Öfke Kontrol Bozukluğu Nedir?
Öfke, bizi memnun etmeyen olaylara karşı verdiğimiz en temel duygulardan birisidir. Gündelik yaşamımızda bizi öfkelendiren birçok problemle karşılaşabiliriz. Bu tarz durumlarda öfke kontrolü sağlanırsa ve doğru tepkiler verilirse, öfkenin aslında bizlere gereken ve sağlıklı bir duygu olduğunu anlarız. Ancak öfke kontrolü sağlanamaz ve büyük tepkiler gösterirsek, bu durum hem kendimize hem de çevremize zarar verebilir. Aynı şekilde öfkenin hiçbir şekilde dışarı atılmaması ve insanın içine kapanması da kişiye ciddi zararlar verebilir.
Elektrik, bir yere giriş yaptığında mutlaka bir yerden çıkış gerçekleştirir. Şiddetli elektrik akımına kapılan insanların genelde topuklarının patladığı görülür. Bu durum elektriğin vücuda girdiği gibi bir yerden çıkmak zorunda olmasıyla ilgilidir. Öfke de tıpkı elektrik gibi, bir şekilde vücuttan çıkmak zorundadır. Öfkesini içine atan insanlar, çeşitli hastalıklara yakalanarak öfkeyi dışarı atarlar. Öfke kontrol bozukluğu hastalığı yaşayan insanlar ise, kendilerine ya da çevrelerine fiziksel ya da duygusal zarar verebilecek seviyede öfkeyi dışarıya atarlar.
Öfke Kontrol Bozukluğu Belirtileri
Öfke, hem fiziksel hem de duygusal belirtilerin ortaya çıkmasına neden olur. Bu belirtiler öfke kontrol bozukluğu problemi olmasa da, öfkenin ortaya çıkmasıyla birlikte görülebilir. Öfke kontrol bozukluğunu işaret eden belirti, kızgınlık sonucunda fiziksel ve duygusal zarar görülmesidir.
Öfkenin fiziksel belirtileri şunlardır:
- Kan basıncı artışı
- Kalp atış hızı artışı
- Karıncalanma hissi
- Kas gerilmesi
Bir öfke krizi esnasında aşağıda yer alan duygusal belirtiler ortaya çıkar:
- Sinir
- Hüsran
- Kaygı
- Stres
- Bunalma
- Suçluluk duygusu
Öfke Kontrol Bozukluğu Sebepleri
Öfke kontrolü, kişi daha çocukken oluşmaya başlar. Öfke kontrolünü beynin ön bölgesindeki bir bölüm sağlar. Ancak çocukluk çağında yaşanan kötü olaylar ya da ailenin çocuğa karşı gösterdiği kötü tutum, çocukta öfke kontrolü problemleri oluşmasına neden olabilir. Öfke kontrolü problemleri yaşayan insanlarda, mutluluk hormonu salgısının üretiminde de çeşitli sorunlar ortaya çıkmaya başlar.
Öfke Kontrol Bozukluğu Nasıl Anlaşılır?
Aşağıda yer alan durumlar, öfke bozukluğu yaşadığınızı gösterebilir:
- Sık sık kızgınlık hissediyorsanız
- Sakinleştikten sonra öfkenizin kontrolden çıktığını düşünüyorsanız
- Öfkeniz ilişkilerinize zarar veriyorsa
- Öfkeniz çevrenizdeki insanları incitiyorsa
- Öfkeniz sonradan pişman olacağınız sözler söylemenize ya da eylemler gerçekleştirmenize neden oluyorsa
- İnsanları sözlü ya da fiziksel yollarla taciz ediyorsanız
Öfke Bozukluğu Hangi Hastalıklara Neden Olur?
Öfke kontrol bozukluğu, tedavi edilmediği durumlarda birçok hastalığa yol açabilir. Bu hastalıklar genel olarak şunlardır:
- Kalp hastalıkları: Biriken öfke kalp hızının artmasına ve kalp damarlarının daralmasına neden olur. Yüksek seviye öfke krizi, kalp krizine neden olabilir.
- Hipertansiyon: Öfke, damarların elastik yapısına zarar verir. Bu da kronik yüksek tansiyon oluşumuna neden olabilir.
- Diyabet: Öfke birikimi, metabolizmaya da zarar verir. Bu da şeker seviyesinin yükselmesine ve diyabete neden olur. Diyabet hastaları yakından incelendiğinde, genellikle öfkeli insanlar olduğunu görürüz.
- Ruhsal problemler: Biriken öfke, depresyon gibi çeşitli ruhsal problemlere neden olabilir. Depresyon öfkeye, öfke de depresyona sebebiyet verebilir.
- Genetik hastalıkları tetikler: Hemen hemen her insanın genlerinde, çeşitli hastalıklar bulunur. Eğer bu genlerin aktif hale gelmesini engelleyebilirsek, hayatımız boyunca bu hastalıklarla karşılaşmadan yaşayabiliriz. Ancak, öfke kontrolü problemleri yaşayan insanlar, genlerinde yatan hastalıkları kolaylıkla aktif hale getirirler. Buna en büyük örnek, son yıllarda artan kanser seviyeleridir. Tüm dünyada artan öfke ve stres, kanser hastalığının ortaya çıkma sayılarını artırmıştır.
Öfke Kontrol Bozukluğu Tedavisi
Peki, öfke kontrol bozukluğu nasıl geçer? Öfke kontrol bozukluğu terapisi ile, öfke kontrolü bozukluklarının tedavisi mümkündür. Tedavide en çok tercih edilen yöntem psikoterapi olmaktadır. Psikoterapi ile hastaya, öfkesini kontrol etme yöntemleri öğretilir. Avicenna Ataşehir Hastanesi uzman psikiyatristleri, öfke kontrolü tedavisinde hem psikoterapi hem de ilaç tedavisi yöntemlerini uygulamaktadır.
Psikoterapi
Fakat, psikoterapi ile öfkenin tamamen kontrol altına alınması değil, uygun seviyede dışarıya yansıtılması öğretilir. Bir başka deyişle hastaya, büyük bir öfke patlaması yaşayacak seviyeye gelmeden öfkesini dışarıya atabilmesi öğretilir. Öfke kontrolünün sağlanamaması, genellikle agresyon yüksekliğinden kaynaklanmaktadır. Agresyonun birikmesine neden olan travmalar üzerinde tedaviler uygulanırsa, agresyon birikimi azalır ve öfke patlaması seviyesine hasta gelemez.
İlaç Tedavisi
Travmalar üzerinde tedavi uygulanırken, ilaç tedavisi gerekebilir. Eğer ilaç tedavisi uygulanmazsa, hastanın öfke krizleri geçirme ihtimali daha yüksek olur. Bu da psikoterapi uygulamaları esnasında hastanın kendisine ya da başkalarına fiziksel veya duygusal zararlar verebileceği öfke krizleri geçirmesine neden olabilir. Bunun sonucunda da psikoterapi süreci aksamaya uğrar ve tedavi yarım kalabilir.
Sıkça Sorulan Sorular
Öfke kontrolü bozukluğu nasıl geçer?
Farklı tedavi seçenekleri vardır. Bunlardan biri nefes alıp vererek rahatlamayı sağlamaktır. Nefes alıp verirken sizi mutlu edecek şeyleri düşünmek öfkenin yatışmasını sağlar. Bir diğer teknik ise bilişsel yapılandırma tekniğidir.
Çok sinirli olmak hangi hastalığın belirtisidir?
Tek başına bir hastalık değildir, bazı psikiyatrik bozuklukların belirtisidir. Depresyon, kaygı bozuklukları, kişilik bozuklukları ve alkol madde kullanım bozuklukları gibi pek çok psikiyatrik bozukluk bunlar arasında yer alır.
Öfke kontrolü tedavisi var mı?
Öfke kontrolü için psikoterapi etkili bir yöntemdir. Terapi süresi boyunca öfke ile ilişkili düşünce tiplerine odaklanılır ve bununla alakalı gerçek dışı düşüncelere müdahale etme becerisi kazandırılır.
