Likit Biyopsi Nedir? Hangi Durumlarda Yapılır?

Likit biyopsi, kanda serbest dolaşan tümör hücrelerinin analiz edilmesine yarayan klinik bir testtir. Bu tanı yöntemi, cerrahi bir müdahale gerekmeden yapılmaktadır. Tahlilin yapılabilmesi için özel bir tüpe kan alınması amacıyla gerçekleştirilmektedir. Alınan kanda tümöre ait bir DNA olup olmadığı analiz edilir.

[trgebanner]

Likit Biyopsi Nedir?

Son yıllarda modern tıpta yaşanan gelişmelerle birlikte, kanser hastalığının tanı ve tedavi yöntemleri çeşitlilik kazanmıştır. Özellikle kan üzerinde yapılan ve cerrahi olmayan testler ile her hastada kendine has tümör hücrelerinin genetik yapılarındaki değişimler tespit edilebilmektedir. Bu klinik testlerde en sık kullanılanı likit biyopsidir. Bununla birlikte sık olarak akciğer kanseri likit biyopsi taramasının en sık yapıldığı kanser çeşididir.

Cerrahi müdahale gerektirmeyen likit biyopsi, hastadan alınan yaklaşık 10 ml kan ile yapılmaktadır. Vücuttaki tümör hücrelerinin genetik yapılarındaki değişimleri tespit etmeye yönelik olarak yapılmaktadır. Bu analiz kanser tedavisinin planlanmasında büyük önem taşımaktadır. Farklı birçok türü olan bu tahlilin sonuçları hastalara özel olarak değerlendirilmektedir.

Biyopsi Çekimi

Biyopsi, çeşitli hastalıkların tanılanması amacıyla yapılan tanısal işlemleri kapsamaktadır. Çoğunlukla invaziv girişimlerle yapılan bu test, organ veya dokulardan alınan örneklerin patoloji laboratuvarına gönderilerek incelenmesi süreçlerini içermektedir. Bu örnek ya bir sıvı örneği ya da organdan alınan doku örneği olabilir. Çıkan sonuçlara göre, hastalığın kesin teşhisi konulmakla birlikte vücuttaki anormal oluşumların tümoral yapıya sahip olup olmadığı da kolaylıkla anlaşılabilmektedir.

Son zamanlarda yaşanan teknolojik gelişmelerle birlikte kanser hastalıklarının tanısı için farklı biyopsi türleri tercih edilmektedir. Bunlardan birisi ise, kandaki tümör hücrelerinin DNA yapısını incelemeye yarayan likit biyopsi testidir. Genel olarak bu testin yapılma amaçları aşağıda yer almaktadır:

• Kanserin erken evrede teşhis edilmesi,
• Tümörün genetik yapısına özel ilaç tercihi,
• Vücudun tedaviye verdiği cevabın analizi,
• Tedavi sonrası kalan ufak çaplı tümör hücrelerinin varlığını tespit etmek amacıyla yapılmaktadır.

Likit Biyopsi Nasıl Yapılır?

Uzun yıllardır yapılan araştırmalar sonucunda keşfedilen bu biyopsi şekli en hızlı ve kesin sonuçlar almayı sağlayan tahliller arasında yerini almıştır. Test sonucunda alına neticeye göre hastada var olan anormal doku veya hücre çoğalmaları test edilerek tedavisi için en uygun seçenek belirlenebilir. Bu tahliller tanılama amaçlı yapılabildiği gibi hastayı takip amaçlı da uygulanabilmektedir. Bu doğrultuda genel olarak uygulanan tedavinin etki düzeyine ve kanserin ameliyat sonrası tekrarlama olasılığını belirlemede yol gösterici olmaktadır.

Likit Biyopsi Aşamaları

Bu tahlil oldukça kolay yapılan ve hızlı sonuç veren bir tahlildir. Testin yapılması için hastadan yalnızca bir tüp kan alınması gerekmektedir. Bundan sonra patoloji laboratuvarında analiz edilen örnekte tümöral yapıların genetik özelliklerinde yaşanan değişimler aranır. Bununla birlikte klasik olarak yapılan biyopsi yerine uygulanamaz. Hastaların kan tahlilini aç veya tok vermeleri konusunda belirli bir kriter bulunmamaktadır. Genellikle tek bir gen araştırması yapılan tahlil sonuçları maksimum iki günde çıkar. Ancak birkaç gen için yapılacak olan test sonuçlarının çıkması iki veya üç haftayı bulabilmektedir.

Likit Biyopsi Hangi Hastalıkların Tanısı İçin Uygulanır?

Kanser hastalığının tanılama süreçlerinde kullanılan bu test bazı kanser türlerinde diğerlerine oranda daha sık kullanılmaktadır. Likit biyopsinin sık olarak yapıldığı kanser türleri aşağıda yer almaktadır:

• Akciğer kanseri
• Prostat kanseri
• Meme kanseri
• Melonom kanseri
• Pankreas kanseri
• Kolon kanseri
• Mide kanseri
• Karaciğer kanseri

Likit Biyopsinin Öne Çıktığı Kanser Türleri

Yapılan son araştırmalara göre bu testin en çok kullanıldığı kanser türlerinin arasında akciğer, meme ve bağırsak kanserleri yer almaktadır. Bunların yanında pankreas kanseri, mide kanseri ve lenfomada sıklıkla kullanılmaktadır. Minimal tümör oluşumlarının tespit edilmesi için de plazma tümör DNA analizi yapılabilmektedir. Bu şekilde tahlil genel olarak hastalığın tekrar etme gibi bir olasılığı olup olmadığını da ortaya koymaktadır.

Genel olarak bu tahlil sağlanan diğer faydalar şu şekildedir:

• Sonuçları çok kısa bir sürede alma,
• Maliyeti düşük tahlil aşamaları,
• Klasik biyopsiye oranla tümörün sahip olduğu DNA yapısını daha ayrıntılı ve iyi bir şekilde yansıtma özelliğinin bulunması sayılabilir.

Likit Biyopsi Ne Zaman Yapılır?

Özellikle geleneksel tekniklerle biyopsi yapılmasına engel olan durumlarda, hastalığın yeniden ortaya çıkma ya da ileri bir evreye atlaması gibi risklerin varlığında bu tahlil yapılmaktadır. Bunun yanında geleneksel yöntemlerle yapılan biyopsi işlemlerinde alınan örneğin yeterli bilgiyi sağlayacak miktarda olmaması durumunda da bu tahlile başvurulmaktadır.

İstanbul’da Likit Biyopsi Yapan Sağlık Merkezleri

Genellikle İstanbul’da likit biyopsi yapan hastaneler diğer şehirlere oranla daha fazladır. Bununla birlikte biyopsi yapan merkezlerin çeşitli olması her merkezde bu işlemi yaptırabileceğiniz anlamını taşımamaktadır. Çünkü farklı uygulanma teknikleri ile yapılan bu tahlilin kesin ve doğru sonuç verebilmesi için bazı şartlar vardır. Testi yapacak olan personelin deneyimi, kullanılan cihazın son teknoloji olup olmaması ve sonuçları değerlendirecek olan hekimin deneyimi belirleyici etkenlerdir.

Tüm bu kriterlere bakarak gideceğiniz sağlık merkezinin olması gereken koşulları sağlayıp sağlamadığından emin olmanız gerekmektedir. Aksi halde yanlış bir sonuçla karşılaşma riskiniz artar.

Likit Biyopsinin Avantajları ve Dezavantajları

Likit biyopsinin diğer biyopsi tetkiklerine göre bazı avantajları bulunmaktadır. Bunlar genel olarak aşağıdaki gibidir:

• Yalnızca kan alınarak yapılan bir işlem olması,
• Testin yapılabilmesi için cerrahi yöntemlere başvurulmaması,
• Tanılamanın yanında hastaları takip etmeye de yarayan bir test olması,
• Tümör hücrelerinde yaşanan tüm değişimlerin saptanabilmesini sağlaması,
• DNA’nın dizinlenmesine engel olmadığı gibi buna imkan sağlaması gibi avantajları bulunmaktadır.

Bunlarla birlikte bu biyopsi şeklinin az da olsa bazı dezavantajları da bulunmaktadır:

• Tümörün içinde bulunan bazı uyarılar fark edilmeyebilir,
• Testlerin duyarlılığı yapılma şekline göre değişiklik gösterir,
• Teknik olarak çok fazla çeşidi bulunduğundan likit biyopsi yapan merkezlerin seçimi önem taşır,
• Güvenilir bir tanı merkezinde yapılması gerekmektedir.

 

Sık Sorulan Sorular