Tifo Nedir?
Kirli içme – kullanma suları ve temiz olmayan yiyecekler ile bulaşan tifo, çoğunlukla sonbahar ve yaz aylarında salgın şeklinde ortaya çıkar. İlerleyen zamanlarda kalp, beyin, böbrek, akciğer, karaciğer, göz ve kulak sinirlerini etkileyen tifo hastalığı, bulaşıcı bir hastalıktır. Salmonella typhi adındaki bir bakteri yoluyla bulaşan tifo, yüksek ateş, karın ağrısı, baş ağrısı ve iştahsız gibi belirtilere neden olur. Peki daha detaylı bahsedecek olursak tifo nedir? Tifo belirtileri nelerdir? Hepsi ve daha fazlası için Avicenna Hastanesi olarak ele aldığımız bu yazımızı okuyabilirsiniz.
Tifo Belirtileri
- Baş ağrısı
- Düşük başlayıp her gün artan ve yükselen ateş
- Cilt döküntüleri
- Yorgunluk
- Halsizlik
- Kas ağrıları
- Terleme
- Kuru öksürük
- Karın ağrısı
- İştahsızlık – kilo kaybı
- İshal
- Kabızlık
- Zihinsel karışıklık
- Karında ileri seviyede şişkinlik gibi semptomlar tifo hastalığı belirtileri arasındadır.
Tifo Neden Olur?
Bu hastalık, yukarıda da bahsettiğimiz gibi Salmonella typhi adındaki bakterilerden kaynaklanır ancak gıda kaynaklı hastalığa sebep olan Salmonella bakterisi ile karıştırılmamalıdır. Çoğunlukla temiz olmayan içme sularının ya da hijyenik ortamlarda üretilmemiş besinlerin tüketilmesi sonucu bulaşan bu hastalık, aynı zamanda enfeksiyon kapmış bir kişiden temas yolu ile de bulaşabilir. Öte yandan iyileşmesine rağmen hala Salmonella typhi bakterisini taşıyan kişilerin, hastalığı başkalarına bulaştırma potansiyeli yüksektir. Özellikle Afrika, Hindistan, Güney Amerika ve Güneydoğu Asya gibi bazı bölgelerde tifonun görülme sıklığı daha fazladır.
Risk Faktörleri
- Hindistan, Güneydoğu Asya, Afrika, Güney Amerika ve diğer pek çok alanda endemik olan tifoyu çocuklar yetişkinlere nazaran daha hafif atlatır. Ancak bu hastalığa yakalanma konusunda daha çok risk altındadırlar.
- Bunun dışında tifo ateşinin endemik olduğu yerlere seyahat eden kişiler,
- Salmonella typhi bakterileri ile çalışan kliniklerde mikrobiyolog olarak görev alanlar,
- Yine Salmonella typhi bakterisini içeren atık su ile kirlenmiş suları içenler,
- Enfekte olmuş ya da yakın zamanda bu hastalığa yakalanmış kişilerle temas edenler risk altındadır.
Komplikasyonları
- Kalp kası iltihabı
- Zatürre
- Kalp kapakçıklarının iltihaplanması
- Kalp zarlarının iltihabı
- Pankreas iltihabı
- Beyni ve omuriliği çevreleyen zarların ve sıvıların iltihabı
- Böbrek ya da mesane enfeksiyonları
- Deliryum, halüsinasyonlar ve paranoid psikoz gibi problemler
Tifo Nasıl Bulaşır?
Tifo bulaşıcı mı diye merak edenler için detaylı anlatmak gerekirse;
- Kaynağı bilinmeyen ve bakteri bulaşmış suların içilmesi ya da kullanılması
- İnsan ve hayvan atıklarının düzgün bir şekilde ortadan kaldırılmaması ve kaldırılmadığı için kaynak sularına karışması
- İçme ve kullanma sularının yeterli düzeyde klorlanmaması
- Salmonella taşıyan ve iyi pişmeyen et, yumurta, süt ve süt ürünlerin tüketilmesi
- Pastörize edilmemiş peynir, meyve suyu veya süt
- Kirli çiğ sebze, meyve, baharat ve çerezler
- Hasta kümes hayvanları ile temas edilmesi (Özellikle yılan, kaplumbağa, kertenkele, kurbağa, kuş ve civciv gibi evcil hayvanlar ile temas edilmesi)
- Son olarak bakteri, hasta insanlardan diğer insanlara temas yoluyla bulaşır.
Tifo Tanısı
Klinik bulgular ile birlikte hastadan kan, idrar, ve dışkı numuneleri alınır ve bu numunelerden elde edilen kültüre etken üretilerek tanı konulur.
Tifo Hastalığı Tedavisi
Kan testi ile bakteri olup olmadığı anlaşıldıktan sonra antibiyotikler ile tedavi edilebilir. Antibiyotiklerin yanında ise bol miktarda su tüketilmesi gerekmektedir. Öte yandan bağırsakların delindiği daha ciddi durumlar için ameliyat gerekebilir. Bunun dışında tifo aşısı kesin koruyuculuk etkisi yaratmasa da, %50 – %65 oranında bir etki sağlar.
Korunma Yolları Nelerdir?
- Yukarıda bahsettiğimiz gibi aşı yaptırabilir,
- İçme ve kullanma sularını kontrol ederek hijyen kurallarına dikkat edebilir,
- Hazır ve güvenilir olmayan gıdaları tüketmektense, doğal beslenmeye özen gösterilebilir,
- Tüketilen sebze ve meyveler iyice yıkanarak temizlenmeli,
- Kişisel hijyene önem verilmelidir.
Sıkça Sorulan Sorular
Tifo hastalığı nedir?
Yüksek ateş, ishal ve kusmaya neden olan hatta ölümcül olan bakteriyel bir enfeksiyondur.
Tifo ne kadar sürede iyileşir?
Hastalık ortalama 4 hafta sürer.
Tifo kalıcı bir hastalık mıdır?
Erken teşhis ve tedavi edildiği sürece çoğu kişide tamamen iyileşme görülür. Ancak tedavi edilmediği süre boyunca hayatı tehdit eden yan etkilere neden olur.
