Pankreas İltihabı Nedir? Pankreatit Tanısı

Karnın tam arkasında ve ince bağırsağın üst kısmında bulunan pankreas, düz ve geniş bir bez şeklindedir. Yağ ve karbonhidratların sindiriminde gerekli olan enzimleri sağlayan pankreas, aynı zamanda insülin ve glukagon hormonlarını üretir. Bunu pankreas görevi olarak tanımlayabiliriz. Öte yandan insülin ve glukagon hormonlar kan şekeri seviyesinin korunması adına büyük önem taşır ve insülin eksikliğinden dolayı şeker hastalığına yol açar. Bunun yanında pankreas iltihabı da karşımıza çıkan hastalıklardan birisidir.

[trgebanner]

Farklı nedenlerden dolayı ortaya çıkan pankreas iltihabı, bir diğer adıyla da bilinen pankreatit, en sık karşılaştığımız bir sağlık sorunudur. Peki pankreas nedir? Pankreas iltihabı nedir? Pankreas iltihabı belirtileri nelerdir? Hepsi ve daha fazlasına Avicenna Hastanesi olarak ele aldığımız bu yazımızdan ulaşabilirsiniz.

Pankreas İltihabı (Pankreatit) Nedir?

Kronik ya da akut olmak üzere iki ana pankreas iltihaplanması çeşidi vardır. Ani ve kısa süreli meydana gelen akut pankreas iltihabı, aşırı alkol tüketiminden ya da safra kesesi taşlarından dolayı meydana gelir. Tabii ki sadece bir gecede çok fazla tüketilen alkolden bu durum meydana gelmez. Ancak düzenli ve uzun süreli alkol kullanımı sonucunda pankreas iltihabı karşımıza çıkar. Bunun dışında safra taşları, pankreas kanalını tıkar ve buradaki enzimler pankreasa geri döner. Böylece iltihaplanmaya yol açar.

Pankreas Kanseri Nedir?

Tüm gastrointestinal sistem kanserlerinin ortalama %20 sini oluşturan pankreas kanseri, son dönemlerde giderek artmaya başlamıştır. Peki, pankreas kanseri için risk faktörleri nelerdir? İşte pankreas kanserine etki eden faktörler:

• Yaş (50)
• Cinsiyet (erkeklerde)
• Sigara kullanımı
• Diyet
• Kimyasal karsinojenler
• Kalıtım
• Diyabet
• Kronik pankreatit

Söz konusu etkenler çoğunlukla pankreas kanseri riskinin artmasına sebep olur.

Pankreas Kanseri Belirtileri

Her hastalık türünde olduğu gibi pankreas iltihabında da önceden görülen bazı faktörler karşımıza çıkar. Pankreas kanserinin belirtileri çoğunlukla şu şekildedir:

• İştahsızlık
• Bulantı
• Dispepsi
• Kilo kaybı
• Sarılık
• Üst abdominal ağrı ve bel ağrısı
• Diyabet (ani)
• Steatore
• Nedeni bilinmeyen pankreatit

Söz konusu belirtilere sahip olan hastaların alanında uzman bir hekime başvurması gerekir.

Kimler Pankreatite Yakalanır?

Hastalığın nedenlerinin yanında bazı özellikleri sahip kişiler risk grubunda yer alır. Pankreas kanserinin risk grupları genel anlamda şu şekildedir:

• Erkekler
• Ailede pankreatit geçmişi olan
• Safra taşı ya da safra taşı olan aile geçmişi
• Obezite, kandaki yüksek yağ oranı ya da diyabet

Bu özelliklerin yanında sigara ve alkol tüketimi yapan insanlarda pankreatitin meydana gelme oranı daha yüksektir.

Pankreatite Ne Sebep Olur?

Yukarıda da bahsettiğimiz gibi safra taşı ya da fazla alkol tüketimi, pankreas iltihabının asıl nedenleri arasındadır. Diğer nedenler ise şunlardır;

• İlaçlar
• Kandaki yüksek yağ oranı
• Enfeksiyonlar
• Karın yaralanması
• Diyabet gibi metabolik bozukluklar

Bunların yanında genetik bozukluklar da sebepler arasında yer alır.

Pankreas İltihabı Belirtileri

Karnın üst bölgesinde aniden başlayan ve zamanla artan ağrılar, pankreas hastalığının belirtileri arasındadır. Ayrıca akut ve kronik pankreas hastalıkları belirtileri ise şu şekildedir:

Akut Pankreatit Belirtileri

• Kusma
• Bulantı
• Hızlı nabız
• Ateş
• Şiş karın
• Terleme
• Hazımsızlık
• Gaz
• Deri döküntüsü
• Hıçkırık
• Baş ağrısı
• Kurutma
• Yorgunluk
• Kalp ve böbrek yetmezliği
• Düşük kan basıncı

Bu semptomların yanında kronik pankreatit de daha farklı belirtiler ortaya çıkar.

Kronik Pankreatit Belirtileri

• Hazımsızlık
• Bulantı
• Kusma
• Sindirim sorunları
• Kötü kokulu ve yağlı dışkı
• İstemsiz kilo kaybı

Söz konusu belirtilere sahip olan hastalar, hatasızlıklarını akut ya da kronik olarak ayırt edebilir.

Akut Pankreas İltihabı Nedenleri

Safra taşları, safra kesesi hastalıkları ve aşırı alkol tüketimi ana sebepleri arasında yer alır. Öte yandan anormal pankreas yapısı, kanda yüksek seviyede lipid, travmatik yaralanmalar, bazı viral ve bakteriyel enfeksiyonlar ve bazı ilaçlar da bu iltihaplanmaya neden olur. Çocuklarda ise, kabakulak, kistik fibrozis, abdominal travma, kawasaki hastalığı, reye sendromu ve hemolitik üremik sendrom sebebiyle bu iltihaplanma karşımıza çıkar.

Akut pankreas iltihabı eğer uzun bir süre devam ederse, kronikleşmeye başlar. Kronik pankreas iltihabı, pankreas dokusunda yaralanma ve iltihaba neden olduğu gibi sindirim sistemi sorunlarında ve insülin seviyelerinde de değişimlere neden olur. Kronik pankreas iltihabı nedenleri, aynı akut pankreas iltihabı gibidir ancak hiperlipidemi ve hiperparatiroidizm sebebiyle pankreas kanalının tıkanması sonucunda da meydana gelir.

Pankreas İltihabı Teşhisi

Pankreas iltihabı teşhisinde, fiziksel muayene, röntgen ve diğer görüntüleme testleri, kan ve dışkı testleri gibi birtakım testler uygulanır. Akut ve kronik iltihabın teşhisinde ise, farklı muayene ve laboratuvar sonuçları tercih edilebilir. Akut pankreatitte, hastanın ateşi, nefes alış verişi ve kan basıncı kontrol edilir. Kan testleri ve idrar testlerinin sonucuna bakılarak, tam kan sayımı ve şeker düzeyine bakılır. Karın bölgesi için MR istenebilir ve sonuçlarda ise safra kesesi taşlarının olup olmadığına bakılır. Aynı zamanda bu sonuçlarda pankreas hücrelerinde herhangi bir zarar var mı yok mu diye bakılır. Kronik pankreatitte ise, yine kan testleri, ultrason ve ERCP gibi görüntüleme tekniklerine başvurulur. Bu testler yardımı ile pankreasta kalsiyum tortusu düzeyi kontrol edilir.

Pankreas İltihabı Tedavisi

Genellikle destekleyici bakım ve izleme ile hastanın hastaneye yatış yapılması istenir, rahatlık sağlamak adına ağrı kesici ilaçlar verilir, safra taşı, diğer tıkanıkları ya da pankreasın hasarlı bölgesini çıkarmak için endoskopik prosedür ya da cerrahi müdahale gerekir, eğer pankreas iyi çalışmıyorsa, pankreas enzimi ve insülin takviyesi gerçekleşir.

Sıkça Sorulan Sorular