Hiperlipidemi Nedir?
Hiperlipidemi (Yüksek Kolesterol), kandaki yağ oranının yükselmesi sonucunda ortaya çıkan bir hastalıktır. Kanımızda çeşitli yağlar bulunur ve bu yağlarda anormallikler birbirinden farklı hastalıklara neden olur. Kandaki yağlardan en bilineni ise kolesteroldür. Kandaki diğer yağlar gibi vücudumuzun ihtiyacı olan bir madde olan kolesterol, kontrolsüz yükselme sonucunda risk faktörleri taşır. Kandaki yağ oranı yükseldiğinde kalp – damar rahatsızlıkları gibi ciddi sağlık sorunları ile karşı karşıya kalınır. Öte yandan hiperlipidemi, kanda yükselen yağ değerine göre farklı isimler ile adlandırılır. Peki hiperlipidemi nedir? Hiperlipidemi belirtileri nelerdir? ve daha fazlasına Avicenna Hastanesi olarak ele aldığımız bu yazımızı inceleyerek ulaşabilirsiniz.
Hiperlipidemi Çeşitleri
- İyi Kolesterol (HDL): Yüksek yoğunluklu bu kolesterol, iyi kolesterol olarak bilinir.
- Kötü Kolesterol (LDL): Düşük yoğunlukta olan bu kolesterol ise, kötü kolesterol olarak bilinir.
Hiperlipidemi Nedenleri
Genetik yollardan taşınabilen yüksek kolesterol, ailede daha önce bu hastalığı geçiren varsa kişinin yakalanma riski daha fazladır. Çoğunlukla genetik oluşum kökenli meydana gelen hiperlipidemi, primer hiperlipidemi olarak da bilinir. Hiperlipidemi, bireyin hayat tarzı ile doğrudan ilişkilidir. Yüksek yağ içeren besinleri çok tüketmek, yüksek kilo ve obezite, egzersiz yapmamak, sigara ve alkol gibi kötü alışkanlıklara sahip olan bireylerin bu hastalığı geçirme olasılığı daha yüksektir. Ayrıca yaş ilerlemesi, diyabet ve tiroid bezi hastalıkları da hiperlipidemi nedenleri arasındadır. Diyabet gibi farklı nedenlerden kaynaklanan bu hastalık, sekonder hiperlipidemi olarak adlandırılan gruba girer.
Hiperlipidemi Belirtileri
- Kandaki yağ oranı çok yükseldiğinde, tendonlar ve deride yağ kitlesi oluşturur.
- Trigiliseridlerin normal seviyesinin üzerinde olması, karaciğer ve dalakta büyümeye ve karın ağrısına neden olur.
- Damar darlığı ihtimali olabileceği için, bacaklarda ve göğüste ağrı hissedilebilir. Ayrıca beyne giden bir damar söz konusu ise bilinç kaybı, bayılma ve felç gibi çeşitli sorunlarla karşılaşılır.
- Damar tıkanması meydana gelebilir. Damar tıkanması ile kan damarı içindeki pıhtı, kalp krizi, ani ölüm ve felç gibi ciddi sağlık sorunlarına neden olur.
Hiperlipidemi Teşhisi
Doğrudan bir semptom üzerinden kendini belli etmediği için fark edilmesi diğer hastalıklara göre daha zor olabilir. Farklı nedenlerden dolayı doktora gidildiğinde ve bu hastalıktan şüphe edildiğinde, ilk olarak fiziksel muayene yapılır. Vücut kitle indeksi öğrenilir ve kan lipid değerleri ölçülür.
Hiperlipidemi Tedavisi
En temel olarak kandaki yağ oranının yükselmesi sonucunda meydana geldiği için, hiperlipidemi tedavisinde düzgün beslenme ve egzersiz oldukça önemlidir. Genel olarak kolesterol gibi yağların normal seviyeye inmesi ile birlikte tedavi başlar. Eğer yaşam tarzındaki bu değişiklikler işe yaramazsa, medikal uygulamalara geçilir.
Hiperlipideminin Önüne Geçmek Mümkün mü?
Kendini bir noktaya kadar belli etmese de, hayati tehlike oluşturabileceği için 20 yaş üstü kişilerin belirli periyotlarda kan değerlerini ölçtürmesi gerekmektedir. Bir kişi farklı hastalıklar nedeniyle risk grubunda bulunuyorsa, bu periyot aralıklarını kısa tutması şarttır. Kötü alışkanlıkları bırakmak, sigara ve alkolden uzak durmak yalnızca bu hastalık için değil, aynı zamanda bireyin kendi sağlığı için de gereklidir.
Hiperlipidemi Diyeti
- Hasta fazla kilolu ise, ideal kiloya düşürülür.
- Az kolesterollü ve düşük doymuş yağ içeren diyet uygulanmalı.
- Posa alımı artırılmalı.
- Meyve suyu yerine direkt meyve tüketilmeli.
- Sağlıklı pişirme yöntemleri tercih edilmeli.
- Günlük fiziksel aktivite artırılmalı.
- Sigara ve alkol kullanımı bırakılmalı.
- Sakatatlar, yağlı gıdalar, yağlar, yağda kızartmalar, içecekler ve yağlı yiyecekler sakınılması gereken besinler arasındadır.
Yüksek kolesterol hastalarında genel olarak beslenme ve yaşam değişiklikleri bu şekilde olmalıdır. Ancak yine de doktorunuz ile görüşmeden, kendi kafanıza göre bir diyet programı uygulamamalısınız.
Sıkça Sorulan Sorular
Hiperlipidemi ne demek?
Halk arasında kolesterol yüksekliği olarak bilinir ve kandaki farklı yağların olması gerekenden yüksek düzeyde olması anlamına gelir.
Hiperlipidemi nasıl beslenmeli?
Sebze ve meyveler, tam tahıl ürünleri ve posa içeriği yüksek olan besinleri tüketen bir sağlıklı diyet programı yapılmalı.
Yüksek kolesterol nasıl düşer?
Bunu düşürmenin en etkili yolu sağlıklı beslenme ve düzenli egzersizdir.
