Hemipleji Nedir?
Hemipleji halk arasında inme olarak bilinmektedir. Beyin damarlarının tıkanması ile ortaya çıkar. Vücudun sağ ve sol bölgesini etkileyen sinir sistemi hastalığı olan hemipleji hareket kaybını azaltmakta hatta duyusal kayıplara da neden olmaktadır.
Diğer bir ifade ile hemipleji, beyni besleyen damarların tıkanması veya yırtılması sonucunda vücudun sağ ve sol kısmında nöromusküler fonksiyon kaybı yaşanması durumudur. Beynin sağ tarafında oluşan hasarlara bedenin sol tarafını etkilerken, beynin sol tarafında oluşan hasarlar ise bedenin sağ tarafını etkilemektedir.
Bu hastalık dünya genelinde yaygındır. Her yaş grubunda görülmektedir ve oldukça risklidir. Diğer taraftan en sık orta yaş ve üzerinde görülmektedir.
Hemipleji Neye Sebep Olur?
Beyin hasarının seviyesine göre çeşitli belirtiler ile birleşmektedir. Bunlar; konuşma ve görme bozuklukları, ataksi, el ve ayakların hareketinin kısıtlanması, hafıza problemleri ve idrar tutamama gibi hastalıklardır. Erken evrede müdahale edildiği sürece bazı durumlarda geçici olabilir ancak çoğunlukla kalıcı seyreden bir sağlık sorunudur.
Öte yandan bedenin etkilendiği bölgeye ve yarısına göre değişmektedir. Örneğin; sol hemipleji hafıza ve algı problemleri ile karakterize edilirken, sağ hemipleji konuşma bozuklukları ve yutma fonksiyonundaki kayıplar ile karakterize edilir. Spastik hemipleji vakalarında ise, kaslar aşırı kasılır ve hareket anormallikleri görülür. Çocukluk çağı hastalığı olan alternan hemiplejinin, beyin lezyonlarının neden olduğu serebral hemipleji, omurga lezyonlarının neden olduğu spinal hemipleji ve son olarak yüzün sağ ya da sol tarafında felce neden olan yüz hemipleji gibi çeşitleri bulunur.
Hemipleji Belirtileri
- Duyu bozuklukları
- Yüz, kol ve bacaklarda uyuşukluk hissi
- Yüz, kol ve bacaklarda hissizlik
- Dokuda sertlik
- Kuvvet kaybı
- Hareket kaybı
- Hareket fonksiyonlarında azalma
- Şiddetli baş ağrısı
- Yürümede ve ayakta durmada güçlük
- Denge bozuklukları
- Yer ve zaman kavramlarını algılamada güçlük yaşama
- Hafıza kayıpları
- Konuşmada güçlük yaşama
Hemiplejinin Etkili Tedavisi
Fizik tedavi ve rehabilitasyon hemipleji için kullanılan en etkili tedavi yöntemlerini kapsamaktadır. Bu hastalıkta öncelikle tek taraflı felce neden olan faktörler iyileştirilmektedir. Bu da felç rehabilitasyonu ile yapılmaktadır. Felç rehabilitasyonu insanların felcin etkisinden kurtulmasına yardımcı olan bir fizik tedavi şeklidir. Felç rehabilitasyonunun hastaya sunduğu avantajlar şunlardır:
- Hareketliliğin iyileştirilmesi
- Kaslarda güç ve hareket kazanılması
- İletişimin geliştirilmesi
- Günlük yaşam becerilerinin geliştirilmesi (Ergoterapi, insanların giyinme, banyo yapma ve yemek pişirme…)
- Ağrı yönetimi kazandırılması (Fizik tedavi, masaj ve ısı tedavisi gibi diğer teknikler kullanılarak yapılmaktadır.)
Hemipleji hastalığında fizik tedavi ve rehabilitasyon uygulamalarının erken evrede başlatılması son derece önemlidir. Tedavide geç kalınması durumunda kemik erimesi, bası yaraları, toplardamarda iltihaplanmalar ve bağırsak fonksiyonlarında bozukluk gibi farklı komplikasyonlar ortaya çıkmaktadır.
Hemipleji için tedavi nörolog, beyin cerrahı, fizyoterapist, ortez uzmanı, sosyal hizmet uzmanı, dil ve konuşma terapisti, iş ve uğraşı terapisti, fiziksel tıp ve rehabilitasyon uzmanı ve psikolog lardan oluşan fizik tedavi ekibi tarafından planlanmaktadır. Her hastaya özel ayrı tedaviler vardır.
Sıkça Sorulan Sorular
Hemipleji çeşitleri?
Çocukluk çağı hastalığı olan alternan hemiplejinin, beyin lezyonlarının neden olduğu serebral hemipleji, omurga lezyonlarının neden olduğu spinal hemipleji ve son olarak yüzün sağ ya da sol tarafında felce neden olan yüz hemipleji gibi çeşitleri bulunur.
Hemipleji risk faktörleri nelerdir?
Çoğunlukla 55 yaş üstü kişilerde risklidir ve erkeklerde kadınlara oranla daha çok risk vardır. Ailede inme geçmişi olanlar veya hipertansiyon, diyabet, sigara, atriyal fibrilasyon, şah damar darlığı ve obezite gibi sorunları olanlar risk altındadır.
Hemipleji ne iyi gelmez?
Stres, sağlıksız beslenme, uyku bozukluğu, diyabet, sigara kullanımı, kilo ve kolesterol yüksekliği hemiplejiye iyi gelmemektedir.
