Dijital Subtraksiyon Anjiyografi Nedir?
Vücuttaki damarsal yapı ve lezyonların hem görüntülenmesinde hem de incelenmesinde uygulanan yönteme anjiyogafi denir. İki çeşit anjiyografi yöntemi vardır. Biri, yalnızca toplardamarların görüntülenmesinde uygulanan flebografi yöntemidir ve diğeri de atardamar ve toplardamarların görüntülenmesinde uygulanan dijital anjiyografi işlemidir. İngilizcede “Digital Subtraction Angiography” olan dijital subtraksiyon anjiyografi, kısaca DSA olarak adlandırılır.
Dijital subtraksiyon anjiyografi dsa sonucunda elde edilen görüntüler sayısal bir bilgi niteliğindedir. 1980’li yıllardan itibaren kullanılan DSA, kemik ve diğer dokular nedeniyle görüntülenemeyen damarsal yapıların görüntülenmesini amaçlar. Dijital anjiyografi işleminde atardamarlara yine kontrast madde enjekte edilir ve damarlar ayrıntılı bir şekilde görüntülenir. DSA, hem tanı hem de tedaviye yardımcı olmasının yanı sıra daralmış olan damarların olması gereken genişliğe ulaşmasını da sağlar.
Dijital Subtraksiyon Anjiyografi Nasıl Yapılır?
Bu işlem koltuk altı, el bileği ya da kasık bölgesinden yapılır. Hasta için en doğru bölgeyi doktor kendisi karar verecektir. Seçilen bölge temizlenir ve ardından kateter yerleştirilir. Deri ve deri altına lokal anestezik bir madde verilir. Bu sayede bölgenin uyuşması sağlanır. Bir iğne yardımıyla damara girilir ve doktor monitörden yapılan işlemleri takip eder. O esnada kateter amaçlanan damarın içerisine yerleştirilir. Bu işlemden sonra kontrast madde enjekte edilir ve damarların filmi çekilir. İşlem sona erdiğinde kateter çıkarılır ve kanın durması için ortalama 10 dakika kadar beklenir. Son olarak hasta istirahat edeceği odaya alınır.
Dijital Subtraksiyon Anjiyografi Avantajları
- Dijital substraksiyon anjiyografi işleminde damarların anatomisi daha detaylı bir şekilde incelenir. Ve bunun için ayrıyeten özel işlemlerde uygulanır.
- Klasik anjiyografiye nazaran daha az radyasyona maruz kalınır. Bu anlamda da daha güvenli bir tercihtir.
- İşlem öncesinde ve sonrasında hastaneye yatış yapılmasına gerek yoktur. Ayakta tedavi edilen hastalara da aynı işlem uygulanır.
- İşlem hakkında hastaya bilgi vermek daha kolaydır.
- Kısa aralıklarla tekrar etmesi, kişilerin durumunu hem gözlemleme hem de tedavi açısından oldukça önemlidir.
- Elde edilen görüntülerde istenmeyen yapıların silinebilme özelliği vardır.
Dijital Subtraksiyon Anjiyografi Riskleri
Kontrast madde reaksiyonları;
- Bulantı ve kusma
- Solunum sıkıntısı
- Anafilaktoid reaksiyon
- Hapşırma
- Vücutta kızarıklık ve kaşıntı
- Geçici böbrek yetmezliği
- Düşük tansiyon
- Kalp ritim bozukluğu
- İşlem yapılan bölgede sıcaklık ve ağrı
Giriş yeri ile ilgili komplikasyonlar;
- Kanama
- Diseksiyon
- Damar daralması ve tıkanması
- Enfeksiyon kaynaklı ağrı, apse ve akıntı
- Anevrizma, sinir zedelenmesi ve psödoanevrizma
- Damardaki kan akışının kesilmesi
- Spazm ya da pıhtılaşma ve buna bağlı olarak bölgede gelişen hasarlar
Kateter ile ilgili komplikasyonlar;
- Diseksiyon
- Tel ya da kateterin koparak içeride kalması
DSA İşleminden Önce Dikkat Edilmesi Gerekenler
DSA anjiyografi öncesinde hastanın alerjileri, kronik hastalıkları ve kullandığı ilaçlar hakkında bilgi alınmalıdır. Bunun dışında işlem öncesinde gereken testler mutlaka yapılmalıdır. Çıkan sonuçlara göre kişilerin kullandığı kan sulandırıcı ve pıhtılaşmayı engelleyen ilaçlar varsa bunlara ara vermek gerekebilir. Ancak hastanın kullandığı kalp ve tansiyon ilaçları varsa bunlarda herhangi bir değişiklik yapılmaz. İşlem yapılmadan önce en az 8 saate kadar aç kalmak gerektiği için, ilaç alırken yutmaya yardımcı olacak şekilde su içilmelidir. Diyabet hastası olanlar, işlemden önce kullandıkları ilaçlar ile ilgili doktoruna mutlaka bilgi vermelidir. Tüm bunların yanı sıra işlemden bir gün önce kateterin yerleştirildiği bölgenin traş edilmesi gerekir.
DSA İşleminden Sonra Dikkat Edilmesi Gerekenler
Dijital anjiyografi cihazı işleminden sonra, ilk olarak giriş yapılan bölgeye kanamayı durdurmak adına elle baskı uygulanır. Devamında yeniden bir kanama olmaması adına o bölge üzerine kum torbası konulur. Kişi normal bir damar yapısına sahip ise, işlemden 6 – 7 saat sonra kum torbası kaldırılır. Anjiyo işleminden sonra bölgede kızarıklık, küçük şişlikler, hafif bir ağrı ve morarma gibi belirtilerin görülmesi normaldir. Ancak herhangi bir komplikasyon meydana gelirse diye hasta 3 saate yakın gözetim altında tutulur.
Bu süreç tamamlandığında hasta taburcu edilir ve en az 6 – 8 saat yatakta hastanın dinlenmesi gerekir. İşlemin yapıldığı bölge mümkün olduğunca çok az hareket edilmelidir. İşlemden sonra kişiler normal beslenme düzenine geri dönebilirler. Öte yandan kontrast maddenin vücuttan atılması için bol bol su içilmesi gerekir. İşlem yapılan bölgedeki bandaj en az 12 saat orada kalmalıdır. Süre sonunda bandaj çıkarılır ve isteğe göre daha küçük bir bandaj yapıştırılabilir.
Sıkça Sorulan Sorular
İşlem sırasında acı hissediliyor mu?
Kateterin gireceği bölgeye lokal anestezi uygulanır ve bu sayede herhangi bir acı hissedilmez. Sadece işlem esnasında bölgede hafif bir baskı hissedilebilir.
Dijital anjiyografi cerrahi bir işlem midir?
Hayır cerrahi bir işlem değildir, damarlarda meydana gelen hastalıkların tanı ve tedavisi için kullanılan bir görüntüleme tekniğidir. Bu uygulamada herhangi bir kesi açılmaz ve genel anestezi verilmez. Üstelik çok kısa bir işlemdir.
Dijital subtraksiyon anjiyografi işleminden sonra ne kadar sürede normal hayata geri dönülür?
İşlem süresi 10 – 20 dakika arasındadır. Ancak hem işlem öncesi hazırlık süreci hem de işlem sonrası 6 – 8 saat istirahat süresi vardır. Tüm bunlar hesap edildiğinde kişinin bu işlem için bir gününü ayırması gerekmektedir.
