Kolonoskopi öncesi ve kolonoskopi sonrası prosedürler, genel olarak alanında uzman gastroenterologların kontrolünde takip edilmektedir. Bununla birlikte hastaların bu süreci konforlu ve risksiz bir şekilde atlatabilmesi için gereken her türlü tedbir alınmaktadır. Kolonoskopi aşamalarının her birinde hastanın bilinçli olması ve buna göre hareket etmesi, işlemin başarılı olmasında oldukça etkilidir. Kaleme aldığımız bu yazıda kolonoskopi öncesi beslenme ve temizlik aşmalarından kolonoskopi sonrası olası şikayetlere kadar birçok sorunun cevabını bulabilirsiniz.
Kolonoskopi Nedir?
Kolonoskopi, sindirim sistemi ile ilgili yakınmaların olması halinde özellikle bağırsak ve rektum kanseri taraması için yapılan bir tetkiktir. İşlemde ucunda ufak bir kamera ve ışık bulunan ince bir cihaz kullanılır. Cihazla makat bölgesinden girilir ve kalın bağırsak incelenir. Genellikle sedasyon ve anestezi altında uygulanmaktadır. İhtiyaç duyulması halinde bağırsaklardan doku örneği alınmakta ve tedavi edici bazı prosedürler de uygulanabilmektedir. İşlem sedasyon altında uygulandığından hastalar acı hissetmezler ve kendilerine geldiklerinde işlem anını hatırlamazlar.
Kolonoskopi Öncesi Süreç
Kolonoskopi öncesi hazırlık süreci, işlem kararı verildiği andan itibaren başlar. Yapılması gereken ilk unsur varsa rutin olarak kullanılan ilaçlar ve sahip olunan hastalıklar hakkında doktorun bilgilendirilmesidir. Bu bilgilerin ışığında doktorunuz size özel bir hazırlık planı oluşturur ve süreç hakkında detaylı bir bilgilendirme yapar. Bu evrede aklınıza takılan tüm soruları doktorunuz ile görüşmeniz faydalı olur. Bu bilgi alışverişi kolonoskopi işlemine karşı korkularınızı yenmeniz adına oldukça önemlidir.
Kolonoskopi Öncesi Beslenme
Kolonoskopi işleminin daha başarılı olması için işlem öncesi diyet yapılması önerilmektedir. Ancak bu perhiz aklınıza ilk gelen diyet listelerinden biraz faklı bir beslenme programıdır. Hazırlanan beslenme programında genellikle işlemden 48 saat önce katı yiyeceklerin alımı durdurulmaktadır. Bunun amacı, işlem esnasında bağırsakların tamamen boş olmasını sağlamaktır. Bu nedenle operasyondan kırk sekiz saat önce berrak, sıvı ve yumuşak gıdalarla beslenmeniz gerekir. Açık renkli meyve suları, tanesi olmayan komposto, çay, tavuk eti gibi yiyecek ve içecekleri tüketebilirsiniz.
Bu beslenme şekli ve örnek diyet listesi işlemden 12 saat öncesine kadar devam eder. Ancak kolonoskopinin yapılacağı günün öncesinde saat 24:00’ten sonra hiçbir şey yiyip içmemeniz gerekmektedir. Bu zaman aralığında alkol ve sigara tüketmemeniz de çok önemlidir. Rutin kullandığınız ilaçlarınızın olması halinde ise, doktorunuzun onayıyla bu ilaçları bir veya iki yudum su ile alabilirsiniz.
Kolonoskopi Öncesi Bağırsak Temizliği
Kolonoskopi öncesi bağırsak temizliği, hazırlık sürecinin en önemli aşamalarından birisidir. Bunun için doktorunuz yaşınıza ve kilonuza uygun miktarda lavman etkili bir solüsyon önerir. Bu solüsyonu işlemden bir gün önce öğle saatlerinde içmeye başlamanız gerekir. Bununla birlikte solüsyonun akşam saatlerinde mutlaka bitmiş olması gerekmektedir. Aldığınız solüsyonun türü ve miktarına göre doktorunuz size özel bilgilendirmeyi zaten yapacaktır. Solüsyon ishal yaparak bağırsaklarınızı tüm gün temizleyecektir.İyi temizlenmiş bağırsaklardan çok daha net görüntü alınacağı için doktorunuzun solüsyon kullanma talimatlarını aksatmadan ve özenle uygulamanız şarttır. Bu sebeple fazla sıvı kaybını engellemek için solüsyon içimini takiben bol su içmeniz önerilmektedir.
Kolonoskopi Öncesi Tıraş
Kolonoskopi öncesi hazırlık sürecinde yer alan bir diğer aşama da makat bölgesinin temizliğidir. Bunun için o bölgede bulunan tüylerin tıraş edilerek iyice temizlenmesi gereklidir. Özellikle erkek hastalarda tüylenme daha fazla olduğundan temizlenmemiş makat bölgesi işlemi zorlaştırmaktadır. Bununla birlikte önceki gün çok fazla tuvalete çıkacağınız için kolonoskopi öncesi makat temizliğinize daha fazla özen göstermeniz gerekir. Doktorunuzun işlemi rahat yapabilmesi adına makatta dışkı kalmaması önemlidir.
Kolonoskopi Sonrası Süreç
Kolonoskopi işlemi genel olarak 15 dakika ile 1 saat arasında sürmektedir. Bu süre zaman zaman, bağırsaklara uygulanması gereken (örneğin polip temizliği gibi) bir işlemin olması, biyopsi almak vb. gibi uygulamalarla uzamaktadır. Her halükarda hasta sedasyonlu olacağı için işlem anını daha sonra hatırlamaz. Kolonoskopiden sonra anestezi bazlı ilaçların etkisi geçinceye kadar odanızda istirahat etmeniz sağlanır. Bununla birlikte yaklaşık yarım saat sonra ilaçların etkisi geçmektedir. Birkaç saat daha gözlem altında tutulduktan sonra bir komplikasyon gelişmediği takdirde taburcu olursunuz.
Kolonoskopi Sonrası Beslenme
Kolonoskopiden yaklaşık üç gün önce uygulayacağınız kolonoskopi diyetine, işlemden sonra da birkaç gün devam etmeniz önerilmektedir. Bu sebeple doktorunuz size bu üç gün için sağlıklı bir beslenme programı verecektir. Yapmanız gereken ek şey, size verilen programı olduğu gibi uygulamaktır. Bu süreçte haşlanmış, yumuşak, baharatı az olan gıdalar tercih edebilirsiniz. Aynı zamanda bol sıvı tüketmeniz de kolonoskopi sonrası ilk dışkılamanızın da çok rahat olmasını sağlar. Bu sayede hem bağırsak hareketleriniz daha kolay normale döner hem de ağrısız ve risksiz bir şekilde bu kritik dönemi atlatmış olursunuz.
İşlemden sonra ilk dışkılama genellikle aynı gün içinde olmaktadır. Hatta bu süre bir iki gün de sürebilmektedir. Ancak bundan daha uzun süre tuvalete çıkamadığınız durumlarda mutlaka doktorunuzla iletişime geçerek onu konu hakkında bilgilendirmeniz gerekir. Bu şekilde olası acil durumlar kontrol altına alınır. Bununla birlikte, operasyondan bir hafta sonra normal beslenme düzeninize dönebilirsiniz.
Kolonoskopi Sonrası Kanama
Bu işlemden sonra makattan hafif kan gelmesi çok normaldir. Makattan gelen kanama birkaç gün sürmekte ve azalarak kaybolmaktadır. Ancak içerde polip bulunması veya tümör olması durumunda artan bir kanama olabilmektedir. Kanamanın artması ve baş dönmesi, mide bulantısı, ishal gibi durumlar da olabilmektedir. Bu gibi durumlarda mutlaka doktorunuzla ile mutlaka iletişime geçmeniz gereklidir. Kendisine ulaşamadığınız takdirde ise beklemeyin. Size en yakın sağlık merkezinin acil servisine gitmeniz hemen müdahale edilmesi bakımından büyük önem taşımaktadır.
Kolonoskopi Sonrası Ağrı
Kolonoskopi işlemleri sonrasında ciddi komplikasyonların görülme olasılığı çok azdır. Bununla birlikte en sık görülenler arasında kolonoskopi sonrası karın ağrısı vardır. Bu karın ağrısı genellikle içerde hava birikmesinden kaynaklı gaz sancısıdır. Uzun sürmesi halinde ise hasta oldukça zor saatler geçirmektedir. Bu sebeple kolonoskopi sonrası gaz sancısını önlemek adına hekimler genellikle işlemin sonunda içeri verdikleri basınçlı havayı geri çekerler. Böylelikle bağırsaklardaki hava boşaltılmış olur. İşlemin sonunda yapılan bu müdahale, hastanın gaz sancısı çekmesini önlemektedir.
Kolonoskopi Sonrası Bağırsak Delinmesi
Kolonoskopi sonrası bu derece tehlikeli komplikasyonların görülme oranı oldukça düşüktür. Bununla birlikte alanında deneyimli bir gastroenteroloji uzmanı veya genel cerrahın yapacağı kolonoskopi işlemlerinde bu tür riskler yok denecek kadar azdır. Çünkü bu prosedür sırasında oluşan bağırsak delinmeleri genellikle yanlış uygulamadan kaynaklanmaktadır. Bu tür risklerden korunmak adına işlemi yapacak olan hekim ile ilgili ayrıntılı bilgi almanız oldukça önemlidir. Aynı zamanda doktorunuzun deneyiminden emin olmanızı öneririz.
Kolonoskopi Sonrası Kabızlık ve İshal
Bu işlemde görülen bazı komplikasyonlardan biri de kolonoskopi sonrası ishal ve kabızlık şikayetleridir. Prosedür esnasında biyopsi alınması veya poliplerin temizlenmesi gibi işlemler buna sebebiyet verebilmektedir. Ayrıca bağırsak hareketlerinin de yavaşlaması nedeniyle kabızlık durumu yaşanabilmektedir. Bunun tam tersi, beslenme şekline bağlı olarak ishal de görülebilir. Ancak bu şikayetlerin tümü en fazla bir iki gün sürmektedir. Ancak bu sürenin uzaması halinde mutlaka doktorunuzla iletişime geçmeniz gerekmektedir.
Kolonoskopi işleminin nasıl yapıldığı ile ilgili ayrıntılı bilgi edinmek isterseniz, ”Kolonoskopi Nedir? Nasıl Yapılır?” başlıklı yazımıza göz atabilirsiniz.
Sıkça Sorulan Sorular
Kolonoskopi öncesi ne yenir?
Kolonoskopi işleminden yaklaşık kırk sekiz saat önce berrak, sıvı ve yumuşak gıdalarla beslenmeniz gerekir. Ayrıca kolonoskopi kararı alındığı an doktorunuz size bir diyet programı önereceğinden, hazırlık sürecinde ne yiyip içmeniz gerektiği konusunda aklınızda bir soru işareti kalmaz.
Kolonoskopi sonrası ne yenir?
Kolonoskopi işleminden sonra birkaç gün haşlanmış, yumuşak, baharatı az olan gıdalar tercih edebilirsiniz. Aynı zamanda bol sıvı tüketmeniz de kolonoskopi sonrası ilk dışkılamanızın da çok rahat olmasını sağlar. Önerilen besinler arasında genellikle haşlanmış tavuk, balık buğulama, peynir, beyaz ekmek ve derisiz patates gibi besinler bulunmaktadır. Aynı zamanda meyve ve sebze gibi lif bakımından zengin olan yiyeceklerin de tüketilmesi gereklidir.
Kolonoskopi işlemi sonrasında ağrı olur mu?
Bu işlemden sonra ağrı r. Ancak bu geçici bir komplikasyondur. İçerde kalan havaya bağlı olarak gaz sancısı veya makatta hafif ağrı hissedilmesi normaldir. Ancak uzun süren, inatçı ve gittikçe artan karın ağrınızın olması halinde mutlaka doktorunuzla iletişime geçmeniz önerilmektedir.
