Probiyotik Nedir?
Probiyotik, sindirim sisteminin en güçlü koruyucularından birisidir. Probiyotik, vücudumuz açısından yararlı olduğu bilinen bakterilere verilen genel addır. Vücudumuza çok sayıda faydası olan probiyotik ile ilgili ilk hipotez, Nobel ödüllü Rus bilim insanı olan Elie Metchnikoff tarafından yazılmıştır. Normal bağırsak mikrobiyotası içerisinde yer alan çeşitli yararlı bakterilerin faydalarından bahsetmiştir. Zamanla artan bilimsel çalışmalar, probiotic ile vücut sağlığı arasında ciddi bir bağlantı olduğunu ortaya koymaya devam etmiştir.
Probiyotikler, eğer vücutta yeteri miktarlarda bulunabilirlerse, beden sağlığına büyük bir destek sunarlar. Bakterilerin Vücudumuzda Yaşadığı 11 Enteresan Yer yazımızda, vücudumuzda yaşayan yararlı bakterilerin öneminden ve sayılarından detaylıca bahsetmiştik. Vücudumuzdaki ve özellikle de bağırsaklarımızdaki yararlı bakterilerin varlığı ile genel vücut sağlığımız arasında ciddi bağlar olduğunu öğrenmiştik. Bu yüzden vücudumuzdaki ve özellikle sindirim sistemimizdeki yararlı bakterileri korumak ve çoğaltmak zorundayız. Probiyotik mikroorganizmalar, bağırsaklarımızdaki bakteri dengesini korumak için ve dolayısıyla da bağışıklık sistemimizi güçlendirmek için oldukça önemlidir.
Probiyotik Neden Önemli?
Bilimsel çalışmalar, bağırsaklarımızda bakteri kolonilerinin yaşadığını ve bu kolonilerin büyük bölümünün, hastalık oluşumunu engellediğini ortaya koymuştur. Basit bir yaklaşımla bakteriler, yaşadıkları yeri tehlikelerden ve zararlı etkilerden korumak zorundadırlar. Çünkü yaşadıkları yer hastalanırsa ve zarar görürse, kendileri de zarar göreceklerdir. Bu yüzden, bizim için faydaları sayılamayacak kadar büyük bakteri kolonileri vardır.
Peki probiyotikler neden bu kadar önemli? Probiyotikler, bağırsaklardaki dost bakterilerin korunması ve çoğalması açısından dengeleyici bir güçtür. Bilimsel çalışmalar, probiyotiklerin genel bağırsak sağlığını düzelttiğini ve buna bağlı olarak da genel vücut sağlığı için büyük önem taşıdığını gösteriyor. Tıp dünyasının babası olarak kabul edilen Hipokrat, “Bütün hastalıklar bağırsaktan başlar”diyerek, bağırsak sağlığı ile genel vücut sağlığı arasındaki bağlantıyı çok güzel açıklamıştır.
Tüm Faydalarıyla Probiyotik
Probiyotiğin ne olduğunu ve neden önemli olduğunu anladıktan sonra gelelim faydalarına…
- Probiyotikler, sindirim sistemini düzene sokarlar. Daha önce sindirim sisteminin düzgün çalışabilmesinde, yararlı bakterilerin önemini anlatmıştık. Yararlı bakteriler, sindirim sistemindeki dengeyi sağlayarak, genel vücut sağlığına büyük katkı sağlar
- Probiyotik, bağışıklık sisteminin güçlü olmasında büyük rol oynar. Bağışıklık sistemi, bedenimizi zararlı mikrorganizmalara karşı korur. Probiyotikler de, bu savunma sistemine destek verir
- Probiyotikler, hastalık ya da antibiyotik kullanımı gibi sebeplerle yitirilen yararlı bakterilerin yeniden oluşmasını sağlar. Bununla beraber, yararlı bakterilerin yokluğunda ortaya çıkan zararlı bakterilerin de azalmasını sağlar
- Probiyotikler, bağırsaklarımızın düzgün çalışmasını sağlar. Böylece vücuda giren gıdalar başarılı bir şekilde sindirildikten sonra vücuttan atılırlar
- İshal gibi problemlerin önüne geçer
- Probiyotikler ve yararlı bakteriler ile ruhsal hastalıklar arasında bağlantı olduğunu ispatlayan birçok bilimsel çalışma mevcuttur. Sağlıklı bir sindirim sistemi sağlıklı bir beden, sağlıklı bir beden de iyi bir ruh hali demektir. Sağlam kafa sağlam vücutta bulunur
- Probiyotiklerin, çeşitli alerjilerin ve egzama gibi cilt hastalıklarının etkilerinin azalmasında destekleyici rolü bulunur
- Probiyotik tüketimi ile zayıflamak mümkündür
- Kanser riskini azaltır
- Probiyotikler, karaciğeri korurlar
- Gıdaların içerisinde yer alan alerjenlerle savaşırlar ve vücuda giren bu zararlı maddeleri temizlerler
Probiyotik, vücudumuz için önemli olan yararlı bakterilerdir. Fakat bu dost bakterilerin sindirim sistemimize ulaşması çok önemlidir. Birçok yararlı bakteri, mide asidi tarafından yok edilir. Bu yüzden yeteri miktarda probiyotik aldığımıza ve bağırsaklarımıza ulaştıklarına emin olmamız gerekmektedir.
Probiyotik Eksikliği
Probiyotiklerin eksikliği en basit şekilde bağırsaklarda kendisini gösterir. Kabızlık, gaz problemi, diyare, ishal ve şişkinlik probiyotiklerin eksikliğinin en belirgin göstergesidir. Eksikliğin giderilebilmesi için, günlük diyete daha çok probiyotik katmak gerekmektedir. Günlük yoğurt tüketimine özen gösterilmeli, cacık ve ayran gibi besinler tüketilmelidir. Eğer yukarıda yer alan eksiklik belirtilerinden şikayetçiyseniz, probiyotikli yoğurt ve kefir gibi gıdalara yönelebilirsiniz. Salata yaparken sirke kullanmak ve haftada en az 2 porsiyon kurubaklagil yemek de oldukça faydalı olacaktır.
Probiyotik Nasıl Kullanılır?
Probiyotik kullanımında öne çıkan 3000 civarında bakteri türü vardır. En popülerleri de lactobacillus ya da bifidobacterium çeşitleridir. Bakterileri dondurarak kurutmak ve hayatta tutmak mümkündür. Probiyotik takviyeleri ile vücuda bakteri alabilmek bu yüzden mümkündür. Dondurulan ve kurutulan bakteri, takviye olarak vücuda alındığı zaman sindirim sistemine düşer ve tekrar canlı hale gelir. Probiyotik takviyeleri kapsül, tablet ve toz halinde bulunabilirler. Probiyotik takviyelerinin dozu, alınan ürüne göre değişiklik gösterir. Hangi dozlarda probiyotik takviyesi almanız gerektiğine bir doktor karar vermelidir. Fakat, yetişkinler için ortalama dozajların günlük 5 ile 10 milyar koloni birimi arasında olduğu bilinmektedir. Probiyotik takviyesi alan insanların ilk günlerde yumuşak dışkı sorunu yaşayabilmeleri mümkündür. Fakat dışkı düzeni ve dışkı kalitesi birkaç gün içerisinde olumlu yönde düzelecektir. Probiyotiklerin yemeklerden sonra alınması tavsiye edilir. Yine de, doktor kontrolünde olmadan probiyotik hapları tüketilmemelidir.
Doğal Probiyotik Zengini Gıdalar
- Yoğurt (Endürstriyel ya da ev yapımı farkı olmadan, günlük yoğurt tüketimini aksatmamak gerekir.)
- Süt
- Peynir
- Lahana
- Kefir
- Bitter çikolata
- Turşu
- Yayık ayran
- Kemçi (Bir Kore yemeği)
- Kambucha çayı
- Tempe (Fermente soya fasulyesi)
Probiyotiklerin vücuda faydaları büyük olan mikroorganizmalar olduğunu öğrendik. Bu canlı varlıklar hem beden sağlığı hem de ruh sağlığı açısından çok önemlidir. Depresyonu azaltabildiği, sindirimi güçlendirdiği ve kalp sağlığını desteklediği bilinir. Probiyotiklerin cilt sağlığına faydalarıyla ilgili çeşitli bilimsel makaleler vardır. Her ne kadar takviye probiyotiklerin kullanımı günümüzde popüler olsa da, yukarıda yer alan gıdalardan alımı da mümkündür.
Besin yoluyla vücuda alınabilecek çok sayıda probiyotik vardır. Bunlar yukarıda bahsedilenlerden de fazladır. Eğer gıda yoluyla probiyotikleri vücudunuza alamıyorsanız ya da yeterli gelmiyorsa, takviye ürünleri kullanılabilir.
Bebekler ve Probiyotikler
Bebeklerde anne sütü mucizevi bir önem taşıyor. Anne sütü probiyotikler açısından oldukça zengin bir gıdadır. Çok sayıda farklı mikroorganizma ailesini içerisinde bulunduran anne sütü, annenin bağırsak florasından ve beslenme düzeninden etkileniyor. Bebeğin bağırsak ve bağışıklık sisteminin sağlığı için, annenin emzirme döneminde probiyotikten zengin gıdalarla beslenmesi gerekiyor. Böylece anne sütü de yararlı bakteriler açısından zenginleşiyor ve direkt olarak bebeğe geçiyor.
Probiyotikler Hakkında Bilinmesi Gereken İpuçları
- Probiyotikler etkisini hemen göstermezler. Düzenli probiyotik tüketimine 2 hafta boyunca devam etmek gerekir.
- AİDS gibi bağışıklık sistemi hastalığı olan insanların probiyotik tüketmesi ciddi problemler doğurabilir. Doktor kontrolünde tüketmeleri zorunludur.
- Metaller, probiyotikleri öldürmektedir. Bu yüzden probiyotiklerle metallerin birbirlerine temas ettirilmemesi gerekir.
- Antibiyotikler vücudumuzdaki yararlı bakterileri ve probiyotikleri öldürür. Bu yüzden lüzumsuz antibiyotik kullanımından kaçınmak gerekir. Doktorlar önermedikçe antibiyotik kullanılmamalıdır.
- Antibiyotik kullanırken takviye probiyotik çeşitleri kullanılıyorsa, antibiyotik içtikten en az 2 saat sonra takviye içilmelidir.
- Sizin için en doğru probiyotik kullanımı için, uzman bir doktor ile görüşmeniz ve onun yönlendirmeleri ışığında probiyotik takviyesi almanız gerekir.
