[trobsbanner]
Hamilelikte Şeker Hastalığı Nedir?
Hamilelik şekeri, kişide ilk defa gebelik döneminde ortaya çıkan yüksek kan şekeridir. Glikoz yükselmesi nedeniyle anne ve bebeğin sağlığı etkilenebileceği için riskli durumlardan biridir. Komplikasyonlara neden olabilecek hamilelik şeker, gestasyonel diyabet olarak da bilinmektedir. Genellikle doğumdan sonra normale dönen hamilelik şekeri sıklıkla ölçülerek, kontrol altına alınmaya çalışılmalıdır. Anne ve bebek sağlığı üzerinde olumsuz etkilere neden olabileceği için düzenle kontrol edilmeli ve belirli bir seviyede tutulmaya çalışılmalıdır.
Hamilelikte Şeker Hastalığı Neden Olur?
Hamilelikte şeker hastalığı nedenleri, çoğunlukla hamilelik kiloları nedeniyle olmaktadır. Gebelikte alınan kilolar nedeniyle kişilerde tip 2 diyabet gelişebilir. Aynı zamanda hamilelik döneminde değişen hormon seviyeleri de kan şekerinin işlenmesini zorlaştırabilir. Kan şekerinizin yükselmesine neden olabilecek tüm bu faktörler, doğum sonrası düzelme göstermektedir. Doğum sonrası hormonsal dengede düzen ve kilo kaybıyla birlikte kan şekeri (glikoz) seviyeleri normale dönecektir.
Diyabetin Türleri Nelerdir?
Şeker hastalığı, kan şekerini seviyelerini etkileyen ve sabit olmamasına neden olan bir durumdur. Üçe ayrılan diyabet (şeker hastalığı) türleri arasında;
Tip 1 Diyabet: Vücudun insülin üretemediği durumdur. İnsülin, kan şekerinin kullanılması için hücrelere girmesine yardımcı olan bir hormondur. İnsülin üretilmediği durumlardan dışarıdan takviye alarak, vücuttaki eksiklik giderilmeye çalışılır. Tip 1 diyabet genetik olarak oluşabilir veya çocukluk çağlarında gelişebilir.
Tip 2 Diyabet: Tip 2 diyabet sorunu olan kişilerde vücut insülin üretebilir ancak yeterince kullanılamaz. Yetersiz insülin üretimi veya iyi kullanamama nedeniyle kan şekerinde yükselme meydana gelmektedir. Tip 2 diyabet fazla kilolu kişiler ve 40 yaşın üzerindeki kişilerde görülmektedir.
Gestasyonel Diyabet: Bu diyabet türü, hamilelik esnasında gelişmektedir. Gebelik esnasında gelişen gestasyonel diyabet, doğum sonrası kendiliğinden düzelme gösterebilir.
Hamilelikte Şeker Belirtileri Nelerdir?
Hamilelikte şeker yükselmesi, genellikle fazla belirtiye sahip değildir. Aşağıda yer alan belirtilere dikkat ederek, görülmesi durumunda doktorunuza danışabilirsiniz. Hamilelikte şeker belirtileri arasında;
- artan susuzluk
- normalden daha fazla idrara çıkmak
- ağız kuruluğu
- yorgunluk
- yemek sonrası uyku hali
bu semptomlar hamilelik esnasında görülebilir ve çoğu zaman hamileliğe yorulabilmektedir. Yaşadığınız bu belirtiler düzensiz şeker seviyesi nedeniyle meydana geliyor olabilir. Ancak bazen hiç belirti göstermeyen şeker hastalığının teşhisi için gebelik diyabeti taraması testi yaptırmanız gerekmektedir.
Hamilelik Şekeri Hamileliğinizi Nasıl Etkiler?
Gebelik diyabeti bulunan kadınlar, kendi sağlıkları ve bebeklerinin sağlıklarının tehlikede olduğu konusunda endişe duyarlar. Hamilelik şekeri yaşayan kadınların doğuma kadar karşılaşabileceği durumlar arasında;
- Bebeğiniz normalden fazla büyüme gösterebilir. Bu nedenle normal doğum zorlaşabilir ve sezaryen gerekli görülebilir.
- Gebelik diyabeti nedeniyle anne karnında çok fazla amniyotik sıvı birikebilir. Polihidramnios denilen bu durum, erken doğum veya doğum sorunlarına neden olabilmektedir.
- Hamilelik şekeri nedeniyle, 37. haftadan önce erken doğum yapılabilir. Bebek sağlığı için tehlikeli olabilen erken doğumun nedenlerinden biri kan şekeri seviyelerindeki düzensizliktir.
- Bebeğin doğduktan sonra sarılık olma ihtimali artmaktadır. Sarılık nedeniyle bebeğiniz belirli bir süre hastanede tedavi altında tutulabilir.
- Çok nadir olarak, hamilelikte diyabet durumu nedeniyle anne karnında bebek ölümü (ölü doğum) durumuyla karşılaşılabilir.
Gestasyonel diyabete sahip olmak durumunda düzenli kontrollerin yapılması oldukça önemlidir. Kontroller sayesinde kan şekeri seviyesi kontrol altında tutulabilir ve bahsedilen risklerin önüne geçilebilir.
Gebelikte İdeal Kan Şekeri Düzeyleri
Hamilelik döneminde olması gereken kan değeri aralıkları aşağıda belirtildiği gibidir. Gebelikte ideal kabul edilen kan şekeri oranları;
- Yemek öncesi: 90 mg veya daha az
- Yemekten bir saat sonra: 140 mg veya daha az
- Yemekten iki saat sonra: 120 mg veya daha az
Hamilelikte Şeker Hastalığı Tanısı Nasıl Konulur?
Hamileliğiniz kesinleştikten sonra düzenli aralıklarla kadın doğum uzmanı ile görüşmeler sağlamanız gerekir. Hamileliğinizin 8. ve 12. haftaları arasında doğum öncesi muayene randevusu aldığınızda, hamilelikte yapılan testler uygulanacaktır.
Hamilelik döneminde rutin testlerin yanı sıra, doktorunuzun gebelik diyabetinden şüphelenmesi ile birlikte hamilelikte şeker taraması yapılmasını isteyebilir. Gebelik diyabeti riskiniz yüksekse tarama testleri sonuçlarına göre kan şekeri seviyeniz ölçüler ve kesin tanıya kavuşulur. Test sonucu hamilelikte gestasyonel diyabet olduğuna işaret ediyorsa, uygun tedavi yöntemleri hakkında doktorunuz tarafından bilgilendirme sağlanır.
Hamilelikte Şeker Yükleme Testi Nedir?
Gebelikte şeker yüklemesi, gebelik esnasında şeker hastalığı şüphesiyle yapılan tarama testidir. Kan şekeri seviyelerinin ölçülmesi adına gebeliğin 24. ila 28. haftaları arasında yapılan test, ‘’Şeker Yükleme Testi’’ veya ‘’ 50 gr. Glukoz Tarama Testi’’ olarak bilinmektedir.
Hamilelikte Şeker Yüklemesi Nasıl Yapılır?
Gebelikte diyabet şüphesi bulunan anne adaylarında, gebeliğin 24. ve 28. haftalarında oral glukoz tolerans testi (OGTT) uygulanabilir. Hastanede doktor kontrolü altında yapılan şeker yüklemesinde, anne adayının aç veya tok olması fark etmez. Hamilelikte şeker yüklemesi için anne adayına 50 gr. glukoz içeren su verilir ve içtikten sonra 2 saat kadar beklenir.
Vücudun glikoz içeren suya verdiği tepkinin ölçülmesi için sonrasında kan şekerine bakılır. Hamilelikte şeker yüklemesi sonrasında kan şekeri 140 mg üzerinde çıkması durumunda, aynı test 100 gr. glikoz içeren su ile tekrardan yapılır ve 3 saat sonra kontrol edilir. Tekrar edilen test sonuçlarına göre annede gebelik şekeri varlığı kesinleştirilebilir. Kesin tanı konulduktan sonra anne adayına uygun tedavi yöntemleri hakkında bilgilendirilme yapılmalıdır.
Hamilelikte Diyabet Tedavisi
Gestasyonel diyabet tanısı konulan annelerde, kendi sağlıkları ve bebeğin sağlığına yönelik koruyucu tedaviler uygulanmalıdır. Tedavilerin temel amacı kan şekeri seviyesini normal seviyelerde tutmak ve ani düşüş-çıkışları engellemek olacaktır. Diyabet tedavisi etkilerinin takip edebilmeniz için kan şekeri ölçüm cihazı verilmesi gerekmektedir. Hamilelikte şeker hastalığı tedavisi için uygulanabilecekler arasında;
1. Sağlıklı Bir Diyet
Hamilelik şekeri nasıl düşer? diye merak ediyorsanız, kan şekeri seviyesinin anı dalgalanmalarını önlemek adına hamilelikte diyabet diyet listesi uygulanabilir. Sağlıklı ve dengeli beslenmeye yönlendiren diyetinizde, öğünlerinizi kontrol altına alacak bir beslenme programı uygulanır. Şeker hastalığı diyet listesi içeriğinde;
- Öğün atlamadan düzenli üç öğün yemek yenilmesi önerilir. Ürünlerin içeriği beslenme ve diyetetik uzmanı tarafından belirlenen yiyeceklerden oluşmalıdır.
- Öğünlerde kan şekerini aniden yükseltmeyen kepekli, tam buğdaylı ürünler tercih edilmelidir. Nişastası yüksek makarna, pirinç içerek ürünlerin kepekli olmasına dikkat edilmelidir. Düşük glisemik indeksli olması kan şekerinin aniden yükselmesini önleyen önemli hususlardan biridir.
- Bol meyve sebze (az şekerli) tüketin ve kendinize ara öğünler ekleyin
- Hamilelik sürecinde fazla şekerden kaçının ve şekeri doğal yollardan alın. Meyve, kuruyemiş ve tohum gibi doğal ürünlerin içerisindeki şeker dışında rafine şeker tüketmemeye özen gösterin.
Yukarıda bahsettiğimiz maddeler gebelik şekeri yaşayan annelerin beslenmelerinde dikkat etmesi gerekenlerden biridir. Ancak bazen fazla kilo nedeniyle oluşan diyabet göz önünde bulundurularak, hem annenin hem de bebeğin sağlığı açısından diyetisyen kontrolünde beslenmek önemlidir. Öğünlerin kalori, protein ve karbonhidrat ayarlamasını yaparak hem kan şekeri dengelenebilir hem de günlük gerekli besin miktarına ulaşılabilir.
2. Egzersiz Yapmak
Kan şekeri seviyesini düşüren en önemli faktörlerden biri fiziksel aktiviteler oluyor. Kan şekerinin düzenlenmesinde gestasyonel diyet kadar egzersiz de önemlidir. Hamilelik döneminde güvenli egzersiz yapmak için bir spor uzmanıyla çalışabilir veya yürüyüş yapmayı tercih edebilirsiniz. Önemli olanın fiziksel aktivite sağlamak olduğunu unutmayın, harekete geçin!
3. İlaç Tedavisi
Hamilelik döneminde anne adaylarının kan şekeri diyet ve egzersizle kontrol altına alınamıyor ise ilaç tedavisi düşünülebilir. İlaç tedavileri insülin enjeksiyonları veya yemek öncesi, sonrası haplarla düzenlenebilir.
Kullanılması gereken ilaçların dozu ve saatleri oldukça önemlidir. Bilinçsizce ilaç kullanımı önce annenin sonra bebeğin sağlığından geri dönülmez sonuçlara neden olabilir. Özellikle insülin enjeksiyonlarında alınması gereken doz doktorunuz tarafından belirlenen şekilde uygulanmalıdır. Aksi takdirde kan şekerinizin fazla düşmesi ve sonunda hipoglisemi belirtileri göstermenize neden olabilir.
Hamilelikte Şeker Hastalığı Risk Faktörleri
Gebelik diyabeti görülme riski bazı risk faktörlerini taşıyan kişilerde daha fazladır. Diyabet risk faktörleri arasında;
- Fazla kilo ve obezite
- Az hareketlilik
- Polikistik over sendromu
- Aile geçmişinde diyabet
- Önceden yaşanan gebelik diyabeti
- Daha önce 4 kilo ağırlığından fazla bir bebek doğurmak
gebelikte diyabet gelişme risk faktörleri arasındadır. Bahsedilen risk faktörlerinde sahipseniz, doğum öncesi randevusu alarak, diyabet gelişimini önleme adına neler yapabileceğinizi uzmanlara danışabilirsiniz.
Gebelik Diyabeti Nasıl Önlenir?
Gebelikte diyabet oluşumunu önlemek için kesin bir yol yoktur. Ancak riskli grupta bulunuyorsanız, hamilelikten önce sağlıklı yaşam tarzını benimseyerek, diyabet oluşumunu önlemeye alışabilirsiniz. Aşağıda yer alan önerilere uyarak diyabet oluşum riskini azaltabilir ve sağlıklı yaşam tarzına adapte olabilirsiniz.
Sağlıklı beslenin: sağlıklı beslenme programlarında tüm dünyada kabul görmüş bazı koşullar vardır. Az yağlı yiyecekler tüketmek, lif oranı yüksek besinler tüketme ve kalorisi yüksek yiyecekleri sınırlandırmak. Sağlıklı beslenmemize yardımcı olacak lezzetli yiyecekleri yemeklerinize dahil ederek, kendinizi fazla kontrol altında tutmadan beslenme alışkanlıklarınızı değiştirebilirsiniz. Bebeğiniz ve kendi sağlığını için gerekli olan sağlıklı beslenmeyi sağlayarak, daha rahat bir hamilelik geçirebilirsiniz.
Aktif Olmaya Özen Gösterin: Bebeğinizin dünyaya gelmesiyle birlikte, istemsiz aktifliğinizde artış gözlemlenecek. Ancak bu tempoya ayak uydurabilmek için öncesinde fiziksel aktivitelere ağırlık vermek önemli. Günlük tempolu yürüyüşler, egzersizler veya orta zorluktaki spor programlarını uygulamak yeterli olacaktır. Hafif başladığınız egzersizleri zamanla biraz daha arttırabilir ve aktifliğini sağlayabilirsiniz.
Hamilelik öncesi kilo verme: Boy uzunluğuna göre değişen beden kitle indeksi, ideal ve sağlıklı kilomuzu bize vermektedir. Hamilelik öncesinde fazla kilolardan kurtulma, hamilelik dönemin daha rahat geçmesini sağlayacaktır. Ödem ve yeme isteğinin artması ile birlikte alınan kilolar düşünüldüğünde, hamilelik öncesi kilo vermek daha rahat hareket etmemize olanak sağlayacaktır. Aynı zamanda hamilelikte alınan kilolarla birlikte hamilelik şekeri gelişimini ve tip 2 diyabet gelişmesinin önüne geçilebilir.
SONUÇ
Hamilelik dönemi, annenin kendi sağlığı kadar bebeğin sağlığını göz önünde bulundurduğu uzun bir yolculuktur. Planlanan hamileliklerde, önceden yapılan sağlık kontrolleri sayesinde hamilelikte şeker hastalığı oluşumu için önlemler alınabilir. Ancak plansız gebeliklerde, risk grubunda olmasanız dahi şeker hastalığı gelişebilir.
Genellikle hamilelik sonrası kendiliğinden ortadan kaybolan diyabet, fazla kilolu kişilerde tip 2 diyabet olarak devam edebilmektedir. Ani yükselen, düzensiz kan şekeri seviyeleri annenin hamilelik sürecinin zorlayıcı geçmesine neden olarak bebeğin sağlığını tehdit edebilir. Anneyi ve bebeği doğrudan etkileyen hamilelik diyabeti için gerekli kontroller ve takip sağlanmalıdır. Diyabet ve hamilelik süreci hakkında diğer sorularınız için dilerseniz, Avicenna Hastanesi Kadın Hastalıkları ve Doğum uzmanlarımıza randevu alabilirsiniz.
Sıkça Sorulan Sorular
Hamilelikte şeker yüklemesi yapılmalı mı?
Hamilelikte kan şekerinin ölçülmesi ve şeker hastalığının tanısının konulabilmesi adına şeker yüklemesi yapılmalıdır. Şeker yüklemesi yapılmadığı durumlarda yanlış tedavi uygulanabilir, anne ve bebeğin sağlığı açısından ciddi sorunlara yol açabilir.
hamilelikte şeker yüklemesi neden yapılır ?
Gebelik döneminde annenin riskli grupta olması, şeker hastalığı belirtileri olması, fazla kilolu olması durumunda şeker yüklemesi yapılabilir. Şeker yüklemesi yapılarak, gebelikte şeker hastalığı oluşup oluşmadığına dair tanı konulabilir.
Hamilelikte şeker düşüklüğü nedir ?
Hipoglisemi adı verilen şeker düşüklüğü, gebelikte kan şekerinin ani düşüşü durumunda görülür. Gebelik döneminde değişen hormon seviyeleri ve insülin salgılama sorunları hipoglisemiye neden olabilir.
Hamilelikte şeker kaç olmalı?
İdeal açlık kan şekeri seviyesi 60 mg – 90 mg arasında olurken, tokluk şekeri 120 mg / 140 mg arasında olmalıdır. Hamilelikte 140 – 145 mg arasında çıkan şeker yüklemesi sonuçlarında tekrardan test istenip, kesin tanı konulabilir.
Hamilelik şekeri nasıl düşer?
Hamilelikte şeker yükselmesi durumunda, ilaç kullanımı öncesi yaşam tarzında düzenlemeler yapılabilir. Yağlı, şekerli, kalorili yiyeceklerden uzak durularak sağlıklı yiyecekler tercih edilmelidir. Hafif yürüyüşler ve egzersizlerle aktiflik sağlanarak kan şekerinin dengelenmesi sağlanabilir. Hamilelik şekeri düşmediği durumlarda doktor tarafından reçete edilen ilaçlar kullanılarak, kan şekeri düzenlenebilir.
Hamilelikte şeker kaç olursa tehlikelidir?
Hamilelik şekeri, ideal görülen 120 – 130 mg referans aralığını aşması durumunda tehlikeli olabilir. Ancak ani şeker yükselmelerine karşı diyet, egzersiz veya ilaç kullanımı ile durum kontrol altına alınabilir.
