Polikistik Over Sendromu (PKOS) Nedir? Belirtileri Nelerdir?

Polikistik over sendromu (PKOS), kadınlarda sıkça rastlanan hormonal bozukluklar arasında yer almaktadır. Polikistik over adet görememe veya uzun süre adet görme gibi düzensizliklerle kendini belli emektedir. Yumurtalıklar içerisinde yer alan birçok iyi huylu kistin oluşumuyla meydana gelmektedir. Bu durum adet düzenliği, kilo artışı, vücut genelinde tüylenme ve sivilce oluşumu gibi pek çok şikayete neden olmaktadır.

Polikistik Over Sendromu (PKOS) Nedir?

Polikistik over sendromu (PKOS), üreme çağındaki kadınlarda sıklıkla görülen hormonal bozukluklar arasında yer almaktadır. Bu hormonal bozukluk yumurtalıklardan aşırı androjen hormonlarının üretilmesiyle ortaya çıkan bir kadın hastalığıdır. Bu durum kadınlarda birçok şikayete neden olmaktadır. Polikistik over sendromu adet düzensizliği, aşırı tüylenme, üreme ve psikolojik rahatsızlıklara yol açmaktadır. Kadınlarda PCOS ergenlikten sonraki herhangi bir dönemde gözlemlenebilmektedir. Bununla birlikte PCOS genetik olarak ortaya çıktığı düşünülmektedir. Özellikle aile geçmişinde PCOS geçmişi olan kişilerde bu hormonal bozukluk riski daha yüksektir. Yumurtalıklarda oluşan kistler nedeniyle yumurtlama düzeni ister istemez bozulmaktadır. Bu nedenle de kadınlarda çocuk sahibi olamama sorunu tetikler. PCOS durumunda erken teşhis ve tedavi oldukça önemlidir. Ciddi bir hastalık olan PCOS eğer tedavi edilmediği durumda diyabet, hipertansiyon, kısırlık ve karaciğer yağlanması gibi ciddi sorunlara yol açabilmektedir.

Polikistik Over Sendromu (PKOS) Belirtileri Nelerdir?

• Hamile kalamama,
• Aşırı tüylenme,
• Kilo alımı,
• Cilt dokusunda değişiklik ve kararmalar,
• Saç dökülmesi,
• El üzerinde meydana gelen lekeler,
• Androjen seviyelerinin yükselmesi,
• Ciltte sivilcelenme,
• Depresyon,
• Koltuk altı, ense gibi bölgelerde kadife bir görünüm,
• Adet düzensizliği veya uzun aralıklarla adet görememe,
• Ses kalınlaşması gibi belirtileri bulunmaktadır.

Polikistik Over Sendromu (PKOS) Neden Olur?

PKOS, birden fazla faktöre bağlı olarak meydana gelebilse de genellikle genetik yatkınlıktan kaynaklanan bir sağlık problemi olduğu düşünülmektedir. Ailesinde PKOS öyküsü olan bireylerin diğer bireylere oranda bu hastalığı yakalanma riski daha yüksektir. Bununla birlikte obezite de bu hastalığın oluşumunda rol oynayan faktörlerden biridir. Fazla kilo sebebiyle insülin direnci, kanda insülin hormonu düzeyinin yükselmesine neden olmaktadır. Kısacası hormonlarının vücuttaki dengesi bozularak yumurtlayamama problemi meydana gelmektedir. Bununla birlikte yumurtalıklarda kist oluşumu gözlemlenmektedir, bu durum ise PKOS oluşumuna neden olmaktadır.

Polikistik Over Sendromu Kimlerde Görülür?

PKOS, oluşmasında çoğu risk faktörleri bulunmaktadır. PCOS üreme çağındaki çoğu kadında görülebilen bir hastalıktır. Özellikle aile öyküsünde yani anne veya kız kardeşlerde PCOS bulunması kişinin kendisinde de PCOS olma riski oldukça yüksektir. Bununla birlikte çok fazla insülin üretilmesi PCOS oluşumunda rol oynayan faktördür. İnsülin direncinin oluşmasında ise obezite bir risk faktörü olabilir. Bu nedenle sağlıksız ve yanlış beslenme ve fiziksel hareketin olmaması obezite, PCOS oluşumuna neden olabilmektedir.

Polikistik Over Sendromunun Neden Olduğu Sorunlar

• Kısırlık,
• Karaciğer iltihabına ve yağlanmaya neden olmaktadır,
• Düşük ve erken doğum riski,
• Tip 2 diyabet,
• Uyku apnesi,
• Yüksek tansiyon ve yüksek kan şekeri,
• Obezite
• Rahim astarı kanseri (endometrial kanser) neden olmaktadır.

Tanısı Nasıl Konulur?

Polikistik over sendromunda tanı koymak için fiziksel muayene, radyolojik görüntüler ve kişinin öyküsü detaylı bir şekilde incelenmektedir. Kişide erken veya geç adet olma, adet görememe, sesin kalınlaşması, tüylenme gibi problemlerin görüldüğü hastalarda vajinal ultrasonografi yapılmaktadır. Ultrasonografide yumurtalıklar ve rahim detaylı bir şekilde incelenmektedir. Ultrasonografide yumurtalıkların çevresini saran çok sayıda kist görülmesi durumunda PKOS tanısı konulabilmektedir. Ancak bu bulgulardan en az iki tanesi gözlenmelidir. PKOS tanısını koyduran spesifik bir test bulunmamaktadır.

Polikistik Over Sendromunda Beslenme Nasıl Olmamalı?

• Beyaz ekmek, beyaz pirinç, makarna,
• Yüksek şeker oranına sahip kahvaltılık tahıllar,
• Kızartılmış ve trans yağ içeren gıdalar tüketilmemeli,
• Tereyağı ve margarin gibi doymuş yağlar kullanılmamalı,
• İşlenmiş ve paketlenmiş gıdalar tercih edilmemeli,
• Gazlı, şekerli içecekler tüketilmemelidir.

Beslenme Nasıl Olmalı?

• Az yağlı süt ve süt ürünleri,
• Kırmızı et ve kümes hayvanları,
• Tam tahıllı ürünler ve baklagiller,
• Omega-3 yağ asitleri açısından zengin balıklar,
• Erik, kayısı, portakal, yaban mersini, böğürtlen, ahududu, çilek, kavun, kiraz, mandalina,
• brokoli, brüksel lahanası, enginar, kuşkonmaz, lahana, karnabahar, salatalık gibi nişastalı olmayan sebzeler tüketilmelidir.

Polikistik Over Sendromu (PKOS) Tedavi Yöntemleri Nelerdir?

PKOS tedavi yöntemleri öncelikle kişinin hamile kalmak isteyip istemediğine göre değişmektedir. Genellikle yaşam tarzının değişmesi, ilaçlar ve diğer tedavi seçenekleri tek başlarına veya kombine şeklinde uygulanabilmektedir. Bununla birlikte hamilelik planlamayan hastalar için doğum kontrol hapları, rahim içi spiral gibi yöntemler kullanılarak vücutta sivilcelenme ve tüylenme gibi problemler önlenmektedir. Aynı zamanda obezitenin önlenmesi ve insülin direncinin iyileştirilmesi adına diyet tedavisi uygulanmaktadır. Anca hamilelik düşünen hastalar için daha farklı tedavi yöntemleri uygulanmaktadır. Hamilelik düşünen kişiler için ağızdan veya enjeksiyon ile alınan yumurtlamayı sağlayan ilaçlar kullanılmaktadır. Veya tüp bebek tedavisi uygulanmaktadır. Kadın hastalıkları ve doğum uzmanı tarafından kişiye özel tedavi yöntemi gerekli testler sonucu belirlenmektedir.

Sık Sorulan Sorular