Görme Bozukluğu Nedir?
Gözün net görebilmesi için gelen ışınların kırılması gerekmektedir. Bu kırılma ile birlikte gözün arka tarafında bulunan ağ tabakasında (retina) görüntü odaklanır. Işığın kırılmasını sağlayan kısımlar da gözün en saydam tabakası olan kornea ve göz merceği (lens) tarafından sağlanmaktadır. Gözde değişik uzaklıklardan gelen ışıkların kırılma ve görüntünün retinada odaklanma fonksiyonlarının normal bir şekilde yerine getirilmesi durumu emetropi olarak adlandırılmaktadır. Bu işleyişte yaşanan herhangi sorun halinde görme bozuklukları meydana gelmektedir.
Görme Bozukluğu Neden Olur?
Görme bozukluğu nedenleri genellikle çevresel ve genetik faktörlere bağlı olarak değişebilmektedir. Yaygın olarak görülen göz hastalıklarının nedenleri arasında ise şu faktörler bulunmaktadır:
- Uzun süre az veya çok ışığa maruz kalmak,
- Bazı üst solunum yolu enfeksiyonlarının (sinüzit, grip vb.) gözde oluşturduğu yan etkiler,
- Göz kurulukları,
- Bazı kronik hastalıklar (şeker veya kalp hastalığı gibi),
- Göze kaçan yabancı bir cismin gözde oluşturduğu hasar,
- Genetik yatkınlık,
- İleri yaş.
Hangi Hastalıklar Görme Bozukluğu Yapar?
Görme bozuklukları genellikle nörolojik ve metabolik hastalıklardan kaynaklanabilmektedir. Bunlar arasında en sık görme sorunlarına yol açan hastalıklar ise şunlardır:
- Göz sinir iltihabı,
- Göz kanseri,
- Hipofiz bezi tümörleri,
- Beyin damar tıkanıklıkları,
- Göz siniri damarlarının tıkanması,
- Şeker hastalığı,
- Kalp rahatsızlıkları,
- Genetik hastalıklar.
Görme Bozukluğu Belirtileri
Kırılma kusuru olan gözlerde genellikle farklı açılardan gelen ışınlar, ağ tabakasında odaklanamaz ve bunun sonucunda bulanık, asimetrik bir görüntü meydana gelir. Bunun sonucunda oluşan hastalıklar kendini farklı semptomlarla göstermektedir. Görme bozukluklarında görülen genel belirtiler aşağıdaki gibidir:
- Gözde uyuşukluk ve ağrı,
- Batma ve yanma hissi,
- Gözlerde yaşarma, çapaklanma gibi problemler,
- Kaşıntı,
- Gözleri kısarak bakma,
- Kızarıklık,
- Görme alanlarında daralma,
- Görme azlığı,
- Göz kapağında düşüklük veya şişlik.
Görme Bozukluğu Çeşitleri
Çeşitli nedenlerden oluşan kırılma problemleri sonucu ortaya çıkan göz hastalıkları çeşitleri; hipermetrop, miyop, astigmatizm ve presbiyop olmak üzere dört farklı şekilde görülebilmektedir.
Hipermetropi (Yakın Görme Bozukluğu)
Yakını net görememe olarak bilinen ve çoğunlukla genetik olduğu düşünülen görme bozukluğuna hipermetropi adı verilmektedir. Bununla birlikte gözün ön-arka çapının normalden daha kısa olması nedeniyle bu rahatsızlık meydana gelmektedir. 40 yaşından büyük olan hastalarda hipermetrop derecesi yükseldikçe yakınla birlikte uzağı da görememe problemi yaşanabilmektedir. Hipermetrop olan bireyler, harf ve satırları kaydırarak okurlar. Bunun yanında yakında bulunan bir metinde harfleri iç içe geçmiş şekilde görürler. Uzun süren okumalar yapmaları halinde baş ağrısı ve göz çevresinde ağrı hissetmektedirler.
Bu görme bozukluğu için öncelikle gözlük veya kontakt lens kullanımı önerilmektedir. İleri evrelerde göz içi mercek ameliyatları ile sorun giderilmektedir.
Miyopi (Uzak Görme Bozukluğu)
Uzaktaki harf, şekil veya nesnelerin net bir şekilde görülememesi sorunudur. Görme bozuklukları arasında en sık görülen miyopide, ışınlar retinanın üzerine değil tam önüne odaklanmaktadır. Genellikle gözün ön ve arka uzunluğunun fazla olması ve ağ tabakanın kırma özelliğinin normalden daha yüksek olması gibi nedenlere bağlı olarak gelişmektedir.
Miyop, hafif ve orta dereceli olarak seyredebilmektedir. Tedavisi ise genellikle gözlük, kontakt lens kullanımı veya cerrahi tekniklerle yapılmaktadır. Bununla birlikte miyop için kullanılan gözlük camının ortası kalın ve çerçevesinin diğer gözlüklere oranla daha iri olması nedeniyle estetik açıdan kötü bir görüntü oluşturmaktadır. Bu nedenle hastaların çoğu kontakt lens kullanmayı tercih etmektedir.
Astigmatizm
Bu görme bozukluğu genellikle korneanın şekil bozukluğundan veya göz merceğinin eğri olması nedeniyle gelişebilmektedir. Astigmat olan bireyler, nesneleri bulanık ve puslu görürler. Astigmatizm halk arasında bulanık görme hastalığı olarak anılmaktadır. Bununla birlikte astigmatlı bireyler nokta benzeri şekilleri de kenarları uzun veya dağılmış olarak görmektedirler. Gözün net görmemesi hastalığı olan astigmatizm aynı zamanda gözün aldığı bir hasar sonucu da gelişebilmektedir. Tedavi yöntemleri arasında gözlük, kontakt lens kullanımı ve göz lazer ameliyatı bulunmaktadır.
Presbiyopi
Göz merceğinin odaklama yeteneğini kaybetmesi sonucu ve yaşlanmayla birlikte başlayan yakını görme bozukluğuna presbiyopi denilmektedir. Aynı zamanda uzağı bulanık görme hastalığı olarak da bilinen presbiyopi, gözdeki lensin esnekliğini kaybetmesi ile birlikte bu hastalık gelişebilir. Yaşanan şikayetler genellikle hipermetropi ile aynıdır. Belirtiler aynı olsa da bu problemlerin gelişmesine neden olan faktörler farklıdır. Hipermetrop göz küresinin normalden kısa olmasına bağlı olarak gelişirken, presbiyopi yaşın ilerlemesi ile ilişkili oalrak göz merceğinin esnekliğini kaybetmesi ve sertleşmesi sonucu oluşmaktadır.
Tedavisinde en sık kullanılan yöntem, gözlük kullanımıdır. Hatta bu sağlık sorununda kullanılan gözlükler genellikle okuma gözlüğü olarak bilinmektedir. Ancak gözlük kullanımından rahatsız olan bireyler kontakt lens kullanmayı tercih ederler. Her ikisinin de doktor tarafından reçete edilmesi gerekir. Hastanın konfor düzeyine bağlı olarak alanında uzman bir göz doktoru, hastalığa iyi gelecek olan gözlüğü veya lensi reçete eder.
Strese Bağlı Göz Hastalıkları
Uzun yıllardır yapılan klinik araştırmalar sonucunda bazı psikolojik rahatsızlıkların görme bozukluklarına neden olduğu tespit edilmiştir. Özellikle strese bağlı olarak geliştiği bilinen göz hastalığına, santral seröz koryoretinopati adı verilmektedir. Daha basit bir dille ifade edecek olursak, sinirsel göz bozukluğu veya stresin göze vurması şeklinde ifade edebiliriz. Bu hastalığın gelişmesinde etkili olan risk faktörleri genel olarak kortizol kullanımı, aşırı stres ve anksiyete durumları ile birlikte diğer ruhsal dinamikleri kapsamaktadır.
Anksiyete görme bozukluğuna neden olan başlıca faktör olmakla birlikte ikinci sırada aşırı kortizol kullanımı yer almaktadır. Strese bağlı görme bozukluğu yaşayan bireylerin ise genellikle rekabetçi, hırslı, ani duygu boşalımları yaşayan ve başarı odaklı bir yaşam şekline sahip oldukları bilinmektedir. Bu kişilerde diğer insanlara oranla kortizol hormonu seviyesi çok daha yüksek olmaktadır. Bu durumda farklı görme bozukluklarına sebebiyet verir.
Görme Bozuklukları Tanı Yöntemleri
Görme bozukluklarında genellikle uzağı ve yakını görememe, nesneleri farklı şekillerde algılama ve bulanık görme gibi şikayetler meydana gelmektedir. Bu şikayetler bir göz hekimine gittiğiniz zaman, öncelikle hekim detaylı bir sağlık öykünüzü alır. Ardından göz muayenesi yaparak gözünüzün sağlık kriterlerine uygunluğunu araştırır. Bununla birlikte kesin teşhis için şu tanılama yöntemleri kullanılmaktadır:
- Görme kaybı testi,
- Gözün genişlemesini sağlayan damla yardımıyla göz muayenesinin yapılması,
- Tonometre ile göz içi basıncın ölçülmesi.
Hekim muayene esnasında genel olarak retina ve optik sinirlerin sağlıklı olup olmadığına bakmaktadır. Aynı zamanda yapılan testler sonucunda göz bozukluğu dereceleri de kesin olarak belirlenir.
Görme Bozukluğu Tedavi Yöntemleri
Görme bozuklukları, gözün anatomik yapısından kaynaklı olduğu için ömür boyu devam eder. Ancak mevcut tedavi yöntemleri ile hastalığın semptomları azaltılarak daha konforlu bir yaşam sağlanabilmektedir. Bununla birlikte bazen görme bozuklukları uzun yıllar belirti vermeyip iler yaşlarda aniden ortaya çıkabilmektedir. Hafif dereceli bozukluklar, gözlük veya kontakt lens kullanımı ile azaltılırken daha ileri dereceler için farklı cerrahi veya lazer teknikleri uygulanmaktadır.
Kalıcı olarak bu durumdan kurtulmak isteyen hastalar için genellikle lazer teknikleri ve akıllı lens uygulamaları gibi tedaviler tercih edilmektedir.
Akıllı Lens Uygulaması
Göz içine yerleştirilen merceklere akıllı lens adı verilmektedir. Her göz yapısında bulunan doğal merceğin matlaşması veya esnekliğini yitirmesi sonucu çeşitli görme bozuklukları meydana gelmektedir. Bu doğal merceğin bozulması ile göz, yakın veya uzağı görme yetisini kaybeder. Özellikle katarakt tedavisinde sıklıkla kullanılan akıllı lens uygulaması, bozulan doğal merceğin yerine ömür boyu kalacak olan akıllı lensin yerleştirilmesi işlemidir. Katarakt dışında yüksek dereceli olan hipermetrop, miyop ve astigmat gibi görme bozukluklarının tedavisi için de akıllı lens uygulaması yapılmaktadır.
Lazerle Göz Ameliyatı
Günümüzde kırma kusurları için yaygın olarak kullanılan tedavi tekniklerinden biri lazer uygulamalarıdır. Halk arasında göz çizdirme olarak bilinmektedir. Bununla birlikte lazer tedavisi Dünya Sağlık Örgütü tarafından onaylı, güvenli bir teknolojidir. Ağrısız ve hafif bir işlem olması nedeniyle operasyon sonrası süreçler çok rahat geçmektedir. Bu operasyon farklı tekniklerle yapılmaktadır. Lazerle göz ameliyatlarında kullanılan teknikler; Femto LASIK, PRK, i-LASIK ve LASIK olmak üzere dört farklı şekilde uygulanabilmektedir.
Sık Sorulan Sorular
Boyun fıtığı görme bozukluğu yapar mı?
Boyun fıtığı vb. gibi boyun omurgasında meydana gelen patolojik rahatsızlıklar genellikle görme bozukluklarına neden olabilmektedir. Özellikle bulanık görme sorunu fıtık nedeniyle oluşan şiddetli ağrılar, kulak çınlaması, denge bozukluğu ve baş dönmesine ek olarak yaşanabilmektedir.
Miyopta gözlük kullanılmazsa ne olur?
Bu görme sorununda erkenden gözlük veya lens kullanımı gibi tedaviler uygulanmazsa bozukluğun derecesi çok hızlı bir şekilde ilerler. Bu nedenle doktor tarafından belirlenen tedavi şekillerinin ihmal edilmeden uygulanması gerekmektedir.
Gözde bulanık görme neden olur?
Bu sorun genellikle yaşın ilerlemesine bağlı olarak gelişmektedir. Bunun dışında enfeksiyon, gözün travmatik hasarı ve katarakt hastalığı gibi nedenlerden dolayı gelişebilmektedir. Özellikle yaş ilerledikçe kişilerde bulanık, sisli veya puslu görme gibi şikayetler gelişebilmektedir.
