Fizyoterapi: Nedir & Kimlere Uygulanır?

İnsanların hayatları boyunca hareket kabiliyetlerini korumaktan, yenilemekten ve geliştirmekten sorumlu bilim alanına fizyoterapi denir. Fizyoterapi ve fizik tedavi aynı anlama gelen iki tıbbi kelimedir. Bu tedavide amaç, fiziksel yöntemler kullanarak insanların hareket kabiliyetini iyileştirmek ve düzeltmektir. Peki fizyoterapi nedir? Fizyoterapi ne iş yapar? Fizyoterapi bölümü hakkında daha detaylı bilgiye ulaşmak için Avicenna Hastaneler Grubu olarak ele aldığımız bu makaleyi okuyabilirsiniz.

 

 

Fizyoterapi Nedir?

Belli başlı hastalıkların kas ve iskelet sistemine verdiği zararları ortadan kaldırarak hastaları iyileştirmeye yarayan uygulamaya fizyoterapi denir. Hastaların günlük normal eylemlerine geri dönmesini sağlayan bu yöntem, iyileşme sürecinde büyük önem taşır. Fizik tedavi uzmanları kişiye tanı koyduktan sonra, fizyoterapistler hasta için uygun aktivite programını oluşturur ve gerekli fizyoterapi uygulamasına başlanır.

Fizyoterapi Kimler Tarafından Uygulanır?

Lisanslı doktorlar ve hem lisanslı hem de onaylı diğer sağlık personelleri, bu tedavi sürecinde görev alır. Fizik tedavi ve rehabilitasyon bölümünde sakatlıklarla beraber ortaya çıkan karmaşık sorunların çözümü için ekip şeklinde çalışılır. İlk olarak tanı konulur sonra kişilerin fonksiyonel durumları belirlenir. Tedavi sürecinde uzman hekim ve ekip elemanları ortak çalışır ve tedavi planını oluştururlar. Uygulamalar fizyoterapistler, fizik tedavi teknikerleri ve yardımcı personel desteği ile birlikte uygulanır. Kişilerin günlük aktiviteleri, fiziksel kapasiteleri, sosyal davranışları, iletişim yetenekleri ve psikolojisi tespit edilerek özel bir tedavi planı uygulanır.

Fizyoterapi Kimlere Uygulanır?

• Parkinson hastalığı
• Beyin damar hastalıkları, omurilik yaralanmaları, multipl skleroz, brakial plexus yaralanmaları ve yüz felci gibi felç hastalıkları
• Lenfödem
• Serebral palsi
• Duruş bozuklukları
• Osteoporoz
• Artrozlar
• Boyun ve bel fıtığı gibi omurga problemleri
• Spor yaralanmaları sonrası
• Kas, tendon ve sinir yaralanmaları
• Tendon ve sinir onarımı öncesi ve sonrası
• Romatoid artrit, ankilozan spondilit, psoriatik artrit gibi iltihabı eklem hastalıkları
• Kalça ve diz protezi ameliyatları öncesi ve sonrası
• Menisküs, ön – arka çapraz bağ yaralanmaları ve bunların onarımı öncesi ve sonrası
• Kırık tedavileri sonrası
• Karpal tünel sendromu, ulnar sinir tuzaklanması ve benzeri sinir sıkışmaları
• Fibromiyalji, miyofasiyal ağrı sendromu gibi yumuşak doku hastalıkları

Fizyoterapi Kimlere Uygulanmaz?

• Fizik tedavi cihazla yapıldığında, kalp pili olan kişilere veya hamilelere uygulanmaz.
• Eklem içi implantı olan kişilere, derin ısıtıcı ajanlar kullanılmamalı.
• İltihabi romatizmal hastalıkların aktif dönemlerinde fizyoterapi uygulanmamalı.
• Açık yaralar, varisler, damar tıkanıklıkları ve iltihaplı ve kanserli bölgeler üzerine uygulama yapmak sakıncalıdır.

Fizyoterapinin Amaçları

İnsanların günlük aktivitelerini sağlıklı olarak yerine getirilmesi fizyoterapinin amaçlarındandır. Bu uygulama, fiziksel uygulamanın dışında duygusallık ve sosyal ilişkiler gibi kavramları da kapsar.

• Gergin kasların gevşetilmesi
• Her türlü ağrının azaltılması
• İnflamasyonun giderilmesi
• Kan ve lenf dolaşımın pozitif olarak etkilenmesi
• Yaşam kalite ve konforunun artırılması
• Hareketin artırılması, kasların güçlendirilmesi ve denge koordinasyonunun sağlanması gibi durumları iyileştirilerek yeniden kazandırılması
• İlaç gereksinimlerinin azaltılması
• Duruş bozukluklarının önlenmesi ya da düzeltilmesi
• Spor yaralanmaları ve diğer travma sonrası günlük hayata dönmenin hızlandırılması amaçlanır.

Fizyoterapide Hangi Yöntemler Kullanılır?

Manuel Terapi

Manipülasyon, mobilizasyon, lenf drenaj, konnektif doku masajı, miyofasyal gevşetme teknikleri ve tetik nokta terapisi gibi el ile uygulanan tedavidir. Masaja benzeyen bir uygulama olan manuel terapi, belli eklem noktalarına uygulanarak lokomotor sistemin yol açtığı ağrıların en aza indirilmesini amaçlar.

Yüzeysel Sıcak ve Soğuk Uygulamalar

Sıcak uygulamalar kronik hastalarda kullanılırken, soğuk uygulamalar ise akut durumlarda ve ameliyat sonrası konnektif dokunun iyileştirilmesi amacıyla kullanılır. Sıcak uygulamalar, yumuşak doku elastikiyetini ve metabolik hareketi arttırma, kas spazmını azaltma ve doku iyileşmesini olumlu yönde etkilemeye yarar. Soğuk uygulamalar ise, kas spazmını ve kan dolaşımını azaltma, hücre dayanıklılığını artırma ve inflamasyon sürecini yavaşlatmaya yarar.

Derin Isıtıcılar

Ultrason ve kısa dalga diatermi tedavilerini içeren bu tekniğe derin ısıtıcılar denir. Bu tedavideki amaç kas, kemik ve bağ dokusu gibi derin dokuları ısıtmaktır. Bu yöntem sayesinde iyileşme hızlanır ve bağ dokusunu esnetmeye yarar.

Elektroterapi

Farklı frekanslardaki elektrik akımının fiziksel etkilerden tedavi amacıyla yararlanma olayına elektroterapi denir. Farklı frekanslardaki elektrik akımından yararlanarak ağrıları yok etmeye ve güçsüz kasları güçlendirmeyi hedefler. Hem akut hem de kronik hastalıklarda dolaşımı arttırmaya, ödemi azaltmaya ve analjezik etki oluşturmaya yarar. Alternatif akımlar, doğru akımlar, alçak frekanslı akımlar, orta frekanslı ve yüksek frekanslı akımlar uygulama için kullanılır.

Hidroterapi (Su ile Tedavi)

Suyun kaldırma kuvveti, direnç ve hidrostatik basınç gibi özelliklerinden faydalanarak kan dolaşımını, eklem mobilitesini ve aerobik kapasiteyi artırır. Bu sayede ağrılar azalır. Lokal uygulamada, girdap banyoları, kontrast banyo ve sıcak su gibi işlemler uygulanır. Genel uygulamada ise, kaplıca, sıcak su küveti ve deniz suyu tedavisi gibi işlemler uygulanır.

Lazer Terapi

Dokularda büyük bir ısı artışı oluşturmayacak kadar az seviyede doz uygulanır. Bu nedenle uygulama esnasında hastalar lazer gören bölgede çok az bir ısı artışı hissederler ya da herhangi bir şey hissetmezler. Bu uygulama yara iyileşmesi, kas – iskelet sistemi hastalıkları, fibromiyalji, miyofasiyal ağrı sendromu, lateral epikondilit, karpal tünel sendromu, kronik ağrılar ve artrit gibi pek çok hastalığın tedavisinde kullanılır.

Traksiyon

Çekme kuvveti ile yumuşak dokuların gerilmesi ve eklem yüzeyleriyle kemik yapılarının birbirinden ayrılması amaçlanır. Omurga rahatsızlıkları ve fıtık tedavisinde yaygın olarak kullanılan traksiyon, kemik erimesi, omurgada kırık, omurilik basısı, enfeksiyon ve tümör gibi durumlarda kullanılmaz.

Terapötik Egzersiz

En sık başvurulan tedavi şekli olan terapötik egzersiz, eklemdeki hareket seviyesini arttırır ve kasların kasılıp gevşemesini sağlar. Eklem hareketini kısıtlayan durumlar ve felçler ile birlikte kas, eklem ve tendonların etkilendiği tüm hastalıklarda uygulanır. Bu yöntem ile aktif egzersizler ile kasların çalıştırılması amaçlanır. Egzersiz cihazlarıyla hastaya yaptırılan bu hareketler, bir uzman kontrolü ile düzenli olarak uygulanır.

Bantlama

Bantlama tedavisinde hem elastik hem de rijit bantlar bulunur. Aynı zamanda bu uygulama koruyucu ve düzeltici olmak üzere iki amaçla yapılır. Sporcularda renkli ağrı bantları, elastik bant sınıfına girer ve daha çok ağrıyı azaltmaya ve fonksiyonu korumaya yardımcı olur. Düzeltici bantlama ise, hastanın postüründe düzeltme yapmak için tercih edilir.

Fizyoterapinin Faydaları

• Hareket ve fonksiyonellikte artış, ağrı kesici gibi ilaçların kullanımında azalma ve var olan ağrılarda azalma
• Ameliyat ihtiyacını ortadan kaldırma ya da erteleme
• Yaralanma sonrası tedavi süresinde azalma
• Ameliyattan sonra normal yaşama dönme
• Yaşa bağlı kas erimesi ve eklem tutukluklarının azalması
• Spora bağlı yaralanmalarda spora kısa sürede geri dönmeyi sağlama
• İnme, beyin hasarı ya da omurilik yaralanmasına bağlı olarak gelişen felçlerin tedavisinde günlük hayata adaptasyonu kolaylaştırma
• Kan dolaşımı ve hareket bozukluğundan dolayı meydana gelen uyuşma, karıncalanma, ağrı ya da güçsüzlük gibi hislerde azalma
• Denge koordinasyonun kuvvetlendirilmesi ile düşmelerin önlenmesi ya da en aza indirilmesi

Fizyoterapide Tedavi Süresi Ne Kadardır?

Kişiye özel bir tedavi planı uygulandığı için kişiden kişiye göre tedavi süresi ve seans sayıları değişmektedir. Günlük tedavi süresi ortalama 30 – 60 dakika arasında değişir. Ancak tedavi planına göre bu süre daha kısa ya da daha uzun da olabilir. Kişilerin seans sayısı ise 10 – 30 seans arasında değişerek planlanır. Eğer hastalar seanslara düzenli katılım gösterirlerse, iyileşme süreleri de daha hızlı olur.

 

Sıkça Sorulan Sorular