Grip Nedir?
Solunum sisteminde yer alan boğaz, burun ya da akciğer gibi bölümlere saldırarak viral enfeksiyona neden olan hastalığa grip adı verilmektedir. Sağlıklı bedenlerde ortalama 1 hafta içerisinde iyileşen bu hastalık, kronik hastalığı olanlarda ölümle sonuçlanabilecek seviyelere bile ulaşabilmektedir. Bir virüs enfeksiyonu olmasından dolayı, kesin ve net bir tedavi yöntemi yoktur. Ancak hastayı rahatlatacak ilaçlarla ve dinlenmeyle iyileşme sağlanabilir. Her yıl üretilen grip aşısı ile yüzde 100 seviyesinde olmasa da, belli bir oranda gripten korunmak mümkündür.
Grip Çeşitleri Nelerdir?
Grip denildiği zaman akla ilk olarak influenza gelmektedir. Ancak gribin pek çok çeşidi bulunur. Bu yazıda her ne kadar influenza virüsünden bahsediyor olsak da, gribin diğer çeşitlerine bakmamızda da fayda bulunmaktadır:
- İspanyol gribi
- Asya gribi
- Domuz gribi
- Fujian gribi
- Hong Kong gribi
- Kuş gribi
- İngiliz gribi
- Mide gribi
Belirtileri ve Semptomları Nelerdir?
Grip belirtileri ilk evrelerde burun akıntısı, hapşırma ve boğaz ağrısı şeklinde kendisini gösterir. Hastalarda soğuk algınlığı belirtileriyle birlikte ortaya çıkar. Hatta bu durum nezle ile gribin birbirine karıştırılmasının en büyük nedenidir. Soğuk algınlığı yavaş yavaş ortaya çıkan bir hastalıkken, gribin daha hızlı biçimde kendisini gösterdiği bilinmektedir. İlerleyen evrelerde gribin belirtileri ise şunlardır:
- Kas ağrıları
- Yüksek ateş
- Baş ağrısı
- Üşüme ve terleme
- Solunum problemi
- Kuru öksürük
- Burun akıntısı ve burun tıkanması
- Yorgunluk
- Göz ağrısı, sulanması
- Boğaz ağrısı
- Kusma ve ishal (Çocuklarda daha fazla, yetişkinlerde daha az görülür)
Yukarıdaki belirtiler ile örneğin domuz gribi belirtileri birebir aynıdır. Ancak hastalıkların geçirilme şiddeti ve hastalığa neden olan virüsler farklıdır.
Nedenleri
İnfluenza virüsü, tıpkı Covid-19 virüsünde olduğu gibi, havada dolaşan aerosoller (yer çekimine yenik düşmeyen damlacıklar) ile yayılmaktadır. Örneğin enfekte olmuş birisi öksürünce, hapşırınca ya da konuşunca, bu damlacıklar havaya yayılır. Damlacıkları doğrudan solumak ya da temas yoluyla ağza, göze götürmek, enfekte olmaya neden olabilmektedir. Hastaların, belirtileri göstermeden 1 gün önceye ve belirtiler ortaya çıktıktan 5 gün sonraya kadar virüsü yayabildikleri bilinmektedir.
Grip virüsleri devamlı mutasyona uğrayarak ortaya çıkar. Yani bir insan grip olduktan sonra, gribe karşı antikor üretir ve bu antikorlar kişiyi gripten korumaya başlar. Ancak virüs gelecek yıllarda mutasyona uğrayarak değişir. Bu yüzden belli bir süre sonra vücudun karşılaşacağı yeni virüsü vücut tanımıyor olur. Bu da yeniden enfeksiyona neden olmaktadır. Bu sebeple her yıl, yeni bir grip aşısı türü üretilmektedir ve aşılar yıllık olarak yapılmaktadır.
Risk Faktörleri
Gribin hastalarda ağır geçmesine ve olumsuz sonuçlar doğurabilmesine neden olabilecek belli başlı risk faktörleri bulunmaktadır:
- Yaş: İnfluenza genellikle 5 yaş altı ve 65 yaş üstü insanlarda daha sık ve daha ağır görülmektedir.
- Yaşam tarzı ve çalışma koşulları: Huzurevi, askeriye ya da hastane gibi ortamlarda birlikte yaşayan ya da çalışan insanların gribe yakalanma ihtimali çok daha yüksektir.
- Kronik hastalıklar: Astım, kalp hastalıkları, diyabet, metabolik bozukluklar, sinir sistemi hastalıkları, solunum yolu problemleri, böbrek, karaciğer ve kan hastalıkları olan insanlarda grip komplikasyonları daha ağır oluşmaktadır.
- Düşük bağışıklık: Kanser tedavisi gören, uzun süre steroid kullanan, organ nakli geçiren, AIDS hastalığı olan insanlarda bağışıklık sistemi zayıf kalmaktadır. Bu da hem gribe yakalanma ihtimalini hem de gribi ağır geçirme ihtimalini artırır.
- Gebelik: Gebe kadınlarda influenza komplikasyonları geliştirme ihtimali daha yüksektir. Gebe kalındıktan, doğumdan 2 hafta sonrasına kadarlık süreçte, annenin virüsten korunması gerekmektedir.
- Obezite: Vücut kitle indeksi 40 ya da daha üzeri olan insanlarda gribin ağır geçirilme ihtimali daha fazladır.
- Sigara içmek: Tütün ürünleri tüketmek ile gribi ağır geçirmek doğru orantılıdır.
Ağır Komplikasyonları
Genç ve sağlıklı insanlar gribi basitçe atlatabilirler. Ancak yüksek risk grubu olarak değerlendirilen çocuklar, yaşlılar ve kronik hastalığı bulunanlar, aşağıda yer alan komplikasyonları yaşama ihtimaline daha fazla sahiptir:
- Bronşit
- Akciğer iltihaplanması
- Kalp problemleri
- Astım alevlenmesi
- Kulak enfeksiyonu
- Akut solunum yolu problemleri
- Zatürre
Zatürre, gribin en tehlikeli komplikasyonudur. Yaşlılarda ve kronik hastalığı bulunanlarda zatürrenin ölümcül olabildiği unutulmamalıdır.
Korunma Yöntemleri
Uzmanlar, 6 aylıktan büyük herkes için grip aşısını önermektedir. Aşı sayesinde hastalığa yakalanma riski azalırken, eğer yakalanma gerçekleşse bile, hafif atlatılmasını sağlayabilir. Her yıl gerçekleştirilen mevsimsel grip aşıları ile, o sene var olan virüs ve ve önceki 3 – 4 yılda görülen virüsler engellenebilir.
Ne Zaman Doktora Gidilmeli?
Gribe yakalanan insanların büyük bir bölümü doktora gitme ihtiyacı duymaz ve kendi kendine iyileşir. Ancak yüksek riskli grup içerisinde yer alan herkesin, grip belirtileri ile karşı karşıya kalmaları durumunda acilen doktora görünmesi gerekmektedir. Öte yandan yetişkinlerde aşağıda yer alan semptomlar varsa, acil tıbbi yardım alınması lazımdır:
- Nefes almada güçlük
- Baş dönmesi
- Göğüs ağrısı
- Nöbet geçirme
- Var olan kötü sağlık durumunun ağırlaşması
- Güçsüzlük ve kas ağrısı hissetme
Öte yandan 5 yaş altındaki çocuklarda da, aşağıda yer alan semptomların ortaya çıkması halinde acilen doktora gidilmesi gerekir:
- Nefes alma problemleri
- Göğüs ağrısı
- Dudakların mavileşmesi
- Yoğun kas ağrıları
- Dehidrasyon
- Nöbet geçirme
- Var olan olumsuz tıbbi durumun ağırlaşması
Grip Teşhisi
Doktorlar, gerçekleştirecekleri bir fiziksel muayene ve grip testi ile teşhis koyabilirler. Ancak salgının yaygın olduğu dönemlerde doktorlar, hiçbir test istemeden, yalnızca semptomları inceleyerek de tanı koyabilirler. Grip virüsünün tespit edilebilmesi için yapılan testlerde PCR yöntemi kullanılır.
Grip Tedavisi
Hastaların genellikle iyileşebilmek için dinlenmeye ve bol bol sıvı tüketmeye ihtiyacı vardır. Bunun yanında ihtiyaç duyulan bir şey olmamaktadır. Fakat enfeksiyonun yoğun olduğu ya da komplikasyon riskinin fazla olduğu durumlarda doktorlar, bir takım antiviral ilaçlar reçete edebilirler. Bu ilaçlar hem komplikasyonların ciddileşmesini engeller, hem de iyileşme sürecini hızlandırırlar. Bu tarz ilaçların mide bulantısı ya da kusma gibi yan etkileri olabileceğinden, yemekten hemen sonra alınması tavsiye edilir. Peki, bu dönemde gribe ne iyi gelir? Uzmanlar sağlıklı beslenmenin, dinlenmenin, bol sıvı tüketmenin ve uyumanın gribe iyi geleceğini belirtmektedir.
Sıkça Sorulan Sorular
Grip en çabuk nasıl geçer?
Bolca sarımsak ve soğan tüketmek bu hastalığı daha kolay bir şekilde atlatmanıza yardımcı olur.
Grip tedavisi için ne yapmalı?
Ağrı kesiciler ve ateş düşürücüler genellikle kullanılır. Bol sıvı alınması ve yatak istirahati yapılması gerekmektedir. Bunun dışında taze meyve ve sebzeler de bolca tüketilmelidir.
1 günde grip doğal yöntemler ile nasıl geçer?
Bu hastalıktan kurtulmanın en iyi yolu tedaviye düzenli olarak devam etmek, bol sıvı ve bitki çayı tüketmek, dinlenmek ve beslenmeye dikkat etmekten geçer.
