Dismenore (Ağrılı Adet) Nedir?
Ağrılı adet görmeyi ifade eden dismenore, adet sancısını tanımlamak için kullanılır. Çoğunlukla bu durum adet kanaması olmadan önce, alt karın bölgesinde zonklayan ve kramp şeklinde bir sancı olarak kendini gösterir. Dismenore söz konusu olduğunda ağrı aralıklı olarak meydana gelir. Bu ağrılar, suprapubik bölgede daha yoğun bir şekilde ortaya çıkar. Bu ağrılara ek olarak mide bulantısı, kusma ve ishal gibi şikayetlerde eklenir.
Oldukça yoğun yaşanan bu ağrı, 48 saate kadar sürebilir. Rahim kasılmalarından dolayı ağrı oluşması normaldir ancak bazen ağrıların şiddeti artabilir. Ve bazı kadınlarda adet sancısı aşırı derecede bir rahatsızlık oluşturmaz iken, bazı kadınlarda günlük aktiviteleri kısıtlayacak boyuta ulaşır.
Dismenore Türleri
Dismenore, primer dismenore (birincil) ve sekonder dismenore (ikincil) olmak üzere iki kategoride incelenir. Farklı jinekolojik hastalıklara bağlı olarak görülen ağrı ikincil olarak sınıflandırılır. Adet döngüsünde prostaglandin adındaki kimyasalların yüksek derecede salgılanması ve rahimdeki kasılmalara bağlı olarak ağrının meydana gelmesi ise birincil adet sancısı olarak adlandırılır.
Genç kadınlarda daha çok görülen primer dismenore, yaşam kalitesini olumsuz yönde etkiler ancak iyi seyirli bir olaydır. Adet döneminin başlamasının ardından hemen kendini gösteren birincil dismenore, alt karın bölgesinde ağrıya neden olur. Ağrının yanı sıra bel ağrısı, sırt ağrısı, kalça-uyluk ağrısı, baş ağrısı, ishal, bulantı ve kusma gibi belirtilere yol açar.
Başka hastalıklardan dolayı oluşan ikincil dismenore, adet döneminin herhangi bir kısmında meydana gelebilir. Bu kategorideki sancının başlangıç zamanı ve karakteri değişkenlik gösterebilir. Altta yatan rahatsızlığa göre cinsel ilişki ve aşırı düzeyde adet kanaması gibi belirtiler bu şikayetler ile birlikte meydana gelir.
Dismenore Belirtileri
- Mide bulantısı
- Yorgunluk
- Baş dönmesi
- İshal
- Kabızlık
- Kusma
- Baygınlık
- İştahsızlık
- Alt karın bölgesinde ağrı veya kramp
- Baş ağrısı şikayetlerinde artış
Dismenore Nedenleri
Dismenore nedenleri yani ağrılı adet nedenleri, türüne göre değişkenlik gösterir ve bu nedenle ilk olarak türünün incelenmesi gerekir. Birincil tipte, altta yatan jinekolojik bir rahatsızlık söz konusu değildir. Adet döneminde prostaglandin salgısı ve uterus kasılmalarından dolayı adet sancısı ortaya çıkar. Prostaglandin salgısı rahim kas dokusundaki kasılmaları uyarır. Kas dokusunun kasılması ile rahim dokusunu besleyen damarlarda kan akışı kesilir ve adet sancısı meydana gelir.
Birincil tip sancının yoğunluğu, salgılanan prostaglandin miktarı ile dengelidir. Bazı kadınlarda ağrı oldukça belirgin olduğunda, adet döneminin ilk 2 gününde salgılanan prostaglandin miktarı fazlasıyla yüksektir. İkincil tip sancı mevcut bir hastalığa bağlı olarak meydana gelir. Bu hastalıklardan bazıları ise şunlardır;
- Endometriozis
- Adenomyozis
- Uterin fibroid
- Pelvik inflamatuar hastalık
Dismenore Tanısı
İlk olarak hastalığa bağlı olarak adet dönemindeki ağrılı adet kanamasına ve semptomlara bakılır. Jinekolojik muayene yapıldıktan sonra eğer gerek duyulursa, rahim ağzından sürüntü alınır ve smear uygulaması yapılır. Tanının konulması için ultrason ve farklı laboratuvar testleri istenebilir. Aynı zamanda laparoskopik cerrahi işleme de gerek duyulabilir.
Dismenore Tedavisi
Tedavi için farklı yöntemler uygulanabilir. Hastanın durumuna göre hormon tedavisi ya da ilaç tedavisi gibi yöntemlere başvurulabilir. Yukarıda da bahsettiğimiz gibi bazı durumlarda cerrahi müdahale de gerekebilir. İlaç tedavisinde amaç, prostoglandin üretimini baskılamak ve krampları en aza indirmektir. Ayrıca bu ilaçlar, kusma ve bulantı gibi belirtileri de ortadan kaldırabilir. Karaciğer rahatsızlıkları, mide hastalığı veya kanama bozukluğu olan kişilere ilaç tedavisi uygulanmaz. Öte yandan miyom kaynaklı ağrılarda ya da çikolata kisti gibi durumlarda laparoskopik cerrahi işlemi uygulanabilir. En son tedavi seçeneği olarak, çok şiddetli olgular olması halinde rahim alınır.
Adet Sancısına Ne İyi Gelir?
- Kasık ya da sırt bölgesine sıcak su torbası konulabilir.
- Alt karın bölgesine rahatlatıcı masaj yapılabilir.
- Fiziksel egzersiz yapılabilir.
- Besleyici fakat ağır olmayan yiyecekler tüketilebilir.
- Yağlı yiyecekler, alkol, gazlı içecekler, kafein içeren sıvılar ve tuzlu gıdalar gibi bazı gıdaların tüketimi sınırlandırılabilir.
- Sıcak duş alınabilir.
- Stres azaltılabilir.
- Gıda takviyeleri kullanılabilir.
Sıkça Sorulan Sorular
Dismenore tedavi edilmezse ne olur?
Şiddetli alt karın bölgesi ağrıları ve apse oluşumu gibi semptomlar meydana gelebilir.
Adet sancısı olması normal mi?
Genç kızlarda görülen adet sancısı genellikle normaldir ve altta yatan herhangi bir sağlık sorunu yoktur. Ancak yaşamı etkileyecek kadar şiddetli sancı olduğunda, doktora görünmek ve tedavi olmak gerekmektedir.
Adet neden ağrılı olur?
Bazı kadınların adet dönemindeki sancıların şiddeti prostaglandin birikiminden kaynaklı olabilir.
