Kara Mantar Hastalığı Nedir?
Mukormiset adındaki bir küf çeşidinin neden olduğu kara mantar hastalığı, nadir ortaya çıkan bir hastalık türüdür. Mukormiset adındaki bu küf türü, toprakta ya da kompost ve yaprak birikintisi gibi organik atıklarda yer alır. Kara mantar hastalığı nasıl bulaşır diye merak edenler için, bu hastalığın kesik ve yanık gibi açık yaralara temas yoluyla ya da mantar sporlarının solunması ile bulaşacağını belirtelim. Vücuda yerleştiği zaman çok hızlı bir şekilde yayılan mukormikoz, tedavi edilmediği sürece ciddi sonuçlar verebilir hatta ölümcül bile olabilir. Bağışıklık sistemi zayıf olan kişiler için oldukça tehlike arz eder ve bu nedenle erken teşhis ve tedavi gerekmektedir.
Öte yandan Covid-19 salgınından sonra bu hastalık Hindistan’da ani artış göstermiştir. Bu nedenle Covid-19 ve kara mantar hastalığının ilişkisi araştırılmıştır. Mukormikoz vakalarının, koronavirüsün bağışıklık sistemini zayıflamasına bağlı olarak arttığı ortaya çıkmıştır. Sadece koronavirüs hastalarının değil, aynı zamanda HIV, kanser ve kronik bağışıklık sistemi hastalıkları olan kişilerin de bu hastalığa yakalanma ihtimalleri oldukça yüksektir.
Kara Mantar Hastalığı Neden Olur?
Kara mantar hastalığına, mukormiset adındaki bir küf mantarının sebep olduğundan bahsetmiştik. Bu organizmalar, çoğunlukla ağaç yaprağı, bitkisel atık birikintilerin üzeri, toprak ya da çürüyen odun parçalarının üst kısımlarında bulunurlar. Bulundukları yerlere temas etmek dışında mantara ait sporların havaya saçılması ve ortamdaki kişilerin bunu soluması sonucunda bu hastalık bulaşır. Bunun neticesinde kişilerin sinüslerinde ve akciğerlerinde enfeksiyon meydana gelir. Ardından göz, yüz ve santral sinir sistemi tutulumları ortaya çıkabilir. Ayrıca yanık ya da kesi gibi vakalarda da bu hastalık bulaşabilir.
Kara Mantar Hastalığı Belirtileri
- Ateş
- Öksürük
- Baş ağrısı
- Yüzde tek taraflı şişme
- Nefes darlığı
- Burun akıntısı
- Burun ve ağız üstü kısımlarda ortaya çıkan siyah lezyonlar
- İshal
- Kusma
- Dışkıda kan
- Göğüs ağrısı
- Uyku hali
- Bilinç bulanıklığı
- Karın ağrısı
- Etkilenen bölgede kızarıklık ve kabarma
Hastalık İçin Risk Oluşturan Gruplar
- Kanser hastaları
- Diyabet – şeker hastaları
- HIV virüsü ile yaşayanlar
- Bağışıklık baskılayıcı ilaç kullananlar
- Cildinde açık yara olan kişiler
- Organ nakli ameliyatı olan kişiler
- Erken doğum ile dünyaya gelmiş kişiler
- Demir fazlalığı olan bireyler
Kara Mantar Hastalığı Tanısı
Uzmanlar, bu hastalığın teşhisinde fiziksel muayene yaparlar ve farklı laboratuvar testleri kullanırlar. Eğer bu hastalığın solunum yollarına yerleştiğinden şüphelenilirse, solunum sisteminden sıvı örneği alınır ve bunun için laboratuvar testi yapılır. Bunun dışında biyopsi yoluyla lezyonlardan doku örneği alınır ve laboratuvarda incelenir. Hastalığın vücuda yerleştiği kısma bağlı olarak bilgisayarlı tomografi (BT) gibi görüntüleme tekniklerine de başvurulabilir.
Kara Mantar Hastalığı Tedavisi
Vücutta çok çabuk yayıldığı için, hasar almış vücut dokularında bir yenilenme olmayabilir. Bu yüzden erken teşhis, başarılı ve olumlu ilerleyen tedaviler için oldukça önemlidir. Bu hastalığın tedavisinde ilk olarak ilaçlı tedavi tercih edilebilir. İlaçlar sayesinde enfeksiyonun yayılma hızı en aza indirilmeye çalışılır. Hastalığın yayılmasına bağlı olarak ilaç tedavisi 4 – 6 hafta arasında sürebilir. Erken dönemde teşhis edilip tedavide başarı gösteren bu ilaçlar, ilerleyen vakalarda aynı etkiyi vermeyebilir. Damar veya ağız yolu ile alınan ilaçlar bu anlamda etki etmediği zaman, enfekte olmuş bölgenin cerrahi operasyon ile alınması gerekir.
Hastalıktan Korunmanın Yolları
- İnşaat ve kazı alanları gibi tozlu alanlardan uzak durulmalı ve eğer kişiler bu tarz yerlerde bulunmak zorunda ise, mutlaka koruyucu maske takmalı,
- Kasırga ve doğal afetlerden dolayı zarar görmüş binalardan ve sel suları ile doğrudan temastan kaçınılmalı,
- Bahçe işleri gibi toza ve toprağa yakın temas edilmesi gereken eylemlerden kaçınılmalı,
- Ormanlık alanlar gibi açık yerleri ziyaret ederken mutlaka ayakkabı, uzun pantolon ya da uzun kollu gömlek giyilmeli,
- Toprak, gübre ve yosun gibi malzemeleri ellerken eldiven giyilmeli,
- Cilt enfeksiyonunu engellemek adına, toprağa ya da toza maruz kalındığı takdirde, cilt yaraları sabun ve su ile iyice temizlenmelidir.
Sıkça Sorulan Sorular
Kara mantar hastalığının türleri nelerdir?
Sinüs ve beyin mukormikozisi, akciğer mukormikozisi, gastrointestinal mukormikozisi, cilt mukormikozisi ve yayılmış mukormikozisidir.
Mukormikoz en çok kimlerde görülür?
Sağlık problemleri yaşayan ve vücudun mikrop ve hastalıklar ile savaşmasını azaltan ilaçları tüketen kişilerde daha çok meydana gelir.
Kara mantar hastalığı bulaşıcı mı?
Bulaşıcı bir hastalık değildir yani insandan insana ya da insandan hayvana bulaşmaz. Ancak havada veya ortamda bulunan mantar sporları ile bu küf mantarının yayılma olasılığı vardır.
Mukormikoz hastalığına ne iyi gelir?
Sağlıklı beslenmek, alkolü ve sigarayı bırakmak gerekmektedir. Bunun dışında bağışıklık sistemini zayıflatan bir hastalık söz konusu ise, mutlaka korunma önlemleri alınmalıdır.
