Menisküs Yırtığı Nedir?
Dizde en sık meydana gelen sorunlardan biri olan menisküs yırtığı, ağrılı ve zayıflatıcı bir kıkırdak yaralanmasıdır. İnsanların dizlerinde kaval kemiği ve uyluk kemiği arasında yastık görevi gören C şeklinde iki kıkırdak parçası bulunur. Bunlara menisküs denir. Hareket eden kemikleri hem aşınmaya hem de yıpranmaya karşı korur. Ancak menisküsün yırtılması, dizin bükülmesi ile gerçekleşir. Bazı durumlarda aşınmış kıkırdağın bir parçası kopar ve diz eklemlerinin arasına sıkışır. Bu da dizin kilitlenmesine ve hareketini engellemesine yol açar.
Menisküs Yırtığı Belirtileri
- Dizde şişlik ve hassasiyet
- Hareketle artan ve istirahatle azalan diz ağrısı
- Diz eklemi hareketlerinin kısıtlanması
- Hareketlerde güçsüzlük ya da zorlanma
- Hareket sırasında dizden çıtlamaya benzer bir sesin gelmesi
- Hareket sırasında kilitlenme ve eklemin boşalması
Menisküs Yırtığı Fizik Tedavi
Genellikle spor yapan ve ağır fiziki şartlar altında çalışan insanlarda sıklıkla ortaya çıkan menisküs yırtığı, travma sonucu ya da dizin çökmesi sebebiyle meydana gelir. Menisküs yırtıklarının tedavi şekli menisküs yırtığının tipi, hastanın yaşı, kilosu ve günlük hareket düzeyine bağlı olarak değişir. Eğer menisküs yırtığının acil bir durumu yoksa ve basit bir yırtıksa, ameliyata gerek kalmadan fizik tedavi uygulamaları ile tedavi edilebilir.
Menisküs Yırtığına Fizik Tedavi İyi Gelir mi?
Basit yırtıklı menisküsün ameliyat edilmesine gerek yoktur. Doktorlar böyle durumlarda ameliyat yerine menisküste fizik tedavi uygulamalarını hayata geçirirler. Özellikle bazı menisküs yırtığı egzersizleri, evde herkesin uygulayabileceği şekilde ayarlanabilir. Bunlara örnek vermek gerekirse;
- Birinci hareket: Beldeki yükü azaltmak için sırtı düz bir yere yaslamak gerekir. Bir havlu rulo haline getirilir ve ağrıyan dizin altına konulur. Dizi kıpırdatmadan ayak bileği öne çekilir ve on saniye bekledikten sonra ileri doğru serbest bırakılır. Bu hareket 10 kez tekrarlanır.
- İkinci hareket: İç bacak kaslarını güçlendirmek için yapılır. Yine rulo havlu iki dizin arasına konulur. Sonrasında dizler ile bu havlu sıkıştırılır ve 10 saniye bu şekilde bekledikten sonra serbest bırakılır.
- Üçüncü hareket: Yatar pozisyonda uzanılır. Bir ayak çengel pozisyonda olup, kişinin kendisine doğru çekmesi gerekir. Diğer ayak dümdüz havaya doğru kaldırılır. Bu şekilde bacak kasları güçlendirilir.
Bu ve benzer menisküs yırtılması egzersizleri evde basit bir şekilde uygulanabilir. Ancak menisküs ciddi bir rahatsızlık olduğu için hareketleri yapmadan önce mutlaka doktora ya da fizyoterapiste danışmalısınız.
Fizik Tedavi ile Ameliyat Olmaktan Kurtulabilir miyim?
Orta yaşlı ya da osteoartriti olan hastalar, aşırı yıpranma nedeniyle menisküs yırtıkları sorunu yaşayabilirler. Bu hastalarda fizik tedavi en az ameliyat kadar etkilidir. Kişiler her ne kadar genç, formda ve atletik olsa bile, tedaviye konservatif bir yaklaşım ile başlamak genel olarak en iyi seçenektir. Yırtığın ne kadar uzun olduğuna, yönüne ve nerede olduğuna göre fizik tedaviden iyi sonuçlar alınır. Fakat menisküs yırtığı dizdeki kitlenmelere yol açıyorsa, ameliyat olmanız gerekebilir.
Menisküs Yırtığı Fizik Tedavisi Ne Şekilde Gerçekleşir?
Konservatif tedavinin bir parçası olarak ya da ameliyattan sonra iyileşmek için gerçekleştirilecek fizik tedavide amaç, dizdeki hareket açıklığını, gücünü ve dizinin kontrolünü geri kazanmaktadır. Menisküs yırtıklarında fizik tedavi süreci genel olarak aşağıdaki gibi ilerler:
- Bacak kaslarını gevşek tutan esneme hareketleri
- Dizleri esnetmek ve uzatmak gibi hareket açıklığına odaklanan egzersizler
- Düz bacak kaldırma gibi temel egzersizler
- Eğer tüm bunlar acı çekilmeden yapılabiliyorsa, ayak egzersizleri, squat ve daha zor esneme hareketleri gibi daha gelişmiş egzersizlere geçilebilir.
Ne Kadar Süre Fizik Tedavi Almam Gerekir?
Menisküs yırtılması fizik tedavisi için süre, yırtığın türüne, hastanın yaşına, iyileşme durumuna ve geçirdiyse ameliyat türüne göre değişmektedir. Menisküs yırtığı için fizik tedavi çoğunlukla 4 – 6 hafta boyunca düzenli bir program şeklinde gerçekleşir. Ayrıca doktorunuzun size gösterdiği ve öğrettiği egzersizleri evde düzenli olarak yapmalısınız.
Sıkça Sorulan Sorular
Menisküs yırtığına yürümek iyi gelir mi?
Yüzme, yürüyüş ve pilates gibi aktiviteler herhangi bir sorun yaratmaz. Ama bu tip akvitelerin menisküs yırtığına direkt olarak bir faydası yoktur.
Menisküs yırtığı ameliyatsız nasıl tedavi edilir?
Dizlerde, kiloya ve ilerleyen yaşa bağlı olarak meydana gelen hastalıklar arasında yer alan menisküs yırtığı, ameliyatsız da tedavi edilebilir. Dizde düşük olan sorunlar ve stabil yırtıklar, egzersiz uygulamaları ve ilaç kullanımı ile de iyileştirilebilir.
Menisküs yırtığı ameliyatı kaç saat sürer?
Menisküs ameliyatı yırtığın alındığı zamanlarda 15 – 30 dakika, dikildiği zamanlarda ise ortalama 1 saat sürer.
