Diyabet, dünya çapında yetişkinler ve çocuklar için adeta bir salgın haline gelen kronik bir hastalıktır. Şeker hastaları için diyet listesi hazırlanırken, uzak durulması gereken belli başlı yiyecekler vardır.
Tedavi edilmeyen şeker hastalığı, kalp hastalıklarına, böbrek hastalıklarına, körlüğe ve diğer komplikasyonlara dahil birçok ciddi sonuçları vardır.
Belli başlı yiyeceklerin tüketimi, kan şekerini ve insülin seviyesini yükseltebilmektedir. Bu da iltihaplanmaları artırmakta ve ciddi problemleri beraberinde getirebilmektedir. Peki, bir şeker hastası diyet listesi nasıl olmalı? Diyabetik diyet esnasında hangi gıdalardan kaçınılmalı? Şeker hastaları için yemek listesi oluştururken, karbonhidrat seviyelerinin ne kadar önemi vardır?
Bu yazıda şeker hastaları için diyet önerilerine yer veriyoruz. İşte diyabet hastaları için diyet yaparken kaçınmaları gereken 11 yiyecek ve içecek…
Şeker Hastaları İçin Diyet Listesi ve Karbonhidrat
Karbonhidrat, protein ve yağ ve bedenimize enerji sağlayan makro besinlerdir. Bunların arasında yer alan karbonhidratlar, kan şekerinizle ilgili en çok etkiye sahip besinlerdir. Bunun sebebi, şeker ya da glikoza parçalanmaları ve kan dolaşımı tarafından emilmeleridir.
Nişasta, şeker ve lif gibi ürünler karbonhidratlardır. Fakat lifler sindirilemez ve vücut tarafından diğer karbonhidratlar gibi emilebilir. Bu da kan şekerinizin yükselmesine neden olmaz.
Yiyeceklerin içerisindeki toplam karbonhidrat miktarından, toplam lif miktarını çıkarttığınız zaman, net karbonhidrat içeriğine ulaşabilirsiniz. Yani karışık bir sebze yemeğinde toplam 10 gram karbonhidrat ve 5 gram lif varsa, net karbonhidrat sayısını 5 gram olarak kabul edebilirsiniz.
Bu yüzden şeker hastaları için diyet listelerine çok fazla karbonhidrat koyulmamalıdır. Çünkü aşırı tüketim sonucunda kan şekeri ciddi seviyelere ulaşabilir ve tehlikeli sonuçlar doğabilir.
Bir süre sonra yükselen kan şekeri vücuttaki sinirlere ve kan damarlarına zarar verebilir. Bu da kalp hastalıklarına, böbrek hastalıklarına ve diğer ciddi sağlık sorunlarına zemin hazırlayabilir.
Düşük karbonhidrat tüketimine devam etmek, kan şekeri artışının önüne geçecektir. Bu da diyabet komplikasyonları yaşama riskinizi bir hayli azaltacaktır.
Bu sebeple aşağıda yer alan, şeker hastası diyeti esnasında kaçınılması gereken yiyecekleri dikkatle incelemeniz gerekmektedir.
Şekerli İçecekler
Şekerli içecekler, diyabet hastalığı olan birisi için en kötü içecek tercihidir. Şekerli içecekler karbonhidrat bakımından çok yüksek seviyelerdedir. Kola, soğuk çay ya da limonata gibi içecekler, iç yapılarında yoğun şeker ve karbonhidrat bulundururlar. Kan şekeri seviyelerini kontrol etmek ve hastalık riskini önlemek için şekerli içecekler yerine su, soda ya da şekersiz soğuk çay tüketmeyi alışkanlık haline getirmelisiniz.
Gazlı içecekler ve şekerli içecekler, kan şekerini artıran karbonhidrat bakımından yüksektir. Ayrıca yüksek fruktoz içeriği, insülin direnci, obezite, yağlı karaciğer ve diğer hastalıkların risklerini de artırmaktadır.
Trans Yağlar
Trans yağlar, dengelerinin korunabilmesi adına kimyasal olarak değiştirilmemiş yani doymamış yağlardır. İnsülin direnci, enflamasyon, göbek bölgesi yağlanması ve kalp hastalıklarıyla ciddi bağlantıları vardır.
Pirinç, Makarna ve Beyaz Ekmek
Makarna, pirinç ve beyaz ekmek gibi gıdalar, karbonhidrat seviyeleri yüksek gıdalardır. Fakat lif bakımından da bir o kadar düşük yiyeceklerdir. Bu yüzden tüketilmeleri halinde yüksek kan şekeri seviyelerine sebebiyet verebilirler. Bu tarz gıdalar yerine, içeriğinde yüksek lif bulunan yiyecekleri tercih etmek, hem kan şekerinizi korumanıza hem de vücut enerjinizi yüksek tutmanıza faydalı olacaktır.
Meyveli Yoğurt
Meyveli yoğurtlar genellikle yağ bakımından fakir gıdalardır. Fakat aksine, şeker seviyeleri bir hayli yüksektir. Bu yüzden kan şekeri ve insülin seviyelerinde ciddi artışlar meydana gelebilmektedir. Tam yağlı ve aromasız yoğurtlar, diyabet kontrolü ve genel beden sağlığı için iyi bir seçim olacaktır.
Şekerli Kahvaltılık Tahıllar
Kahvaltılık gevreklerin birçoğu, karbonhidrat bakımından zengin ancak protein bakımından düşük özelliklere sahiptir. Yüksek proteinli ve düşük karbonhidratlı kahvaltılar, şeker hastaları için diyet listelerinin vazgeçilmezidir. Bu sayede hem diyabet hem de iştah kontrolü sağlanabilmektedir.
Aromalı Kahveler
Sade kahve, hem diyabet riskini azaltma açısından hem de sağlığa çeşitli yararları açısından tavsiye edilen bir içecek haline gelmiştir. Ama, aromalı kahveleri sağlıklı içecekler olarak görmek yerine, sıvı halde bir şeker deposu olarak görmeniz gerekmektedir.
Aromalı kahvelerin içerisindeki karbonhidrat miktarı bir hayli yüksektir. Bu da kan şekeri seviyelerinin artmasına ve tokluk hissinizi kaybetmenize neden olacaktır.
Esmer Şeker ve Bal
Esmer şeker ve bal gibi gıdalar, vücut tarafından işlenemez ve kan şekeri, insülin ve enflamatuar gelişimler üzerinde ciddi etkiler yaratabilirler. Şeker hastaları için diyet listelerine bu nedenle bal ve esmer şeker gibi gıdalar yerleştirilmemelidir.
Kuru Meyve
Kurutulmuş meyveler daha fazla şeker seviyelerine ulaşarak, normal meyvelere oranda 4 kat daha fazla karbonhidrat içerirler. Eğer şeker hastasıysanız, meyvelerden tamamen vazgeçmek zorunda değilsiniz.
Paketli Atıştırmalıklar
Tuzlu krakerler ya da diğer paketlenmiş gıdalar, iyi bir atıştırmalık seçeneği değildir. Rafine undan hazırlanırlar ve az miktarda besleyicilere sahip olurlar. Öte yandan kan şekerinizi hızla artıracak ve hızlı sindirilecek karbonhidratlar içerirler. Bu yüzden fındık, fıstık gibi az karbonhidratlı atıştırmalıklar ya da bir parça peynir veya bir bardak kefir gibi tercihler yapabilirsiniz. Bunlar açlık hissinizi bir hayli bastıracak sağlıklı atıştırmalıklardır.
Paket Meyve Suyu
Paket meyve suları içeriğinde, en az gazlı içecekler kadar yüksek şeker bulundurur. İçeriğindeki yüksek fruktoz, insülin direncini kötüleştirebilir ve kilo almaya neden olabilir. Tüm bunlar kalp hastalıkları risklerini artırmaktadır.
Patates Kızartması
Patates kızartması, kan şekerini ciddi seviyelerde yükseltecek oranda karbonhidrat içermektedir. Öte yandan patates kızartmaları, vücuttaki iltihabı artırabilecek, kalp hastalığı yaratabilecek ve kanser riskini artırabilecek sağlıksız yağlarda kızartılırlar.
Diyabet Hastaları İçin Diyet: Son Söz
Şeker hastaları için yukarıdaki gıdalardan uzak durmak elbette zorlayıcı olacaktır. Ne kadar zor olursa olsun, yukarıdaki gıdaların tamamından uzak durmaya çalışın. Ancak bunu başaramıyorsanız bile, sağlıksız yağlardan, sıvı şekerlerden, işlenmiş tahıllardan ve rafine karbonhidrat açısından zengin gıdalardan uzak durabilirsiniz. Yukarıdaki gıdalardan birisine karşı zaafınız olsa bile, bu durum diğer gıdaları da rahatlıkla tüketebileceğiniz anlamına gelmemektedir. Kendinizi tamamen koruyamıyor olsanız da, koruyabildiğiniz kadar korumanız çok önemlidir. Unutmayın, kan şekerinizi yükseltecek ve insülin direncinizi artıracak gıdalardan uzak durmak, gelecekte karşınıza çıkabilecek diyabet komplikasyonlarının riskini büyük oranda azaltacaktır.
