Öksürük Nedenleri, Öksürüğe Ne İyi Gelir ve Nasıl Geçer?

Öksürük neden olur ve öksürük nasıl geçer sorularının yanıtlarını öğrenmek için Avicenna Hastanesi olarak ele aldığımız bu yazımızı okuyabilirsiniz. Öksürmek, bedenin balgam ya da diğer zararlı maddelerin boğaz bölgesinden temizlenmesi için uyguladığı bir refleks olarak karşımıza çıkmaktadır. Vücut, havayı akciğerlerden hızla çıkartarak bu refleksi gerçekleştirmiş olur.

Tozlar, alerji yapıcı maddeler, hava kirliliği ve yoğun dumana maruz kalma gibi zararlı maddeler solunum yolları ile temas haline geçtiği zaman vücudumuz, beyne bir mesaj gönderir. Bu mesaj ile sinirler uyarılmış olur ve merkezi sinir sistemine de haber gider. Beyin bu noktada uyarıyı almasıyla birlikte göğüs ve karın kaslarına, zararlı maddeden kurtulma emrini gönderir. Bu şekilde göğüs ve karın kasları kasılır, öksürme refleksi gerçekleştirilmiş olur. Ara ara gerçekleşen öksürükler normal olarak kabul edilir ve vücudumuz için faydalı olduğu kabul edilir. Fakat, balgamlı bir şekilde devam eden ve geçmeyen öksürme probleminiz var ise, mutlaka bir doktor ile görüşmeniz tavsiye edilir.

Öksürük Nedir?

Öksürmek; solunum yollarını dolayısıyla vücudu fiziksel, kimyasal ve biyolojik ajanlardan koruyan, havayollarındaki yabancı ajanların ve fazla salgıların atılmasını sağlayan koruyucu bir reflekstir. Akut, subakut ve kronik gibi türleri bulunur. Genellikle 3 haftadan az süren öksürüklere akut, 8 haftaya kadar devam eden öksürüklere ve bu sürecin sonunda iyileşme meydana gelmiş ise subakut, kalıcı bir öksürme var ise ve iyileşme görülmüyor ise kronik öksürük denilmektedir. Öksürükler genellikle 2 hafta içerisinde bitiş göstermeye meyillidir. Tüm bunlar öksürük nedir sorusunun yanıtı olarak karşımıza çıkmaktadır. Öksürme refleksini uyaran alıcılar sadece solunum yollarında değildir. Solunum yolları dışında akciğer zarları, orta kulak, dış kulak, karın organları ve göğüs kafesi de öksürüğe neden olan yerler içerisinde bulunur. Dolayısıyla öksürme refleksi solunum yolları dışında, bu yerlerdeki uyarımlar sonucu da meydana gelebilir. Ayrıca kalp, böbrek gibi organların bazı hastalıkları, vücutta özellikle de akciğerlerde, sıvı göllenmesine neden olarak buralardaki öksürme refleksi alıcılarını uyararak öksürüğe neden olabilirler.

Öksürük Neden Olur?

Vücudu korumada kişiye yardımcı olan öksürme refleksi, aynı zamanda bazı özellikleri nedeniyle teşhise ve dolayısıyla doktora yardımcı olur. Bu nedenle öksürmek, değişik özelliklerine göre sınıflandırılabilir. Öksürme süresine göre akut (ani ve kısa süreli) ve kronik (3 haftadan uzun süreli)olarak, birlikte balgam olup olmamasına göre kuru (balgamsız) ve yaş (balgamlı) olarak, öksürme sıklığına göre tek ve tekrarlatıcı kriz tarzında olarak sınıflandırmak mümkündür. Peki, öksürük neden olur? Akut öksürük genellikle soğuk algınlığı, üst solunum yolu enfeksiyonları, bronşit ve akciğer enfeksiyonları gibi enfeksiyöz durumlarda ya da kısa süreli kimyasal ya da alerjen solumaya bağlı olarak meydana gelmektedir.

Kronik öksürüklerin ise en sık nedenleri alerji, sinüzit, gastroözofaji gastroözofajial reflü ve kronik akciğer enfeksiyonlarıdır. Tekrarlayıcı kriz tarzında öksürükler genellikle alerjenlere bağlı astım ve bronş hiperreaktivitesi (havayolu aşırı duyarlılığı), bazı akciğer enfeksiyonları, reflü gibi sebeplerle meydana gelir. Özellikle viral enfeksiyonlar kuru bazen kriz tarzında genellikle kısa süreli, bazen de uzun süreli öksürüğe neden olabilir. Yaş öksürme, genellikle akciğer enfeksiyonlarında, yaş ve kronik öksürme ise daha çok kronik akciğer enfeksiyonlarında, sinüzit, kronik akciğer hastalıkları ve akciğer kanserlerinde görülmektedir. Bu noktada akut öksürük nedenleri ve kronik öksürük nedenleri olarak iki farklı grup altında inceleme yapılabilir:

Akut Öksürüğün Nedenleri

3 haftadan kısa süren öksürüklerin geneline akut öksürük adı verilmektedir. Hem üst, hem de alt solunum yollarına etki eden akut öksürüğün nedenleri ise şu şekilde sıralanabilir:

• Grip
• Sinüzit oluşumu
• Soğuk algınlığı yaşanması
• Solunum yollarını tahriş eden bir madde solunması
• Farenjit
• Boğmaca
• Bahar alerjileri
• Pnömoni (Zatürre)
• Bronşit durumu

Kronik Öksürüğün Nedenleri

Süresi 8 haftayı geçen ve kalıcı hale gelen türe kronik öksürük adı verilmektedir. Kronik öksürüğün nedenleri ise şu şekilde sıralanmaktadır:

• Sigara kullanmak
• Geniz bölgesinde akıntı
• Mukozada kuruma
• Astım hastalığı
• Gastroözofageal reflü problemi
• Bir takım ilaçların kullanımı
• Solunum yolunda oluşmuş alerjiler
• KOAH
• Fibrozis (Kistik)
• Üst solunum yolu kaslarına zarar veren parkinson gibi hastalıklar
• Akciğerlerde oluşan mantar enfeksiyonları gibi durumlar
• Verem
• Akciğer embolisi ve kanseri gibi hastalıklar

Kuru Öksürük Nedir?

Balgam üretiminin olmadığı öksürükler, öksürükler kuru öksürük nedir sorusunun yanıtı olarak karşımıza çıkar. Alerjilerden tutun da asit reflü gibi hastalıklara kadar çok sayıda sağlık problemi kuru öksürüğe sebep olabilmektedir. Zaman zaman kuru şekilde devam eden öksürüğün nedeni bulunamayabilir. Böyle durumlarda kuru öksürük azalmıyorsa ve geceleri de devam ediyorsa yaşam kalitesinde ileri seviyede bir düşüş yaşanabilir. Kuru öksürüğün başlıca sebeplerinden birisi astımdır. Astım zaman zaman balgamlı öksürük ile birlikte görülüyor olsa da, genellikle kuru öksürme ile kendisini göstermektedir. Kuru öksürüğe neden olan bir diğer hastalık da gastroözofageal reflü hastalığıdır. Bu hastalık, midede bulunan asitin sürekli olarak yemek borusuna geri kaçması durumudur. Burada meydana gelen zarar sebebiyle kuru öksürük görülebilmektedir. Kuru öksürüğe neden olan durumlar şu şekilde sıralanabilmektedir:

• Geniz bölgesinde akıntı
• Tahriş
• Viral üst solunum yolu enfeksiyonları
• Tansiyon ilacı kullanımı
• Boğmaca
• Pnömotoraks
• Kalp yetmezliği ve akciğer kanseri gibi hastalıklar

Balgamlı Öksürük

Akciğerler ve solunum yolları normal şartlar altında dahi biraz da olsa mukus üretimi yapar. Fakat balgam seviyesinde bir üretim, balgamlı öksürme durumuna neden olmaktadır. Mukusların görevi, solunum yollarını korumak ve nemli tutmaktır. Vücudumuz için çok sayıda faydalı görevi yerine getirirler. Fakat mukusun fazla üretildiği durumlarda balgam meydana gelir. Bu fazladan üretim genellikle soğuk algınlığı ya da grip gibi enfeksiyonlar sebebiyle oluşur. Balgamlı öksürük yaşayan insanlar sıklıkla balgamlı öksürük nasıl geçer ya da balgamlı öksürüğe ne iyi gelir diye araştırmaktadır. Bebeklerde balgamlı öksürük sorunu yaşayan aileler de tedirginlik duyarlar. Böyle balgamlı öksürme durumlarında evde tedavi uygulamak yerine bir doktora görünmek tavsiye edilmektedir.

Alerjik Öksürük

Alerjik öksürük denilen durum, soğuk algınlığı ya da farklı bir hastalık sebebiyle ortaya çıkmayan, bir alerjene bağlı olarak oluşan öksürüklere verilen isimdir. Kronik olarak kuru öksürük yaşayan insanların genellikle altta yatan öksürüğe neden olan sebebi budur. Alerjik öksürükle beraber, burun tıkanması, hapşırma, gözlerde sulanma ve kaşıntı gibi durumlar da görülmektedir.

Öksürüğe Ne İyi Gelir?

Yoğun öksürme yaşayan insanlar sık sık öksürüğe ne iyi gelir diye araştırmalar yaparlar. Bu tarz araştırmaların sonucunda bulunan bulgular genellikle hastayı rahatlatmaya yönelik bulgulardır. Tedavi, doktorlar tarafından yapılır. Bu yöntemler ise öksürüğün şiddetini azaltmaya yönelik olarak fayda gösterebilir. Bol sıvı tüketim, boğaz pastilleri, bitki çayları, bal, sıcak duş, odanın nemini arttırmak, parfüm ve kokulu spreylerden uzak durmak gibi yöntemler, hastaların rahatlamalarına sebep olacaktır. Yine de geçmeyen öksürük yaşayan hastaların bir doktor muayenesinden geçmesi gerekmektedir.

Öksürük Nasıl Geçer?

Tüm bu bilgilerin ışığı altında öksürme ve balgam basit şikayetler olmayıp hem vücudu korumaya yardımcı olur hem de teşhiste ipuçları verir. Özellikle 3 haftayı geçen öksürüklerde çok dikkatli olunmalıdır. Öksürüğün sebebi bulunmadan, sadece öksürük için kesicilerle ya da öksürüş şurubu denilen ilaçlarla öksürüğü kesmeye çalışmak doğru bir yaklaşım değildir. Çünkü öksürmek, balgam çıkarımını sağladığından ve aynı zamanda hastalığın seyri hakkında bilgi verdiğinden dolayı, sebebe yönelik tedavi esas olmalıdır. Ancak çok ciddi, yaşamı olumsuz etkileyen öksürüklerde kaburga kırığı, beyin kanaması, uykusuzluk, şiddetli kas ağrıları, operasyonlar sonrası gibi durumlarda altta yatan hastalığın tedavisi ile birlikte balgam varsa çıkışını engellemeyecek şekilde öksürmek kesilebilir. Bu noktada öksürük nasıl geçer diye sormaktan ziyade, öksürüğe sebep olan hastalık nedir diye sorulmalıdır.

Bebeklerde Öksürük

Bebeklerde öksürük sıklıkla balgam ya da solunum yolunu tahriş eden bir durumdan kurtulma çabasıyla oluşmaktadır. Bebeklerde ve çocuklarda öksürük genellikle enfeksiyonlar, soğuk algınlığı ve grip ile beraber ortaya çıkmaktadır. Öte yandan çocukta kronik öksürük var ise, bunun altında bir astım hastalığı yatıyor olabilir. Geniz akıntısı, bronşiyolit ya da reflü gibi hastalıklar da kronik öksürme durumu ile birlikte görülebilir. Bebeklerde balgamlı öksürük genellikle solunum yolundaki bir ajan ya da sigara dumanı gibi tahriş edici ve zarar verici çevresel etkenlerden kaynaklı olarak görülmektedir. Ailelerin çocuklarda öksürüğe ne iyi gelir diye araştırmalar yapmaktan ziyade, çocuklarını bir doktora muayene ettirmesi en doğru hareket olacaktır.

 

Sıkça Sorulan Sorular