bilgi edinmeniz önemlidir.

Süt Dişlerine Kanal Tedavisi

Çocuklarda dişlerin gelişimi ortalama üç yaşında tamamlanmaktadır. Bu dönemin ardından dişlenme 12 yaşına kadar devam eder. Bu süreçte süt dişleri çiğneme ve ısırma gibi işlevlerin yapılmasını sağlar. Süt dişlerine endodonti işleminin yapılmasına ihtiyaç duyulduğunda bu işlem için en ideal zaman, çocuğun kendini sözel olarak ifade edebildiği zamandır. Diş hekimi ile iletişime geçerek, söylenenleri yapabilecek ve şikayetlerini dile getirebilecek düzeyde olması çok önemlidir. Bunun dışında acil bir durum gerektiğinde ise ebeveynlerin de yardımıyla bu işlem yapılabilir.

Süt dişlerine uygulanan endodonti işleminin yetişkinlere uygulanan şeklinden bir farkı yoktur. Bununla birlikte işlem sırasında çocuğun şikayetlerini söylemesi ve yorulduğunda dinlenebilmesi sağlanmalıdır. Tüm kanal tedavilerinde olduğu gibi çocuklarda yapılan endodonti işleminde de önce röntgen çekilmektedir. Ardından kanal tedavisi ağrısını önlemek için lokal anestezi uygulanır ve diş sinirinin alınması işlemi gerçekleştirilir. Operasyondan sonra çocuğun günlük yaşamına dönmesi bir gün sürer.

Çocuklarda Kanal Tedavisi Sonrası Ağrı

Çocuk, işlem esnasında hiç ağrı hissetmeyeceği gibi işlem sonrasında da şiddetli ağrıları olmaz. Ancak tekrar belirtmemiz gereken bir husus olan ‘doktorun deneyimi’ çok önemlidir. Deneyimli bir doktor tarafından yapılan kanal tedavisi sonrası şişlik ağrı, enfeksiyon vb. gibi şikayetlerin görülme olasılığı çok azdır. Bununla birlikte çürüğü ileri evrede olan ve operasyon öncesinde şiddetli arılar çeken çocuklar için durum biraz farklı olabilmektedir. Bu söylediğimiz sizi endişelendirmesin. Çünkü bu durumda işlem sonrası oluşabilecek hafif ağrılardan bahsetmekteyiz. Yani, çocukta dayanılmaz ağrılar olmayacaktır, ancak hafif bir hassasiyeti bir süre hisseder. Bu şikayetler genellikle doktorun yazacağı ağrı kesici ilaçlarla rahat bir şekilde kontrol altına alınabilir.

Hamilelikte Kanal Tedavisi

Gebelik döneminde diş tedavileri rahatlıkla yapılabilir. Bununla birlikte hamilelikte yaşanan hormonal değişiklikler bazen diş ve diş eti hastalıklarına neden olmaktadır. Bu sebeple düzenli diş kontrollerinizi yaptırmayı ihmal etmemeniz gerekir. Gebelikte endodonti işlemi ve diş çekimleri yapılmasında bir sakınca yoktur. Ancak yine de diş tedavilerine gebeliğin 16 veya 28. haftalarında başlanması bebek açısından daha güvenli olmaktadır. Bunun yanında doktorunuzun kontrolünde ihtiyaç duyduğunuzda dişte kanal tedavisi yaptırabilirsiniz.

Ön Diş Kanal Tedavisi

Ön dişlerde bulunan kök kanalları, dişi bir ömür boyunca koruyabilen bir yapıya sahiptir. Bununla birlikte arka dişlerden çok daha basit bir kök kanalı yapısına sahiptir. Bu sebeple ön dişte kanal tedavisi diğer dişlere oranla daha kolay yapılmaktadır. Yine aynı şekilde bölge uyuşturularak temizleme ve doldurma işlemleri sırasıyla, kontrollü bir şekilde yapılmaktadır. Aynı zamanda ön dişte kanal tedavisi yine diğer dişlere oranla çok daha az acılı olmaktadır ve komplikasyon riski azdır.

Kanal Tedavisi Yenileme

Daha önce endodonti yapılmış olan bir dişte yeniden ortaya çıkan enfeksiyon sonucu endodontinin yenilenmesine ihtiyaç duyulabilmektedir. Bu yenilenme işlemine ‘retreatment’ adı verilmektedir. Bunun yanında endodonti işleminin yenilenmesi, daha önce kullanılan dolguların kalitesiz ve sağlıksız olduğunu düşündüğünüz durumda da yapılabilmektedir. Böyle bir şüphenizin olması halinde, uzman bir diş hekimine muayene olarak tavsiye alabilirsiniz.

Yenileme işlemi de önceden yapılan dişte kanal tedavisi ile aynı şekilde uygulanmaktadır. Yoğun enfeksiyonun olduğu durumlarda birkaç seansta işlem tamamlanabilmektedir. Bununla birlikte endodonti işleminin yenilenmesine ihtiyaç duyulan durumlar aşağıdaki gibidir:

• Kök kanal sisteminde enfeksiyon oluşması,
• Kısa kalmış dolgular,
• Kanalda basamak oluşturulması,
• Endodonti esnasında yapılan teknik yanlışlar,
• Protezin kırılması,
• Delinme,
• Dolgunun taşkın olması,
• Endodonti sonrası dişin üzerine yapılan bilinçsiz işlemler.

 

Sık Sorulan Sorular