Premenstrual Sendrom Nedir?
PMS ruh hali değişimleri, hassas göğüsler, yemek yeme isteği, yorgunluk, sinirlilik ve depresyon gibi çeşitli belirti ve semptomlarla kendini göstermektedir. Her 4 kadından 3’ünün bir çeşit adet dönemi öncesi sendrom yaşadığı tahmin edilmektedir. Ayrıca görülen semptomlar düzenli aralıklarla tekrarlama eğilimindedir. Bununla birlikte sıklıkla PMS ile karıştırılan premenstrüel disforik bozukluk (PMDD) adıyla bilinen, adet öncesi dönemde görülen bir sendrom bulunmaktadır.
Premenstrüel disforik bozukluk, birçok kadında adet kanaması yakınken görülen, fiziksel problemlere ruhsal belirtilerin de eşlik ettiği bir tablodur. Semptomları arasında depresyon, ruh hali değişimleri, öfke, kaygı, bunalmış hissetme, konsantrasyon güçlüğü, sinirlilik ve gerginlik görülebilmektedir. Premenstrüel sendrom ve premenstrüel disforik bozukluk arasında benzerlikler çok fazladır. Aralarındaki en büyük fark, PMDD’nin daha şiddetli geçmesidir. Kadınlarda premenstrüel sendrom ve PDB sorunları, belli başlı tedaviler ve yaşam tarzı değişiklikleri ile azaltılarak yönetilebilmektedir.
Premenstrüel Disforik Bozukluk (PMDD)
Az sayıda kadın, premenstrual disforik bozukluk (PMDD) ismiyle bilinen daha şiddetli premenstruel gerginlik belirtileri yaşayabilmektedir. PMDD’nin belirtileri PMS’ye benzer ancak çok daha yoğun ve yaşam kaliteniz üzerinde çok daha fazla olumsuz etkisi olmaktadır.
Kadınlarda genel olarak görülen PMDD belirtileri şu şekildedir:
- Ani kramplar,
- Şiddetli baş ağrıları
- Eklem ve kas ağrısı,
- Aşırı yemek yeme isteği,
- Uyku problemleri,
- Çok endişeli, kızgın veya depresif hissetmek.
Premenstrüel Sendrom Belirtileri
Kadınlarda görülen pms sendromu belirtileri ve semptomları oldukça fazladır. Ancak birçok kadın bu semptomlardan yalnızca birkaçını yaşamaktadır.
Duygusal ve Davranışsal Belirtiler
- Gerginlik,
- Kaygı hissi,
- Depresyon,
- Ani ruh hali değişiklikleri,
- Nedensiz öfke hissi,
- İştah azalması veya artması,
- Uykusuzluk,
- Yalnız kalma isteği,
- Konsantrasyon güçlüğü.
Fiziksel Belirtiler
- Eklem veya kas ağrıları,
- Yorgunluk,
- Baş ağrısı,
- Ödeme bağlı kilo alma,
- Göğüslerde hassasiyet,
- Karın şişkinliği,
- Alkol intoleransı,
- Akne problemleri,
- Kabızlık ya da ishal.
Hissedilen fiziksel acı ve duygusal stresin şiddeti kişiden kişiye göre değişmektedir. Bazı durumlarda premenstrüel sendrom aşırı terleme sıcak basması şeklinde kendini gösterebilmektedir. Ancak belirtilerin şiddetine bakılmaksızın, çoğu kadın için pms dönemi, genellikle adetin başlamasından sonraki dört gün içinde kaybolmaktadır.
Premenstrüel Sendrom Nedenleri
Premenstrüel gerilim sendromuna tam olarak neyin sebep olduğu bilinmemektedir, ancak genel olarak bu duruma bazı faktörlerin zemin hazırlayabileceği düşünülmektedir.
- Hormonal Değişiklikler: Premenstruel belirti ve semptomları hormonal dalgalanmalarla değişebilmektedir. Ancak her halükarda hamilelik ve menopozla birlikte kaybolmaktadır.
- Merkezi Sinir Sisteminde Oluşan Duyarlılık: Hormonal işleyişte adet düzeni ile ilişkili olarak döngüsel bir şekilde meydana gelen normal değişikliklere duyarlı olan kadınlarda, bu değişiklikler merkezi sinir sisteminde ve etrafındaki hedef dokularda premenstruel sendrom ile bağlantılı bazı biyokimyasal olayları tetiklemektedir. Bu duyarlılık ise daha çok genetik sebeplere bağlı olarak gelişmektedir.
- Depresyon: Şiddetli adet öncesi sendromu olan bazı kadınlarda teşhis edilmemiş depresyon olma ihtimali çok yüksektir. Bunun yanında depresyon tek başına tüm semptomların görülmesinde etkili değildir.
Premenstruel Sendrom Tanı Kriterleri
Premenstrüel sendromu pozitif olarak teşhis etmek için belli bir test yoktur. Bununla birlikte başvurduğunuz uzman tarafından şikayetleriniz adet dönemi öncesi veya esnası ile ilişkilendirilerek Premenstruel sendrom tanısı koyabilir. Bunun için yine doktorunuz, belirti ve semptomlarınızı iki adet döngüsü içinde not almanızı isteyebilir. Bu sendromu fark ettiğiniz ilk günden kaybolduğu güne kadar not aldığınız belirtiler, bir sonraki tanılama sürecinde size çok kolaylık sağlayacaktır. Ancak planlı bir kayıt tutabilmeniz için adet dönemlerinizi büyük bir titizlikle takip etmeniz gerekmektedir.
Kaydettiğiniz tüm semptom ve belirtiler, doktorunuz tarafından premenstrüel sendromunuzun şiddetini ölçmek için değerlendirilir. Burada premenstrüel sendrom değerlendirme ölçeğinde, adet döneminden bir hafta önceki süre içinde olduğunuz düşünülerek belirlenen 44 belirti yer almaktadır. Bunlardan en belirleyicileri; depresyon hali, anksiyete, yorgunluk, sinirlilik, geçmeyen eklem ağrıları, iştah ve uyku bozukluğu ile ödem olmaktadır.
Kronik yorgunluk sendromu, tiroid bozuklukları ve depresyon gibi duygu durum bozuklukları dahil bazı sağlık sorunlarının PMS’yi taklit edebilme özelliği bulunmaktadır. Bu ayrımı yapmak ve net bir teşhis sağlamaya yardımcı olmak için tiroid fonksiyon testleri gibi bazı özel testler istenebilmektedir.
Premenstrüel Sendrom Tedavisi
Pek çok kadın için yaşam tarzında yapılacak ufak değişiklikler, Premenstruel semptomlarını hafifletmeye yardımcı olabilmektedir. Ancak belirtilerinizin şiddetine bağlı olarak doktorunuz bir veya daha fazla ilaç reçete edebilir. Bununla birlikte ilaçların semptomları hafifletmedeki başarısı kişiden kişiye göre değişmektedir.
PMS için yaygın olarak reçete edilen ilaçlar şunlardır:
- Antidepresanlar: Depresyon dahil birçok psikolojik rahatsızlığın tedavisinde kullanılan ilaçlardır. Premenstruel sendrom vakalarında ağır depresyon görülen durumlarda alanında uzman bir hekim tarafından hafif veya orta etkili antidepresanlar önerilebilmektedir.
- Doğum Kontrol Hapları: Hastada premensturel belirtiler hamileliği önleyici ilaç kullanımından sonra başladığı takdirde başka bir preparata geçilmesi ya da farklı bir doğum kontrol yöntemi uygulanması faydalı olmaktadır.
- Diüretikler: Egzersiz yapmak ve tuz alımını sınırlamak ödeme bağlı kilo alımını engellemediği durumlarda idrar söktürücü yani diüretik ilaç tedavisi uygulanarak vücuttaki ödem azaltılmaya çalışılmaktadır.
- Hormonal tedavi: Bu sağlık sorununda kullanılan biyolojik tedavi türüdür. Hormonal tedavi uygulamadaki amaç, yumurtlamanın baskılanarak durdurulmasıdır.
- Psikolojik Destek: Hafif düzeyde belirtisi olan kadınlarda çoğu durumda psikolojik destek almak yeterli olmaktadır. Bununla birlikte egzersiz, gevşeme ve bilişsel davranışçı terapi yöntemleri de tavsiye edilmektedir. Bu yöntemler ilaca gerek duyulmadan premensturel belirtileri hafifletmekte yardımcı olabilirler.
PMS Semptomları Nasıl Önlenir?
Bu sendromda belirtileri hafifletmek veya önlemek için birçok tedbir almanız mümkündür. Hafif veya orta derecede menstruasyon öncesi sendromunuz olduğu takdirde şunları yapmak, bu dönemi daha kolay atlatmanızı sağlayabilmektedir.
- Bol miktarda sıvı içmek,
- Genel sağlık ve enerji düzeyinizi iyileştirmek için dengeli bir beslenme programı uygulamak,
- Krampları ve ruh hali değişimlerini daha az bir seviyeye indirilebilmek adına vitamin desteği almak, bu dönemde size iyi gelecek vitaminler arasında folik asit, B-6 vitamini, D vitamini, kalsiyum ve magnezyum gibi takviyeler sayılabilmektedir.
- Yorgunluğu en aza indirebilmek için gece en az sekiz saat uyumak,
- Fiziksel ve zihinsel sağlığınızı korumak için egzersiz yapmak,
- Hobi uğraşları,
- Psikolojik destek almak.
Bu dönemde hekimler tarafından çoğunlukla kas ağrılarını, baş ağrılarını ve mide kramplarını hafifletmek için ibuprofen veya aspirin gibi ağrı kesici ilaçlar, ödemi azaltmak için de diüretik ilaçlar reçete edilmektedir. Bu ilaçları düzenli kullanmanız da yaşam pratiklerinize ek olarak size yardımcı olacaktır. İlaçları ve takviyeleri yalnızca doktorunuzun belirttiği şekilde ve doktorunuzla konuştuktan sonra almanız sağlıklı bir iyileşme süreci açısından oldukça önemlidir.
Sıkça Sorulan Sorular
Premenstrüel sendrom ne zaman başlar?
PMS ile yaşadığınız fiziksel ve duygusal değişimlerin şiddeti veya varlığı gözle görülür bir şekilde değişebilir. Bununla birlikte PMS semptomları adet döneminden 5 ila 11 gün önce başlamaktadır. Genellikle adet başlangıcından en fazla birkaç gün sonra geçmektedir.
Adet öncesi sinire ne iyi gelir?
Bu dönemde siniri önlemek için alınacak tedbirler her kadına göre farklılık gösterebilmektedir. Birine iyi gelen tedbir diğerinde hiç etki etmeyebilir. Bu sebeple kendinize en uygun öfke kontrolü yöntemleri için klinik psikoloğunuzdan yardım almanız en doğrusu olacaktır.
Premenstrüel disforik ne demek?
Bu hastalık adet öncesi dönemde görülen bir sendromun ismidir. Semptomları arasında depresyon, ruh hali değişimleri, öfke, kaygı, bunalmış hissetme, konsantrasyon güçlüğü, sinirlilik ve gerginlik görülebilmektedir.
