Kornea Nedir?
Gözün en dış kısmında bulunan kornea, ışığı odaklama ve gözü koruma görevine sahip saydam bir yapıdır. Göze gelen ışınlar ilk olarak korneadan geçer ve sonrasında retina tabakasına ulaşır. Bunun neticesinde görme sağlanır. Bu yüzden de korneanın saydamlığı görme açısından oldukça önemlidir. Saat camına benzeyen kornea, saydam olduğundan dolayı kişiler tarafından karşıdan bakıldığında fark edilmez. Dıştan bakıldığında gözün iris tabakası ve gözün ortasındaki açıklık göz bebeği fark edilir.
Kornea Nakli Nedir?
Kornea naklinde, göz beynin uzantısı şeklinde bir organ ve beyne görme sinir ile bağlı olduğundan dolayı, gözün tamamının nakli yapılmaz. Gözün tamamının nakledilmesi için göz görme sinirinden kesilerek çıkarılır ve onun yerine başka bir gözün konması gerekir. Ancak görme siniri kesilirse, görme yeteneği geri dönüşsüz olarak kaybolur. Ve yeniden görme yetisi kazandırılmasının imkanı yoktur. Göz nakli, kornea dokusunun saydamlığının bozulduğu veya eğriliğin aşırı sapmalar göstererek görüntünün retinaya iletilme kısmının iyice bozulduğu hastalara yapılır.
Kornea Nakli Neden Yapılır?
Korneanın saydamlığı pek çok rahatsızlıktan dolayı bozulabilir. Kornea yaralanmaları, mikrobik ya da genetik hastalıklar, katarakt ameliyatı sonrası düzelmeyen kornea ödemi gibi sebeplerden dolayı kornea saydamlığı bozulur ve hasta net bir şekilde göremez. Keratokonus, kornea hastalıkları, korneanın şeklini, saydamlığını ve görme yetisini bozabilir. Bu nedenden ötürü kornea nakli ameliyatı yapılması gerekebilir. Sağlıklı kornea tabakasının nakli sonucunda ise, görme yetisi yeniden kazanılabilir. Kornea hastalığına bağlı olarak ortaya çıkan ağrı ve rahatsızlık hissi gibi semptomlar bu ameliyattan sonra ortadan kalkar.
Kornea saydamlığını bozan en temel nedenler;
- Geçirilmiş kornea enfeksiyonlarının iyileşme döneminde kornea üzerinde leke kalması
- Göze gelen darbelerden sonra korneanın yaralanması ve düzensiz bir şekilde iyileşmesi
- Kornea eğriliğini bozan keratokonus ve keratoglobus gibi sorunlar
- İleri derecede kontrolsüz göz tansiyonu veya birkaç riskli ameliyatlardan sonra kornea dokusunun su toplaması ve saydamlığının bozulması
Kornea Nakli Ameliyatı Nasıl Yapılır?
Nakil ameliyatları içerisinde en başarılı olanı kornea naklidir. Günümüzde tam kat yapılabilen kornea nakilleri, aynı zamanda kornea dokusundaki hastalık hangi tabakayı tutuyorsa ona yönelik olarak da yapılabilir. Lokal ya da genel anestezi ile yapılan ameliyatta, öncelikle şeffaflığını yitirmiş veya şekli bozulmuş sorunlu kornea dokusu tam kat olarak özel aletler yardımı ile çıkarılır.
Onun yerine sağlıklı donör korneadan aynı boyutta bir doku hazırlanır ve mikroskop altında hastaneye nakledilir. Ardından ince iplikler sayesinde göze yerleştirilir. Verici kornea, alıcı korneaya 16 – 20 adet tek tek iplikler ile dikilir. Tek tek ipliklerle yapılabileceği gibi, tek bir devamlı dikişle de yapılabilir ya da her iki yöntem birlikte kullanılarak da yapılır. Ameliyat yaklaşık 45 dakika sürer ancak ameliyat esnasında yapılacak başka işler varsa ameliyatın süresi uzayabilir.
Kornea Nakli Teknikleri
- Penetran keratoplasti (PK)
- Endotelyal keratoplasti (EK)
- Ön lameller keratoplasti (ALK)
- Yüzeysel ön lameller keratoplasti (SALK)
- Ön lamel nakli (DALK)
- Yapay kornea nakli (Keratoprotez)
Kornea Nakli Bekleme Süresi
Göz nakli ihtiyacı olan kişiler, hastanenin bağlı olduğu göz bankasında özel bir sıralama ile listeye alınır. Listeki sıralama, hastaların durumundaki ciddiyete göre değişmektedir. Örneğin kişilerin her iki gözünün birden etkilenmiş olması, gözün delinme riskinin olması, gören tek gözünün nakil ihtiyacının olması gibi acil durumlarda listede değişiklik meydana gelebilir. Yaklaşık 1 – 2 ay içerisinde nakil ameliyatı gerçekleşir.
Kornea Nakli Öncesi
İlk olarak nakil yapmak isteyen kişi, nakli yapacak hastaneyi ve doktoru iyice araştırmalıdır. Hastanenin hangi göz bankasına bağlı olduğu, ameliyathanenin uygunluğu ve uzman doktorun tecrübesi gibi konular mutlaka bilinmelidir. Kornea nakil sırasına girdikten sonra çağrılmayı beklerken hazırlıklı olmak gerekmektedir. Genel anestezi altında yapıldığı için ameliyat öncesinde anestezi kontrollerinin yapılması ve bir gün öncesinden aç kalınması gerekir. Öte yandan kullanılan ilaçlar doktora bildirilmeli ve ona göre ameliyat öncesinde ya kullanılmalı ya da bırakılmalıdır.
Kornea Nakli Ameliyatı Sonrası
Takılan dokunun uyumu vücudu reddetmemesi adına saydamlığın sürekli olarak sağlanması takip edilmelidir. Kornea sonrasında takılmak zorunda olan gözlük numarasının takibi de oldukça önemlidir. Gerek duyulduğu takdirde, hastanın dikişleri daha erkenden alınır ve gözün astigmat numarası ayarlanır. Ameliyattan sonraki en önemli konu ilaç tedavilerinin düzenli olarak alınmasıdır. Kontrol süresi kişiden kişiye değişmektedir.
Kornea Nakli Ameliyatı Riskleri
- Göz enfeksiyonu
- Glokom
- Kanama
- Donör korneasını sabitlemek adına kullanılan dikişlerde sorun olması
- Retina problemleri
- Donör korneasının reddedilmesi
Sonuç;
Kornea nakli sonrası görme, hastalığın kaç yaşında başladığına, görmeyi bozan başka hastalık olup olmadığına ya da gözün başka dokuları etkileyip etkilemediğine göre değişmektedir. Bu nedenle keratoplasti ameliyatı sonrasında görme seviyelerinde de farklılık olmaktadır. Ancak hastalık görme gelişiminin meydana geldiği 7 – 9 yaşından önce başlamadıysa, kişinin başka hastalığı yoksa ve ameliyat başarılı gerçekleşmişse, astigmat ayarlamaları yapılır ve gözlük verilerek kişinin görmesi tamamlanır.
Sıkça Sorulan Sorular
Verici kornea nasıl bulunur?
Bozulmuş kornea dokusu, hayatını kaybeden kişiden alınan sağlıklı kornea dokusu ile değiştirilerek yapılan işleme göz nakli denir. Bu sayede kişi yeniden görme yetisi kazanır. Verici kornea dokuları ise, ülkedeki var olan göz bankalarından sağlanır.
Kornea nakli hangi hastalıklara yapılır?
Keratokonus, kornea enfeksiyonları, kornea yaralanmaları, kornea kimyasal yanıkları, kornea distrofileri ve kornea ödemi.
Kornea ameliyatı ne kadar sürer?
Ortalama 30 – 40 dakika sürer.
Göz nakli ne kadar sürede iyileşir?
Görmenin tam netleşmesi için 1 yıl geçmesi ve gözde astigmat yaratan dikişlerin alınması gerekir.
