Zona Nedir?
Zona ağrılı bir döküntüye sebep olan viral bir enfeksiyondur. Herpes zoster vücutta herhangi bir yerde görünse de, çoğunlukla gövdenin sol ya da sağ tarafına sarılmış tek bir kabarcık şeridi olarak görünür. Hayatı tehdit edici bir durum olmamakla beraber, herpes zoster çok acı verici olabilir. Yapılan aşılar, herpes zoster tehlikesini azaltmaya yardımcı olurken, hastalığın başında teşhis koyulması ve tedaviye başlanması, zonanın enfeksiyon süresini kısaltmaya ve hastalığa bağlı oluşabilecek problemlerin engellenmesine yardımcı olur.
Zona Belirtileri
Zona belirtileri, sıklıkla vücudunuzun bir tarafının, yalnızca küçük bir bölümünde kendisini göstermektedir. Herpes Zoster belirtileri genellikle kendisini şöyle gösterir:
- Acı, uyuşma, yanma veya karıncalanma
- Temas duyarlılığı
- Döküntü öncesi ağrı (Döküntüsüz zona)
- Kırmızı döküntü
- Patlayan ve kabuk tutan sulu kabarcıklar
- Kaşınma
Ağrı genelde herpes zoster hastalığının ilk belirtisidir. Bazı hastalar için yoğun olabilir. Ağrının konumuna bağlı şekilde, kimi zaman kalbi, akciğerleri ve böbrekleri etkileyen problemlerin belirtisi ile karıştırılabilmektedir. Kimi insanlarda kızarıklık bile oluşmadan önce ağrılar başlayabilmektedir. Buna döküntüsüz herpes zoster denilebilmektedir. Çoğunlukla, herpes zoster döküntüleri, gövdenin sol ya da sağ tarafına sarılmış bir kabarcıklar şeridi olarak ortaya çıkmaktadır. Zaman zaman herpes zoster hastalığı döküntüleri bir göz çevresinde ya da boynun veya yüzün bir tarafında görülür.
Hangi Durumlarda Doktora Gitmek Gerekir?
Herpes zoster şüphesi duyuyorsanız ve aşağıdaki belirtiler bulunuyorsa, mutlaka bir doktor muayenesinden geçiniz:
- Ağrı ve kızarıklık gözün yakınında görülebilir. Böyle durumlarda tedavi yapılmaması, kalıcı olarak göz hasarına ve hatta kaybına sebebiyet verebilmektedir.
- 60 yaşından büyükseniz
- Sizin ya da başka bir aile üyenizin düşük bağışıklık sistemi var ise
Zona (Herpes Zoster) Nedenleri Nelerdir?
Zona sebebi tam olarak belli değildir. Ancak yaşlandıkça enfeksiyonlara karşı bağışıklığın azalmasından kaynaklanıyor olabilir. Zona hastalığı yaşlılarda ve bağışıklık sistemi düşük insanlarda çok daha fazla görülmektedir. Varicella-zoster, soğuk yaralara ve genital herpes’e sebep olan virüsleri içeren, herpes virüsleri adı verilen bir virüs grubunun parçasıdır. Bu sebeple zona, herpes zoster olarak da bilinir. Ancak su çiçeği ve zonaya sebep olan virüs, cinsel yolla bulaşan bir enfeksiyon olan soğuk algınlığı ya da genital herpesden sorumlu olan aynı virüs değildir.
Zona Bulaşıcı mıdır?
Zona hastalığı olan bir şahıs varicella-zoster virüsünü su çiçeği bağışıklığı olmayan birine geçirebilir. Bu genelde herpes zoster döküntülerinin açık uçlarıyla direk olarak temas yolu ile gerçekleşir. Hastalığın bulaştığı kişide herpes zoster değil, su çiçeği görülmektedir. Su çiçeği bazı insanlar için tehlikeli olabilir. Herpes zoster kabarcığı kabarıncaya kadar bulaşıcıdır ve özellikle su çiçeği ya da su çiçeği aşısı görmemiş, özellikle de bağışıklık sistemi zayıflamış, hamile bayanlar ve yeni doğanlarda olan kişilerle fiziksel temastan kaçınmalısınız.
Yakalanma İhtimalinizi Arttırabilecek Faktörler
- 50 yaşından büyük olmak
- Herpes zoster en çok 50 yaşından büyük insanlarda görülmektedir. Risk, yaşla beraber artış gösterir.
- Bazı hastalıkların olması
- AIDS, HIV veya kanser şeklindeki bağışıklık sisteminizi güçsüzleştiren hastalıklar, herpes zoster riskini yükseltebilir
- Kanser tedavisi
- Radyasyon ya da kemoterapi hastalıklara karşı direncinizi azaltabilir ve herpes zoster tetikleyebilir.
Zona Hastalığına Karşı Alınabilecek Önlemler
Zona hastalığına karşı alınabilecek önlemler arasında birinci sırada, aşı seçeneği bulunmaktadır. Varicella (su çiçeği) aşısı ve Varicella – Zoster (zona) aşısı yaptıran kişilerde, herpes zoster oluşma ihtimali çok daha düşüktür. Su çiçeği aşılarında olduğu gibi, herpes zoster aşılarında da, sonradan herpes zoster oluşmama garanti edilememektedir. Yine de bu aşıyı olmuş kişilerde sonradan çıkan herpes zoster, aşısız bireylere göre çok daha hafif ilerleyecektir. Herpes zoster aşısı asla tedavide kullanılmamalıdır. Herpes zoster aşısı ancak, önleyici güç olarak kullanılabilir.
Sıkça Sorulan Sorular
Zona hastalığı nasıl bulaşır?
Zona hastalığına yakalanan bir kişi suçiçeğine karşı bağışıklığı olmayan herkese zona virüsünü bulaştırabilir. Zona döküntüsünün açık yaraları ile doğrudan temas yoluyla da bulaşır.
Zona tehlikeli bir hastalık mıdır?
Ölümcül değildir ancak ciddi komplikasyonları olan bir hastalıktır.
Zonayı ne geçirir?
Tedavi için birtakım ilaçlar kullanılır. Ağrı, yanma ve batma gibi belirtiler için ağrı kesici haplar, kremler ve losyonlar da kullanılabilir.
